ارتباط حملات سایبری با شبکه ملی اطلاعات
نشت اطلاعات و افشای پایگاه اطلاعات هویتی کاربران بسیاری از سازمان‌ها، اپراتورها، شرکت‌های دولتی و خصوصی در فضای مجازی طی ماه‌های اخیر یکی از موضوعات خبرساز بود به نحوی که به دلیل نبود قوانین مشخص و راهکارهای امنیتی، بسیاری از این اطلاعات در فضای مجازی خرید و فروش می‌شوند. این در حالی است که یک عضو حقیقی شورای عالی فضای معتقد است حملات سایبری ممکن است از داخل کشور یا خارج انجام شود، زیرا شبکه ملی اطلاعات به اینترنت وصل است و بر این اساس امکان حمله از خارج کشور نیز وجود دارد، اما بودن یا نبودن شبکه ملی اطلاعات ربطی به حمله‌های سایبری ندارد. طرح شبکه ملی اطلاعات در کشور از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح و مهم‌ترین دلیل پیاده‌سازی این شبکه در آن سال کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد، اما اساس شبکه ملی از سال ۱۳۹۲ در شورای عالی فضای مجازی بازتعریف شد. در سند «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» تصویب‌شده در سال ۱۳۹۵ نیز آمده که شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی کل فضای مجازی، شبکه همه شبکه‌های کشور است. همان زمان شورای عالی فضای مجازی در تشریح خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات، این خدمات را بخش غیر قابل اجتناب از این شبکه دانست که دارای جنبه راهبردی با مخاطب داخلی بالایی هستند. مرکز داده (میزبانی و ذخیره‌سازی)، خدمات نام و نشان‌گذاری، جویشگر، رایانامه، پیام‌رسان‌های ارتباطی، هاب پیام و مراکز تبادل اطلاعات و نیز اکثر خدمات رایانش ابری، از مهم‌ترین خدمات باکیفیت شبکه ملی اطلاعات اعلام شدند.
اختلاف در شاخص‌های ارزیابی شبکه ملی اطلاعات
رسول جلیلی، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی، با حضور در گفت‌وگوی ویژه خبری، با بیان اینکه بر اساس قانون باید تاکنون ۸۰ درصد شبکه ملی اطلاعات راه‌اندازی می‌شد، اما اکنون ۵۰ درصد کار انجام شده است، گفت: در شاخص‌های ارزیابی شبکه ملی اطلاعات اختلاف وجود دارد، زیرا مجری می‌خواهد آمار بهتری ارایه دهد، اما ناظران با دقت بیشتری آمار می‌دهند بنابراین ناظران عدد تحقق شبکه ملی اطلاعات را ۳۰ تا ۳۵ درصد و مجریان ۶۰ تا ۷۰ درصد اعلام می‌کنند. کاربران این شبکه نیز به دلیل مقایسه شبکه ملی اطلاعات کشورمان با دیگر شهرهای دنیا آن را ضعیف می‌دانند. وی با بیان اینکه فضای مجازی صحنه جدید مقابله ما با دشمنان است، افزود: شبکه ملی اطلاعات در لایه زیرساخت ارتباطی وضع قابل قبولی دارد، اما در بحث زیرساخت اطلاعاتی، چون مرکز داده نداریم نمی‌توانیم از نظر تعرفه و کیفیت با خدمات کشورهای دیگر رقابت کنیم. باید برای ایجاد زیرساخت‌ها و مرکز داده و تعرفه‌ها یارانه بدهیم. عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه در لایه خدمات کاربردی کمترین پیشرفت را داریم، گفت: ما بسته‌های اطلاعاتی‌مان را به خارج می‌فرستیم و هزینه‌های ارسال و دریافت آن را می‌پردازیم. هزینه زیرساخت‌های خدمات پایه را باید دولت بدهد و با پرداخت تسهیلات پنج میلیارد تومانی از آنها حمایت کنند. جلیلی گفت: اگر در این عرصه چرخه اقتصادی ایجاد شود و واردات گران و از صادرات پهنای باند و محتوا حمایت شود، سرمایه‌گذاران برای ایجاد مرکز داده وارد خواهند شد. در گذشته برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات اراده‌ای وجود نداشت، اما اکنون این اراده به ویژه پس از نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به رییس‌جمهوری در سال گذشته ایجاد شده و روند کار سرعت یافته است.
با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات
پهنای باند ارزان می‌شود
وی با بیان اینکه با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات پهنای باند ارزان می‌شود، افزود: با این حرف که برخی با واسطه‌گری با ایجاد شبکه ملی اطلاعات مقابله می‌کنند مخالف هستم. عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی افزود: حملات سایبری ممکن است از داخل کشور یا خارج انجام شود، زیرا شبکه ملی اطلاعات به اینترنت وصل است و بر این اساس امکان حمله از خارج کشور نیز وجود دارد، اما بودن یا نبودن شبکه ملی اطلاعات ربطی به حمله‌های سایبری ندارد. اگر دستگاهی هوشیار نباشد و از نرم‌افزارهای مقابله با حملات سایبری استفاده نکند هر زمانی ممکن است این حملات به آن دستگاه آسیب برساند.
