آتش در بورس برای سود بیشتر بازارهای موازی

بازارسرمایه هفته گذشته روندی سخت و طاقت‌فرسا داشت اما  در روزهای آخر هفته کمی جان گرفت و به سمت و سوی سبزپوش شدن حرکت کرد. این بازار در اولین روز هفته نزول خوبی را تجربه کرد و این نزول خوب ناشی از خبر پیروزی نصفه و نیمه جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا بود و پس از این خبر بازارهای موازی بورس همانند؛ ارز، خودرو و.. نیز سرخ‌پوش شدند و نزول قیمت در این بازارها مانند بورس ادامه دارد با این تفاوت که میزان نوسان در بازار بورس بیش از بازارهای دیگر است.

بورس در هفته‌های گذشته اخبار بسیاری را متحمل بود همانند تجمع سهامداران مقابل سازمان بورس. برای چندمین بار که تجمعات طی ماه جاری توسط سهامداران بورسی انجام می‌شد اما این‌بار هم مانند هفته‌های گذشته‌  نتیجه‌‌ای نداشت و نهایت وقت سهامداران تلف شد و هیچ نتیجه‌ای خوبی نداشت. درست است که روز چهارشنبه بازار سهام روند صعودی به خود گرفت ولی این روند تنها ناشی از حمایت درست سهامداران از بازار بوده و دولتی‌ها و مسوولان نقشی در این رشد نداشته‌اند. در میان خبری که باعث شد هفته گذشته بازار روند نزولی بیشتری به خود بگیرد، خبر هک سایت سازمان بورس بود که باعث شد بی‌اعتمادی در بازار سهام بیش از پیش تزریق شود و در نتیجه سهامداران سعی می‌کردند نقدینگی خود را از این بازار خارج کنند. 

در معاملات اولین روز بازار سرمایه شاخص کل با ۲۶ هزار و ۵۱۶ واحد افزایش رقم یک میلیون و ۲۴۷ هزار واحد را ثبت کرد. شاخص کل با معیار هم وزن نیز ۴۵۲۳ واحد افزایش یافت و رقم ۳۶۹ هزار و ۵۲۷ واحد را ثبت کرد. فرابورس هم روز گذشته روندی صعودی داشت و شاخص کل این بازار با ۳۹۹ واحد افزایش رقم ۱۵ هزار و ۹۹۴ واحد را در کارنامه خود داشت، همچنین قیمت حداقل ۳۰۰ نماد نسبت به روز گذشته خود افزایش داشتند و ۲۰۶ نماد نیز کاهش بیش از سه درصدی قیمت را همراه خود داشتند و ارزش معاملات خرد بازار سهام در مجموع بیش از هفت هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان عبور کرد.برگزاری مجامع عمومی عادی سالانه و فوق‌العاده درخصوص تغییر سرمایه باعث توقف نمادهای «بیمه البرز» برای برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده، در خصوص تغییر سرمایه باعث توقف نمادهای «تامین سرمایه بانک ملت»، «صنایع شیمیایی سینا»، «شیر پاستوریزه پگاه خراسان»، «جام‌دارو»، «فروفیلیس ایران»، «لامیران» و «سرمایه‌گذاری ملی ایران» شد. همچنین نماد سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی «شستا» به دلیل برگزاری مجمع عمومی سالانه و نماد معدنی دماوند «کدما» نیز به دلیل بررسی بیشتر معاملات متوقف شده‌اند. اردشیرسعدمحمدی، مدیرعامل شرکت مس با بیان اینکه سازمان بورس بعد از اخذ تأییدهای لازم از بازرس محترم قانونی شرکت و هیات‌مدیره شرکت مجوزهای لازم را صادر کرده است، اظهار می‌کند: در واقع، در این افزایش سرمایه که منبع مالی آن از داخل شرکت و سهامداران است به سهامدارانی که تا پیش از مجمع عادی بطور فوق‌العاده سهامدار شرکت باشند به ازای هر ۱۰۰۰ سهم، ۹۷۰ سهم جایزه تعلق می‌گیرد. مدیرعامل شرکت مس عنوان می‌کند: شرکت مس به یاری خدا و با اخذ این تأییدیه از سازمان بورس در ۱۰آذرماه سال جاری به‌صورت مجازی و در بستر اینترنت مجمع فوق‌العاده خود را با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی و به‌ صورت محدود برگزار خواهد کرد.

