بیم و امید بودجه 1400 برای شهرداری‌ها

گروه راه و شهرسازی|

سهم و نقش شهرداری‌ها در بودجه سال آتی کشور چیست؟ همچون سال‌های گذشته، دولت در لایحه پیشنهادی بودجه سالانه، ردیف‌هایی را برای تخصیص منابع به شهرداری‌ها در نظر گرفته است. در بودجه سال 1400 اما افزون بر ردیف‌های تخصیصی، ردیفی تازه برای درآمد پایدار شهرداری‌ها در نظر گرفته شده و آن تخصیص 50 درصد از درآمدهای ناشی از مالیات از خانه‌های خالی به شهرداری‌هایی است که این دسته از خانه‌ها را شناسایی می‌کنند. به گزارش «تعادل»، از ابتدای آغاز به کار مجلس یازدهم تا کنون، اصلاح قانون مالیات از خانه‌های خالی در دستور کار این مجلس بوده است اما تا کنون به رغم دو بار رفع ایرادات شورای نگهبان، هنوز این قانون در مجلس معطل مانده است. قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی در جریان اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۹۴ در دستور کار مجلس قرار گرفت و پس از تصویب از سال ۹۵ لازم الاجرا بود. بر اساس اصلاحیه یادشده، وزارت راه و شهرسازی مکلف به تهیه سامانه اسکان و املاک برای شناسایی خانه‌های خالی شد. مساله‌ای که تا تابستان گذشته بلاتکلیف مانده بود و هم اینک نیز کامل و اجرایی نیست. این سامانه بر اساس دیتاها و اطلاعاتی که در آن قرار داده شده، به شناسایی خانه‌های خالی از سکنه می‌پردازد و بر اساس ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، از واحدهای مسکونی با بیش از ۱۵۰ متر، در صورت بیش از یک سال خالی بودن، ۲۰ درصد مالیات بر اجاره دریافت می‌شود. با این حال، نمایندگان مجلس طرح اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم موسوم به اخذ مالیات از خانه‌های خالی را در 15 مرداد سال جاری در مجلس تصویب کردند، اما در تاریخ 22 مرداد ماه، شورای نگهبان، 6 مورد مغایرت با قانون اساسی، 5 مغایرت با موازین شرعی و 10 مورد ابهام به این مصوبه وارد کرده و از مجلس خواست، این موارد 21 گانه را اصلاح کند. پس از رفع این ایرادات نیز، بار دیگر شورای نگهبان در تاریخ 11 آبان سال جاری از مجلس درخواست کرد تا برخی ایرادات دیگر را نیز رفع کند. بر اساس اصلاحیه مجلس یازدهم به قانون مالیات از خانه‌های خالی، در سال اول، معادل ۶ برابر مالیات متعلقه؛ در سال دوم، معادل ۱۲ برابر مالیات متعلقه؛ و در سال سوم به بعد، ‌معادل ۱۸ برابر مالیات متعلقه از خانه‌های خالی مالیات اخذ خواهد شد.

    ورود شهرداری‌ها به شناسایی خانه‌های خالی 

در بند «ف» تبصره ۶ لایحه بودجه سال آینده آمده است که سازمان امور مالیاتی کشور موظف است با همکاری شهرداری‌های سراسر کشور، واحدهای مسکونی خالی از سکنه واقع در شهرهای با جمعیت بیش از یکصد هزار نفر جمعیت در سال‌ها ۹۷ تا ۱۴۰۰ را شناسایی و مالیات متعلقه قانون مالیات‌های مستقیم را از مالکانی که بیش از یک خانه خالی دارند، اخذ کنند. همچنین در این بند تاکید شده است که معافیت‌های مالیاتی در محاسبه مالیات موضوع این حکم در نظر گرفته نمی‌شود و ۵۰ درصد از درآمدهای حاصل از این مالیات به حساب درآمد عمومی نزد خزانه داری کل کشور و ۵۰ درصد باقی مانده به عنوان سهم شهرداری‌ها به حساب شهرداری‌ شهرهای محل اخذ مالیات واریز می‌شود. در این بند آمده است که سازمان امور مالیاتی کشور، وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و نیرو و دیگر وزاتخانه‌های ذی ربط مکلفند کلیه اطلاعات لازم جهت شناسایی خانه‌های خالی از سکنه را در اختیار شهرداری‌های کشور قرار دهند که آیین‌نامه اجرایی ظرف دو ماه توسط دستگاه‌های مربوطه تهیه و باید به تصویب هیات وزیران برسد.