میزان راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات
با رجوع به اسناد
همچنین ابوالفضل روحانی، معاون راهبری، فنی مرکز ملی فضای مجازی، اظهار کرد گفت: در حوزه شبکه ملی اطلاعات کارها در حوزه کلان طرح‌ها و ریزطرح‌ها مشخص و بررسی شده است و برای مشخص شدن میزان راه‌اندازی این شبکه باید به این اسناد رجوع شود. وی افزود: بر اساس گزارش ناظر اجرای طرح شبکه ملی اطلاعات تا آخر شهریور سال جاری، ۲۵ درصد این شبکه راه‌اندازی شده است. البته ممکن است برخی کارها در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات انجام شده باشد که تاکنون گزارش آن به مرکز ملی فضای مجازی نرسیده است. اگر بخواهیم از شبکه ملی اطلاعات به خوبی استفاده کنیم باید خدمات خود از جمله پیام‌رسان‌های ملی و جویشگرهای ملی را روی آن راه‌اندازی کنیم. برای موفق شدن این خدمات نیازمند حمایت خوب از آنها و فرهنگ‌سازی در میان مردم برای استفاده از این نرم‌افزارهای ملی هستیم. اگر پیام‌رسان‌ها و جویشگرهای داخلی را در رقابت ناجوانمردانه با مشابه خارجی آنها قرار دهیم، نمی‌توانند رقابت کنند.
روحانی با بیان اینکه ترافیک اینترنت هزینه‌های زیادی را به کشور تحمیل می‌کند و مردم پول آن را می‌پردازند، گفت: لزومی ندارد برای ترافیک و اطلاعات داخلی کشور هزینه دهیم. وی درباره واسطه‌گری در عرصه اینترنت افزود: ممکن است تخلفی وجود داشته باشد، اما نمی‌پذیریم که مجموعه‌ای ساختاریافته در حال مقابله با شبکه ملی اطلاعات باشد. پس از ابلاغیه رهبر معظم انقلاب در سال گذشته کار برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات به‌شدت سرعت گرفته است. البته به روند کار گله داریم، زیرا این سرعت باید از سال 1393 و 1394 آغاز می‌شد. سند معماری و طرح کلان شبکه ملی اطلاعات کار بسیار بزرگی است و ما با طرح پیچیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنیم. شبکه ملی اطلاعات برای صیانت از اطلاعات ملی است، اما اگر کشوری بخواهد به ما حمله سایبری کند این ربطی به شبکه ملی اطلاعات ندارد. برای شبکه ملی اطلاعات مصوب کردیم هزینه ترافیک داخلی یک دوم خارجی باشد و همه اپراتورهای داخلی آن را رعایت کنند. البته تعرفه باید به سمت یک سوم یا یک چهارم تعرفه خارجی برود تا مردم از شبکه داخلی استفاده کنند.
شبکه ملی اطلاعات همپای تحولات جهانی نیست
حسین نوری‌خواه، کارشناس فضای مجازی، نیز اظهار کرد: شبکه ملی اطلاعات همپای تحولات جهانی نیست و طرح کلان معماری شبکه ملی اطلاعات حتی اگر محقق شود در شرایط رقابتی قرار نمی‌گیرد. اکنون به عنوان نمونه حد تأخیر در دنیا یک میلی‌ثانیه، اما در کشورمان ۳۰ میلی ثانیه هدف‌گذاری شده است و این مساله را در زمینه‌های دیگر نیز می‌بینیم. برای پیشرفت و به‌روز شدن شبکه ملی اطلاعات بر اساس آنچه در تحولات جهانی بروز می‌کند باید بخش خصوصی وارد صحنه شود. مسلم معین، کارشناس فضای مجازی گفت: سوال این است که چه کسانی با ارزانی اینترنت و راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات مخالفند. به دلیل راه‌اندازی نشدن کامل شبکه ملی اطلاعات برخی شرکت‌ها با دلالی و واسطه‌گری پول زیادی به دست می‌آورند تا سخن از شبکه ملی اطلاعات می‌شود به مردم می‌گویند شبکه ملی اطلاعات نوعی فیلترینگ است و بر این اساس نیز طرح مجلس شورای اسلامی که بساط فیلترینگ را در کشور جمع کرد، به عنوان طرح فیلتر کردن اینترنت معرفی کردند. این شرکت‌ها خود را نماینده مردم معرفی می‌کنند و می‌گویند مردم از پلتفرم‌های داخلی استفاده نمی‌کنند.