    مصوبه‌های بازار چه می‌گویند؟

مدتی می‌شود که شایعه افزایش میزان نرخ سود بانکی دامنگیر بازار سهام شده است اما  مسوولان این خبر را تکذیب کردند دراین میان برخی از بانک‌های خصوصی بدون توجه به تکذیبیه مسوولان نرخ سود بانکی خود را افزایش دادند. براساس مصوبه شورای پول و اعتبار نرخ سود سپرده‌های بانکی از شهریور ماه سال ۱۳۹۶ بدون تغییر و معادل ۱۵ درصد است، با این وجود رقابت سودی میان بانک‌ها متوقف نشده است و کار به جایی رسیده که برخی از بانک‌های دولتی و خصوصی بیش از ۲۵ درصد سود به سپرده گذاران، سرمایه‌دار خود پرداخت می‌کنند. 

در ماه‌های پایانی سال ۱۳۶۹ بود که بسته سیاستی بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز به صورت سه طرح اجرا شد که برجسته‌ترین و مهم‌ترین این طرح انتشار اوراق گواهی سپرده با سود ۲۰ درصد بود. این اوراق در واقعیت تفاوتی با حساب سپرده ۱۵ درصد نداشت و حتی سود آن پنج درصد هم بالاتر بود و بانک مرکزی این نرخ را برای ایجاد جذابیت و کشاندن نقدینگی به سمت شبکه بانکی تعیین کرده تابتواند کمی بازار ارزی را کنترل نماید و بعد از آن بانک به صورت علنی و کاملا رسمی از مصوبه شورای پول و اعتبار تخطی کردند و نرخ سود را به بیش از ۲۰ درصد افزایش دادند. از این ماجرا در پاییز ۱۳۹۸ منی ماسته شد و برخی از بانک‌های خصوصی که سود بالای ۲۰ درصد پرداخت می‌کردند نرخ سود سپرده خود را به ۱۸ درصد رساندند اما  براساس اخبار موجود سال جاری نیز این قصه تکرار خواهد شد و بورس و بازار سهام در آتش بی‌اعتنایی بانک‌ها خواهد سوخت. 

براساس آخرین اخبار فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی اعلام نمود که نرخ سود بین بانکی کمی افزایش یافته است و سعی در برنامه‌ریزی برای جلوگیری از این روند را داریم، ولی می‌توان گفت که وزیر اقتصاد به‌طور غیرمستقیم به این ماجرا اشاره کرده است. اساسی‌ترین موضوعی که باعث می‌شود بانک مرکزی به صورت رسمی میزان افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی را اعلام نماید، این است که اگر این خبر به صورت رسمی اعلام شود تولید کاملا فلج و نابود می‌شود و این بدان معناست که سود سپرده بانکی اگر ۱۸ درصد شود سود تسهیلات ۳۰ درصد خواهد شد و در نتیجه شاهد اتفاقات ناگوار در اقتصاد خواهیم بود. از سوی دیگر چندماهی می‌شود که بورس کاملا روند نزولی را تجربه می‌کند و اگر این خبر به صورت رسمی اعلام شود شاهد وضعیت بسیار ناگوار در بورس خواهیم بود چراکه  در حال حاضر و با تکذیب افزایش نرخ سود بین بانکی توسط دولت، برخی از بانک‌های خصوصی پیشنهاد سود ۲۰ تا ۲۵ درصدی را به سرمایه‌گذاران می‌دهند. البته سود ۲۵ درصدی تنها به یک عده سرمایه بسیار هنگفت اختصاص دارد و اغلب پیشنهاد سود ۲۰ تا ۲۳ درصدی را ارایه می‌دهند.

با این حال حسن قالیباف اصل، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار می‌گوید: که نرخ سود بانکی هر چقدر بالاتر و غیربهینه‌تر باشد، تأثیر منفی بیشتری بر فعالیت‌های سرمایه‌گذاری کشور خواهد داشت و تسهیلات و تأمین مالی را برای تولید گران می‌کند. بخش‌های تولیدی که عمدتا حاشیه سود پایین دارند، فعالیت‌‌های اقتصادی خود را کاهش و سرمایه خود را در بازار پول پارک می‌کنند. 

وی عنوان می‌کند: به این ترتیب، اشتغال کشور آسیب خواهد دید و در نتیجه خلق اعتبار، رشد نقدینگی و انتظارات تورمی ناشی از آن و مواجهه با چالش‌‌های اقتصادی دیگر از جمله تشدید رکود تورمی دور از انتظار نخواهد بود. این نرخ، ارتباط مستقیمی با نسبت قیمت به درآمد یا P/E دارد و در سایر روش‌های قیمت‌‌گذاری و ارزش‌‌گذاری نیز متغیری اثرگذار است.  رییس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان می‌کند: معقولانه آن است که در تعیین بهینه نرخ سود بدون ریسک در کشور تعامل موثری صورت گیرد و این نرخ متناسب با مختصات اقتصادی کشور باشد تا تعادل بازار سرمایه را بر هم نزند.

