اشتباهات سهوی و اقدامات عمدی در مدیریت اقتصاد، مهم‌تر از فشار تحریم‌هاست
دکتر یزدی‌زاده اقتصاددان در تحلیل ریشه‌های مشکلات اقتصادی و معیشتی کشور در شرایط کنونی گفت: یکی از مسائلی که این روزها همه با آن مواجه هستیم این است که در هر جمعی که یک کارشناس اقتصادی حضور دارد، اولین سوالی که مطرح می‌شود این است که بالاخره مشکلات اقتصادی راه‌حلش چیست؟ معمولا وقتی که با یک مشکل مواجه می‌شویم اولین قدم ریشه‌یابی این مشکل استو بعد راه‌حل مناسب را ارایه کنیم.
وی افزود: در شرایط کنونی مسائل کشور ریشه در سه عامل دارد: 1- تحریم‌های اقتصادی، 2 - اشتباهات سهوی و سوءمدیریت، 3 - اقدامات عمدی اشتباه.
این که هر یک از مشکلات ما به کدام از این سه عامل برمی‌گردد باید به صورت تفضیلی بررسی شود تا مشخص شود که کدام عامل در ایجاد هر مشکل اثرگذارتر بوده است. وی افزود: در طبقه‌بندی کلی ما دو نوع مشکل داریم، مشکل ارزی و مشکل ریالی. در مورد مشکل ارزی اخیرا اتفاقاتی در بازار افتاده و مثلا روغن خوراکی کمیاب شد علت این موضوع چه بود که تمام وزارتخانه صمت و تمام دستگاه‌ها وارد شدند تا موضوع را حل کنند؟
علت این بود که یک کشتی با 75 هزار تن دانه سویا شش ماه در بندر متوقف شد. 30 میلیون دلار لازم داشت که ترخیص شود و در نهایت این محموله فاسد شد. فساد این محموله یک وقفه در زنجیره تامین کالا ایجاد کرد. اکنون این سوال مطرح است که ارز نداشتیم که بدهیم یا داشتیم و نخواستیم بدهیم. مسلما ارز داشتیم چون اگر نداشتیم در هفت ماهه اول سال با رشد 122 درصدی بیش از یک میلیارد دلار ارز به تلفن همراه اختصاص نمی‌دادیم.
وی ادامه داد: اینکه ارز را به کالاهای اساسی و مواد اولیه اختصاص نمی‌یابد و به به تلفن همراه اختصاص می‌یابد، باید بررسی شود که ریشه آن به کدام عامل اقدامات عمدی، اشتباهات سهوی یا تحریم مرتبط است؟
وی تصریح کرد: یعنی وقتی ارز به کالاهای اساسی اختصاص نیافت این مشکلات برای مردم ایجاد شد. به عبارت دیگر، ارز را به مواد اولیه نمی‌دهیم و به تلفن همراه اختصاص می‌دهیم.ا کنون باید بررسی کنیم که این مشکل ریشه در تحریم داشته یا از جنس سیاست‌های غلط سهوی است یا از جنس اقدامات اشتباه عمدی است ؟ در زمینه تامین ارز از این موارد زیاد داریم پس ما مشکل کمبود ارز نداریم مشکل تخصیص ارز داریم. وی با اشاره به مشکلات ریالی نیز گفت: در منابع ریالی هم همین‌طور است دولت از اواخر سال گذشته با کمبود منابع ریالی مواجه شد. گاهی به سیاست استقراض و دامن زدن به افزایش نقدینگی و تورم در کشور رو آورد که به آن مالیات مخفی می‌گویند. گاهی با طرح‌های خاصی مثل پیش‌فروش نفت در بورس موضوع را دنبال کرده است و گاهی روی اوراق قرضه و خزانه اقدام می‌کند. این روش‌های تامین کسری بودجه، در حقیقت انتقال بدهی این دوره به دولت‌های بعدی است.
وی افزود: به عبارت دیگر، این سوال مطرح است که آیا دولت راه‌حل دیگری نداشته و راه‌حل دیگری که تورم ایجاد نکند و با بقیه سیاست‌های اجتماعی همخوانی داشته باشد و در جهت عدالت اجتماعی باشد و بدهی به دوره بعد منتقل نشود، نداشته است؟
وی ادامه داد: اگر دولت از فردا صبح بنزین یارانه‌ای 1500 تومان را به اتومبیل‌های گرانقیمت ندهد و سهمیه شارژ نشود کسانی که ماشین چند میلیاردی دارند می‌توانند بنزین 3 هزار تومانی استفاده کنند. یعنی 95 درصد اتومبیل‌ها همان سیستم قبلی و سهمیه 1500 تومان را دارند و فقط 5 درصد خودروهای گرانقیمت بدون سهمیه هستند. درآمد دولت از این حذف یارانه سوخت، معادل سهم عمده‌ای از درآمد مالیاتی کشور خواهد بود و می‌تواند معادل 2 برابر رقم اوراق خزانه‌ای درآمد ایجاد کند.
این درآمد حاصل از حذف یارانه سوخت، یک چیزی حدود 4 برابر یارانه پرداختی است که در سال پرداخت می‌شود.پس واقعا دولت مشکل ریالی ندارد. آیا اینکه نمی‌توانیم چنین کاری بکنیم ناشی از تحریم‌هاست؟ نبود درآمد ریالی کافی در دولت حاصل نبود اراده کافی در دولت است و حاصل سیاست‌های اشتباه سهوی یا اقدامات عمدی است.
نظیر چنین اشتباهات سهوی و اقدامات عمدی در تخصیص ارز، کسب درآمد، کاهش کسری بودجه، تامین کالای اساسی، ترخیص کالا از گمرک و... وجود دارد و نمی‌توان همه آنها را به تحریم‌های اقتصادی و فشار حداکثری ربط داد.
