عرضه‌ای به قیمت شفافیت

گروه بورس|

وضعیت عرضه خودرو در بورس کالا همچنان نا بسامان است و تقریبا هرروز یکی از مسوولان دراین خصوص اظهارنظر می‌کنند و آخرین اخبار حاکی از آن است که نمایندگان مردم ساز و کار چگونگی اجرای این طرح را نیز تعیین کرده‌اند. به‌طوری‌که هر فرد در طول سال تنها یک بار می‌تواند از بورس کالا خودرو بخرد و اجازه فروش آن تا دو سال بعد را نخواهد داشت. همچنین کارشناس بورسی در این خصوص گفته بودند که خودروهایی که با تیراژ بالا وارد کشور می‌شوند و همچنین خودروهای تولید داخل، در بستر بورس کالای ایران مورد معامله قرار می‌گیرند. در طرح نمایندگان مجلس قیمت پایه‌ای خواهیم داشت که این قیمت پایه، توسط شورای رقابت تصویب و تعیین می‌شود، با قیمت پایه روی تابلوی بورس قرار خواهد گرفت و متقاضیان روی قیمت پایه با یکدیگر رقابت خواهند کرد. افرادی که بهترین قیمت را داده باشند برنده رقابت می‌شوند و خودرو  به آن اشخاص تعلق می‌گیرد. تقریبا دوسال است که عرضه و فروش خودرو صفر و نو در کشور دچار بحران شده و این بحران ناشی از سوءمدیریت، قیمت گذاری دستوری و توزیع نامناسب و عدم شفافیت است و در این میان شاهد یک اختلاف قیمتی شدید در میان قیمت مصوب و قیمت بازار هستیم که در این میان دلالان سود و خودروسازان و مردم زیان می‌کنند و به همین دلیل تولیدکنندگان خودرو نیز با کمبود نقدینگی مواجه شده‌اند و در نهایت میزان تولید خودرو کاهش و تعادل میان عرضه و تقاضا از بین رفته است. از بین رفتن تعادل میان عرضه و تقاضا فضای خرید و فروش خودرو را ملتهب کرده است و این موضوع باعث شده که خودرو به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شود. در این میان تنها دلالان هستند که سود می‌برند و کارخانجات و مردم نیز با قیمت‌های باور نکردنی مجبور به خرید و فروش این کالا هستند. چندوقتی می‌شود که مسوولان سعی دارند بازار خودرو را از این وضعیت نجات دهند و راه نجات را نیز عرضه این کالای مصرفی در بورس می‌دانند اما؛ قبل عرضه باید تکلیف وضعیت این کالا مشخص شود و قیمت گذاری مناسبی توسط دولت در بازار خودرو صورت گیرد تا خودرو نیز به ماهیت گذشته خود یعنی یک کالای مصرفی بازگردد.

    عدم شفافیت؛ ریشه مشکلات اقتصادی

بهروز محبی نجم آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی درباره طرح تحول بازار و صنعت خودرو می‌گوید: ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور عدم شفافیت است. اقتصاد غیر شفاف مشکلات زیادی را ایجاد کرده و هر بار گریبان یک بخش از اقتصاد را می‌گیرد.وی اضافه می‌کند: درحال حاضر نوبت به خودرو رسیده است. بازار خودروی کشور غیر شفاف و تاریک است. با عرضه خودرو در بورس که هدف اصلی طرح تحول بازار و صنعت خودرو هم هست، بازار خودرو کشور شفاف می‌شود. نماینده مردم سبزوار با بیان اینکه بازار خودرو با بورس آرامش پیدا می‌کند، می‌گوید: مجلس معتقد است با عرضه خودرو در بورس، بازار خودروی کشور آرامش پیدا می‌کند، قیمت‌های کاذب حاشیه بازار مدیریت و با سوداگری‌های این بخش مقابله می‌شود. وی ادامه می‌دهد: درحال حاضر سوداگران با هدف کسب سود در کوتاه‌مدت وارد بازار خرید و فروش خودرو می‌شوند و با خرید کدملی افراد در قرعه کشی‌های خودرو‌سازان شرکت می‌کنند. درخصوص عرضه خودرو در بورس کالا مطالعات پژوهشی زیادی انجام شده، کمیسیون صنایع و معادن مجلس هم این موضوع را با جدیدت پیگیری می‌کند. محبی در ادامه تصریح می‌کند: با عرضه خودرو در بورس به دلیل مابه التفاوت قیمت کف عرضه با قیمت معامله، منابع مالی ایجاد خواهد شد که در توسعه حمل‌ونقل عمومی و افزایش کیفت خودروها هزینه می‌شود. در این صورت دلال‌ها دیگر نمی‌توانند سود زیادی را نصیب خودشان کنند و با فرصت طلبی آنها مقابله می‌شود. این موضوع علاوه بر ساماندهی بازار خودرو، خودروسازان را هم در تولید خودروی با کیفیت کمک خواهد کرد و مشکلات مالی آنها هم کاهش پیدا می‌کند. با عرضه و فروش خودروی صفر در بورس کالا، شفافیت در قیمت‌گذاری به صورت کامل صورت می‌پذیرد. ضمنا با حضور مردم در این بازار، قیمت منطقی هر خودرو کشف شده و سبب قطع شدن دست دلالان از سودجویی‌های کلان این بازار خواهد شد. از طرفی با توجه به اینکه طبق طرح مجلس، اختلاف قیمت پایه و کشف‌شده در بورس کالا، در جهت بالارفتن کیفیت، تیراژ، ایمنی خودرو و غیره به خودروسازان برمی‌گردد، می‌توان انتظار داشت شرکت‌های خودروسازی، برای رسیدن به سود بیشتر و خروج از زیان‌دهی، این پارامترها را در خط مشی خود لحاظ کرده تا بتوانند از این مشوق‌ها استفاده نمایند.