  سهم شهرداری‌ها از وام‌های خارجی

به گزارش ایسنا، در بند «د» تبصره سه لایحه بودجه 1400 آمده دولت مجاز است در صورت تامین ۱۵ درصد سهم دستگاه‌ها توسط شهرداری‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط و تعهد به بازپرداخت اصل و سود توسط همان دستگاه، حداقل 2 میلیارد دلار از تسهیلات مالی خارجی برای ساخت و بهره‌برداری از خطوط قطار شهری و طرح‌های کاهش آلودگی هوا، اختصاص دهد همچنین دولت موظف است با رعایت قانون حمایت از سامانه‌های حمل و نقل ریلی شهری و حومه نسبت به تضمین اصل و سود این تسهیلات اقدام کند. همچنین در بند «ب» تبصره چهار، لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۰ کشور آمده است که به بانک‌های تجاری و تخصصی اجازه داده می‌شود در سال ۱۴۰۰ از محل منابع در اختیار نسبت به اعطای تسهیلات ارزی-ریالی به سرمایه‌گذاران بخش‌های خصوصی و شهرداری‌ها برای طرح‌های توسعه‌ای و انواع مختلف حمل ونقل درون و برون شهری با معرفی وزارت کشور با تضمین سازمان امور شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در قبال اخذ حق دسترسی یا فروش خدمات به استفاده کنندگان یا استهلاک اصل سرمایه یا سود آن اقدام کنند. براساس لایحه بودجه ۱۴۰۰ در بند «د» تبصره ۵ آمده است که شهرداری‌های کشور و سازمان‌های وابسته به آنها با تایید وزارت کشور تا سقف ۸ هزار میلیارد تومان اوراق مالی_ اسلامی با تضمین خود و با بازپرداخت اصل و سود آن توسط همان شهرداری‌ها منتشر کنند که حداقل ۵۰ درصد از سقف اوراق به طرح‌های قطار شهری و حمل ونقل شهری تعلق می‌گیرد و تضمین بازپرداخت اصل و سود این اوراق برای اجرای طرح‌های قطار شهری و حمل ونقل شهری به نسبت ۵۰ درصد دولت و ۵۰ درصد شهرداری‌ها است که تضمین ۵۰ درصد دولت برعهده سازمان برنامه و بودجه خواهد بود و این در حالی است که شهرداری‌ها مجازند با تضمین ۱۰۰ درصد اصل و سود اوراق منتشره برای طرح‌های قطار شهری و حمل ونقل شهری با هماهنگی وزارت کشور اقدام کنند.

     معافیت ۳   وزارتخانه از پرداخت عوارض 

همچنین در لایحه بودجه تاکید شده است که وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، علوم و تحقیقات، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هنگام تخریب و بازسازی املاک خود از پرداخت عوارض شهرداری معاف هستند .

