کنترل اعتبار صادرکننده چک از زمان صدور
گروه بانک و بیمه |
براساس اطلاعیه شماره یک اجرای قانون جدید چک، کارسازی چک‌ها تا اطلاع ثانوی به شکل گذشته تداوم می‌یابد. بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور در راستای اجرای ماده ۲۱ مکرر قانون «اصلاح قانون صدور چک»، مصوب مورخ سیزدهم آبان‌ماه یک‌هزار و سیصد و نود و هفت «مجلس شورای اسلامی»، نسبت به آماده‌سازی زیرساخت‌ها و درگاه‌های ارتباطی به منظور اجرای تکالیف قانونی برعهده نظام بانکی کشور اقدام و امکانات لازم برای ایجاد دسترسی صادرکنندگان و دریافت‌کنندگان چک را به سامانه صیاد فراهم کرده است. باتوجه به اینکه به موجب مفاد ماده یادشده صدور و انتقال هر برگه چک مستلزم ثبت در «سامانه صیاد» است لازم است از تاریخ بیست و دوم آذرماه سال جاری، صادرکنندگان و دریافت‌کنندگان چک موارد زیر را مدنظر قرار دهند:
بر اساس تبصره ۱ ماده فوق، از تاریخ ۲۲ آذر ماه ۱۳۹۹ ضروری است تمام چک‌ها در وجه ذی‌نفع مشخص صادر شوند. همچنین ثبت انتقال چک در سامانه صیاد جایگزین پشت‌نویسی چک خواهد بود.
تمام دارندگان دسته چک موظفند پس از صدور چک، اطلاعات چک صادر شده را به همراه اطلاعات دریافت‌کننده آن را (شامل شناسه‌ملی/کدملی ذی‌نفع، مبلغ و تاریخ سررسید) در «سامانه صیاد» ثبت کنند. بدین منظور صادرکننده چک می‌تواند از طریق درگاه‌های نوین بانک افتتاح‌کننده و نگهدارنده حساب جاری وی (شامل اینترنت بانک و همراه بانک) یا برنامک‌های موبایلی فعال در حوزه پرداخت کشور به سامانه یاد شده دسترسی داشته و نسبت به ثبت چک اقدام کند. شناسایی صادرکننده چک و حصول اطمینان از ثبت اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرآیند احراز هویت توسط بانک یا برنامک موبایلی است، که احراز هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود: الف- انطباق شماره تلفن صادرکننده چک با کد ملی وی؛ ب- استفاده از یکی از کارت‌های بانکی صادرکننده چک. به عبارت دیگر صادرکننده چک می‌تواند با به کارگیری یکی از کارت‌های بانکی خود که توسط بانک صادرکننده چک در اختیار وی قرار گرفته و با استفاده از سیم کارت ثبت شده به نام وی، اقدام به ثبت اطلاعات چک در «سامانه صیاد» کند. به منظور بررسی صحت اطلاعات چک ثبت شده، دریافت‌کننده چک امکان اخذ استعلام از «سامانه صیاد» را داشته و پس از حصول اطمینان از تطبیق اطلاعات ثبت شده با اطلاعات مندرج در برگه چک نسبت به تایید اطلاعات چک دریافتی اقدام می‌کند. همچنین چنانچه دریافت‌کننده چک پس از تایید اطلاعات آن، متمایل به انتقال چک به شخص دیگری باشد، این امکان در سامانه یاد شده با ثبت مشخصات ذی‌نفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) برای وی فراهم است. شناسایی دریافت‌کننده چک و حصول اطمینان از تایید اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرآیند احراز هویت توسط بانک یا برنامک موبایلی است، که احراز هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود: الف- انطباق شماره تلفن دریافت‌کننده چک با کد ملی وی؛ ب- استفاده از یکی از کارت‌های بانکی دریافت‌کننده چک.
به عبارت دیگر دریافت‌کننده چک می‌تواند با به کارگیری یکی از کارت‌های بانکی متعلق به خود و با استفاده از سیم کارتی که به نام وی ثبت شده است، اقدام به تایید اطلاعات چک یا انتقال آن به شخص دیگر در سامانه صیاد کند.
با توجه به اهمیت چک در مبادلات تجاری کشور به عنوان یکی از ابزارهای پرداخت غیرنقدی و مهم در نظام پرداخت کشور، نظرداشت معضلات و مشکلات اقتصادی ناشی از بیماری کرونا برای برخی از کسب‌وکارها و همچنین در راستای فرهنگ‌سازی و ایجاد فرصت مناسب به منظور برقراری ارتباط عموم مردم با سامانه صیاد، ضمن تاکید بر ضرورت ثبت اطلاعات چک توسط صادرکنندگان آن در سامانه ذکر شده براساس روال اجرایی تمهید شده به شرح فوق، بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور حداکثر تعامل و همکاری لازم را با عموم مردم به منظور پیشگیری از بروز هرگونه چالش‌های احتمالی ناشی از اجرای فرآیند ثبت و نقل و انتقال چک را به عمل می‌آورد و کارسازی چک‌ها تا اطلاع ثانوی همانند گذشته تداوم می‌یابد. مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی اعلام کرد: طبق قانون جدید، اعتبار صادرکننده چک از زمان صدور چک کنترل می‌شود و برای صادرکنندگان چک، سقف اعتباری در نظر گرفته می‌شود. به گزارش ایبِنا به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، داود محمدبیگی؛ مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در برنامه «چاپ‌اول» شبکه خبر بیان داشت: در شرایط فعلی هنگامی که چک صادر می‌شود و در اختیار دریافت‌کننده یا ذی نفع قرار می‌گیرد، تا زمانی که ذی نفع چک را به بانک نبرد، از امکان نقدشوندگی چک مطلع نمی‌شود. در قانون جدید چک، اعتبار صادرکننده چک از زمان صدور چک کنترل می‌شود. یعنی در قانون برای صادرکنندگان چک، سقف اعتباری در نظر گرفته شده که با صدور هر برگ چک از میزان سقف اعتبار کاسته می‌شود و با پاس شدن چک مجدداً به سقف اعتبار افزوده می‌شود. به دلیل اینکه قانون جدید سامانه محور است، در زمان صدور چک این امکان وجود دارد که اگر صادرکننده چک، دارای چک برگشتی باشد، سامانه امکان ثبت اطلاعات را به صادرکننده ندهد و این امر موجب می‌شود، ذی نفع از وضعیت اعتباری صادرکننده چک اطلاع یابد. این در حالی است که در شرایط فعلی، ذی نفع تا زمانی که به بانک مراجعه نکند، چندان نمی‌تواند از وضعیت اعتباری صادرکننده چک مطلع شود. قانونگذار در قانون جدید چک، کلیاتی را درباره سقف اعتباری تعیین کرده اما جزییات مرتبط با آن براساس دستورالعملی تعیین می‌شود که بانک مرکزی آن را تهیه می‌کند.