    خودروهای کم‌تیراژ 

از عرضه در بورس معاف شدند

روح‌الله ایزدخواه، مسوول کارگروه خودرو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در مورد طرح ساماندهی بازار خودرو اظهار می‌کند: برای خارج شدن بازار خودرو از سوداگری، موضوع عرضه خودرو در بورس کالا در قالب طرح ساماندهی صنعت خودرو مطرح شد که البته این طرح برای خودروهای پرتیراژ است و خودروهای کم تیراژ مستثنی شده‌اند. وی اضافه می‌کند: خودروسازهای صد در صد خصوصی نیز از این طرح معاف شده‌اند. تا به نوعی تشویقی برای خودروسازان خصوصی که متعلق به دولت یا نهادها نیستند، باشد. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌گوید: با عرضه خودرو در بورس، تقاضا نیز مدیریت می‌شود .چراکه مشخص می‌شود که چه کسانی در اولویت خرید خودرو هستند. ایزدخواه با اشاره به مخالفین این طرح تصریح می‌کند: دولت یا حداقل بخشی از دولت با عرضه خودرو در بورس مخالف است همچنین طرح مخالفانی بین نمایندگان مجلس نیز دارد. وی اضافه می‌کند: ما در مورد عرضه خودرو در بورس کالا با مسوولان بورس مذاکره کرده‌ایم. بورس می‌تواند این عرضه را مدیریت کند فقط نیاز به به‌روزرسانی نرم افزار خود دارد. اما از نظر فنی امکان پذیر است و حتی در بعضی موارد راحت‌تر نیز است. چراکه خرید خودرو مانند فولاد یا غیره نیست که به صورت حجمی خریداری شود. فقط به علت بیشتر بودن مقدار تقاضا در حوزه خودرو نیاز به بروزرسانی نرم افزار دارد. مسوول کارگروه خودرو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: مسوولان بورس کالا با اینکه سقف و کف قیمت توسط دولت تعیین شود مخالف هستند و می‌گویند اگر قرار است با قوانین و قواعد بورس کالا خودرو عرضه شود موافق هستند اما اگر قرار باشد دولت دخالت کرده و سقف و کف قیمت تعیین کند با این موضوع مخالفت دارند. وی در مورد واردات مشروط خودرو می‌گوید: واردات خودرو نباید برای کشور تعهدات ارزی ایجاد کند. به همین دلیل واردات مشروط به این است که ارز مورد نیاز از طریق صادرات قطعات و خودرو و همینطور فروش نفت خام تامین شود. البته پول‌های بلوکه شده دولت در دیگر کشورها مشمول این طرح نمی‌شوند. خودروهای کلاس A‌ و B در اولویت واردات هستند تا لوکس و گران‌قیمت نباشند. اگر وارداتی هم صورت می‌گیرد به نفع مردم باشد تا واردات بتواند روی بازار خودروهای پرتیراژ تاثیر بگذارد. 

وی اضافه می‌کند: در شرایط تحریمی که ما به راحتی امکان فروش نفت را نداریم، واردات خودرو از محل صادرات نفت خام می‌تواند به موضوع فروش نفت نیز کمک کند. ایزدخواه در مورد نحوه قیمت‌گذاری خودرو در بورس کالا می‌گوید: شورای رقابت تعیین می‌کند که چه خودروهایی مشمول این طرح شوند چراکه شورای رقابت هم بالادستی و هم بی‌طرف است. قیمت‌گذاری قیمت پایه نیز به عهده سازمان حمایت گذاشته می‌شود، آنها دستورالعمل تعیین قیمت و اشراف به این حوزه دارند. بعد از تعیین قیمت پایه، این رقابت در بورس کالا است که مشخص می‌کند در نهایت خودرو به چه قیمتی فروخته شود. وی افزود: با اجرای این طرح خودرو گران‌تر نمی‌شود، اما لزوما در کوتاه‌مدت ارزان‌تر نیز نخواهد شد. سوداگری در بازار خودرو به سرعت کاهش پیدا کرده و حذف می‌شود. در میان مدت به یک بازار متعادل خواهیم رسید. چرا که تقاضای کاذب حذف شده و مصرف کننده واقعی در بازار باقی می‌ماند. از طرف دیگر خودروسازان نیز می‌تواند تیراژ خودرو خود را بالا ببرد. ایزدخواه خاطرنشان کرد: شنیده می‌شود که بعضی می‌گویند اگر خودرو در بورس کالا عرضه شود به‌طور حتم گران می‌شود، اما اینطور نیست. همانطورکه در بورس قیمت‌ها افزایش می‌یابد، کاهش نیز می‌یابد و این طور نیست که همیشه روند آن صعودی باشد. از طرف دیگر هم نمی‌شود پیش بینی کرد که حتما خودرو ارزان‌تر خواهد شد. به هرحال کشور در شرایط تورمی است و نمی‌توانیم بگوییم خودرو سریعاً ارزان خواهد شد. اما مسلم است که قیمت خودرو بالاتر از آنچه الان در بازار اصلی است نمی‌رود، بلکه روند کاهشی پیدا خواهد کرد و انشاالله در میان مدت به تعادل خواهیم رسید.