      بهسازی حاشیه شهرها و بافت فرسوده

همچنین در بند «ز» تبصره هشت آمده است که برای ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی و عشایری، بهسازی محیط اسکان حاشیه شهرها و بافت فرسوده، تامین زیرساخت و بنای خدمات عمومی اعم از مدرسه، مسجد، کتابخانه، روشنایی محیط، پایگاه بسیج، پاسگاه در مناطق خارج از حریم شهرها و روستاها، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها موظفند معادل سهم جمعیت ساکن در این مناطق از محل عوارض قانون بند ب ماده ۶ قانون برنامه ششم توسعه، صرف بهسازی مناطق فوق در همان استان کند. همچنین در بندهای تبصره ۱۴ که مربوط به اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها است نیز آمده است که عوارض شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از فروش حامل‌های انرژی پس از وصول، ظرف مدت یک ماه به حساب تمرکز وجوه وزارت کشور واریز شود تا به شهرداری و دهیاری‌ها پرداخت شود. بر اساس این گزارش، همچنین در جدول شماره یک اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی برای سال ۱۴۰۰ نیز عنوانی تحت «کمک به توسعه و نوسازی ناوگان حمل ونقل عمومی» با محوریت کمک به سازمان شهرداری‌ها که روند آن از سال ۹۱ آغاز شده برای سال ۱۴۰۰، ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد مالی شده تا در سه موضوع از رده خاج کردن خودروهای فرسوده، خرید و نوسازی اتوبوس و مینی بوس و خرید خودروهای عمومی کوچک صرف شود که در این جدول همچنین احداث قطار حومه‌ای کلانشهر تهران به شهرهای جدید هشتگرد و پردیس نیز مورد توجه قرارگرفته که ۵۰ میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده است. همچنین در جدول فهرست طرح و پروژه‌های مشارکت عمومی-خصوصی موضوع کمک به توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی با اتکا به اتوبوس برقی مورد توجه قرار گرفته که برای این ردیف ۵۰ میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده است.

 در ردیف طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی به مساله اتصال شهر اسلامشهر به متروی تهران که از سال ۹۱ این برنامه شروع شده نیز توجه شده و برای سال آینده، بیش از ۴۱ میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده است. 

به گزارش ایسنا، برای احداث قطار حومه‌ای کلانشهر تهران به شهر جدید پرند با محوریت شهرداری تهران، نیز ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است. همچنین در جدول فهرست طرح‌ها و پروژه‌های مشارکت عمومی-خصوصی، مساله تامین ۱۰۵ واگن برای متروی تهران با موضوع تکمیل تامین و تهیه تجهیزات و واگن قطار شهری (۱۰۵ دستگاه واگن) با محوریت شهر تهران و عنوان دستگاه اجرایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته که برای سال ۱۴۰۰، برآورد مالی تامین این واگن‌ها ۲۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است.

    مالیات ٩٠٠  میلیارد تومانی 

خانه‌های خالی و لوکس

در این حال، دولت در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده از خانه‌های لاکچری ۷۰۷ میلیارد تومان و از خانه‌های خالی ۲۰۰ میلیارد تومان مالیات دریافت کند.

به گزارش ایرنا، بر پایه جدول شماره ۵ لایحه بودجه ۱۴۰۰ که مربوط به جدول درآمدهای دولت است، دولت از محل مالیات بر خانه‌های لوکس و گران‌قیمت در مجموع ۷۰۷ میلیارد تومان درآمد خواهد داشت. دولت در لایحه بودجه امسال پیش بینی کرده است که ۲۰۰ میلیارد تومان از محل مالیات بر خانه‌های خالی از سکنه درآمد کسب کند.

تعویق در راه‌اندازی و بهره‌برداری از سامانه املاک و اسکان باعث شد که درآمد دولت در سال ٩٩ از محل اخذ مالیات از خانه‌های خالی محقق نشود. در این حال، طی ماه‌های گذشته، همزمان با جمع‌آوری اطلاعات مسکنی خانوارها و مالکان حقیقی و حقوقی برای تکمیل سامانه تاکنون بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار خانه متعلق به مالکانی که بیش از یک واحد مسکونی دارند که ظن «خالی بودن» درباره آنها می‌رود، شناسایی شد. ارقام لایحه بودجه امسال نشان می‌دهد پس از وقفه ۵ ساله، سرانجام قانون مالیات بر خانه‌های خالی، رنگ اجرایی شدن به خود می‌بیند.