چند روز پیش بود که خبری مبنی بر هک سایت سازمان بورس اعلام شد اما  اصل این خبر به روز رسانی سامانه شرکت بورس بود که نیامدن کلمه شرکت کمی ناهمواری در این سازمان به وجود آورد.

    سرخ‌پوشی بورس‌های جهانی

در شرایطی که بانک مرکزی امریکا در تلاش است تا نرخ تورم را به سطح بالای دو درصدی سوق دهد، وضعیت برای این نهاد به‌طور دلخواه پیش نرفته است چرا که آمارها نشان می‌دهند متوسط نرخ تورم بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در ۱۲ ماه منتهی به اکتبر با ۰.۲ درصد کاهش نسبت به دوره مشابه منتهی به ماه قبل به سطح ۱.۲ درصد رسید که این نرخ تورم ۰.۱ درصد کمتر از نرخ مورد انتظار قبلی و کمترین سطح تورمی ثبت شده در امریکا در سه ماهه اخیر بوده است.

برد مک میلان، کارشناس ارشد سرمایه‌گذاری در موسسه کامن ولث فایننشیال نتوورک گفت: بین رویکرد دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در مباحث اقتصادی اختلاف نظر زیادی وجود دارد اما اکثریت سنا در دست جمهوری‌خواهان باقی مانده و این یعنی دولت بایدن برای پیشبرد برنامه‌های خود با مقاومت‌هایی روبه‌روخواهد شد. این مساله به ویژه در حوزه مالیات‌ها محسوس خواهد بود و باید دید آیا در نهایت دولت بایدن خواهد توانست نرخ مالیات‌ها را مجددا افزایش دهد یا جمهوری‌خواهان به حفظ نرخ‌ها در سطح کنونی اصرار خواهند کرد. 

در بورس امریکا و وال‌استریت، همه شاخص‌ها صعودی بودند تا جایی که هر سه شاخص اصلی بورسی در سطح بالا‌تری از روز قبل خود بسته شدند. شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با ۱.۲۸ درصد افزایش نسبت به روز قبل و در سطح ۲۹ هزار و ۴۵۳.۷۷ واحد بسته شد. شاخص «اس‌اند پی ۵۰۰» با ۰.۹۹ درصد صعود تا سطح ۳۵۷۲.۰۶ واحدی بالا رفت و دیگر شاخص مهم بورسی امریکا یعنی «نزدک کامپوزیت» با ۰.۶۳ درصد افزایش در سطح ۱۱ هزار و ۷۸۳.۶۱ واحدی بسته شد. در معاملات بازارهای بورس در اروپا، شاخص «فوتسی ۱۰۰» بورس لندن با ۰.۳۶ درصد ریزش نسبت به روز قبل و در سطح ۶۳۱۶.۳۹ واحد بسته شد. شاخص «دکس ۳۰» بورس فرانکفورت در آلمان با افزایش ۰.۱۸ درصدی و ایستادن در سطح ۱۳ هزار و ۷۶.۷۲ واحدی به کار خود خاتمه داد و شاخص «کک ۴۰» بورس پاریس با صعود ۰.۳۳ درصدی در سطح ۵۳۸۰.۱۶ واحد بسته شد. در مادرید شاخص «ایبکس ۳۵» ۰.۷۵ درصد بالا رفت و به ۷۷۸۳.۷۰ واحد رسید. در معاملات بورس‌های آسیا، شاخص‌ها عملکرد بدی داشتند؛ تا جایی که شاخص «نیک کی ۲۲۵» بورس توکیو ژاپن با ریزش ۰.۵۳ درصدی تا سطح ۲۵ هزار و ۳۸۵.۸۷ واحدی پایین رفت.  شاخص «هانگ سنگ» بورس هنگ کنگ ۰.۰۶ درصد پایین رفت و در سطح ۲۶ هزار و ۱۵۶.۸۶ واحد بسته شد. در چین شاخص «شانگهای کامپوزیت» کاهش ۱.۰۵ درصدی را تجربه کرد و در سطح ۴۸۵۶.۸۵ واحد بسته شد. در استرالیا شاخص «اس‌اند پی اس‌اند ایکس ۲۰۰» بورس سیدنی با ۰.۲ درصد کاهش و ایستادن در سطح ۶۴۰۵.۲۲ واحدی به کار خود خاتمه داد. در بین دیگر شاخص‌های مهم آسیایی، شاخص «تاپیکس» ژاپن نزولی بود.