آسیب‌ها و پیامدهای دوران پسا کرونا را جدی بگیریم

مریم شاهسمندی

نزدیک به یک سال است که سبک زندگی تمام مردم دنیا تغییر کرده، رفتارهای اجتماعی، ارتباطات، حتی فرهنگ و اقتصاد هم تحت تاثیر قرار گرفته است. اتفاقی که باعث شده بسیاری از مشکلات و مسائل گذشته جای خود را به مشکلات و مسائلی بدهند که تا به حال چندان هم آنها را تجربه نکرده بودیم. اما این دوران هم بالاخره می‌گذرد، یک سال یا دو سال دیگر هیچ خبری از کرونا نخواهد بود، اما ما می‌مانیم و تمام آسیب‌های روحی و روانی که این بیماری به ما وارد کرده است. ما می‌مانیم و داغ عزیزانی که دیده‌ایم، ما می‌مانیم و روابط اجتماعی که حالا دیگر رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفته‌اند و از آن همه عشق ورزیدن و ابراز مهر و علاقه خبری نیست، عادت کرده‌ایم به اینکه یکدیگر را در آغوش نگیریم، عادت کرده‌ایم به اینکه فاصله‌ها را رعایت کنیم، حتی برای دیده بوسی کردن با یک عزیز هم مردد می‌شویم. حجمی از شک و تردیدها به همراه مشکلاتی که بر اثر وقوع این بیماری بر سرمان آوار شده، مقابلمان ظاهر می‌شود و قطعا چون به آن فکر نکرده‌ایم راه‌حلی هم برایش نداریم. 

سخت است که به یک‌باره بخواهیم به همان سبک زندگی پیش از کرونا برگردیم. یک سال و اندی یا حتی دو سال عادت کرده‌ایم که ماسک بزنیم، که خیلی به دید و بازدید دوستان و اقوام نرویم. عادت کرده‌ایم که هر روز بارها و بارها دستمان را بشوییم و از همه مهم‌تر ضربه‌ای است که کرونا به کسب و کار و معیشت هر کدام از ما وارد کرده است. خیلی‌ها شغلشان را از دست داده‌اند، خیلی‌ها سرمایه‌هایشان نابود شده و خیلی‌ها دیگر همچنان در سوگ به یک‌باره رفتن عزیزانشان به سر می‌برند. حالا که همه ما برای رفتن کرونا دعا می‌کنیم و از خدا می‌خواهیم تا افراد بیشتری قربانی این ویروس مهلک نشده‌اند، شر آن را از سر ما کم کند، باید به فکر این هم باشیم که دوران پسا کرونا را چگونه می‌خواهیم سپری کنیم. از آنجایی که ملت ایران بیشتر مردم دقیقه 90 هستند و البته که مسوولان هم به مساله پیشگیری قبل از درمان اعتقاد چندانی ندارند، ممکن است مشکلات پسا کرونا برای ما به همان اندازه یا حتی بیشتر از دوران کرونا هم باشد. در واقع به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت روان آنچه در آینده فاجعه بار خواهد شد آسیب‌ها و پیامدهای منفی ناشی از زندگی در پساکرونا است که نباید از آن غفلت کرد. استرس، اضطراب، خود بیمارانگاری، روان پریشی و انگ زدن به افراد، تنش‌ها و چالش‌های خانوادگی ناشی از خانه‌نشینی و عواقب ناشی از برگزار نکردن مراسم سوگواری برای متوفیان از جمله آسیب‌هایی است که جامعه با آن روبه رو است و این مشکلات نباید نادیده گرفته شود بلکه برطرف کردن آنها باید از اولویت‌های مهم در هر جامعه به شمار رود. یکی از دغدغه‌هایی که این روزها به‌شدت افراد را نگران و رنجور می‌کند این است که چگونه می‌توان بر اضطراب موجود فائق آمد و آن را کاهش داد؟ اضطراب به علت این تفکر و شناخت به وجود می‌آید که فرد فکر می‌کند بر موقعیت و شرایط حاضر کنترلی ندارد و هر گاه ما احساس کنیم در موقعیتی قرار گرفته‌ایم که بر آن کنترلی نداریم، نمی‌توانیم آن را تحت تسلط خود درآوریم بنابراین احساس اضطراب به ما دست می‌دهد. درزمان حاضر در خانه ماندن، انجام توصیه‌های بهداشتی، اجرای مقررات پیشگیرانه و همه اینها عواملی است که می‌تواند احساس کنترل ما را بر موقعیت افزایش دهد و وقتی این احساس کنترل افزایش پیدا می‌کند، اضطراب ما کاهش پیدا می‌کند. کرونا تنها یک بیماری نیست زیرا اگر چنین بود یک سازمان متولی آن می‌شد اما این مساله امروز به یک بحران اجتماعی تبدیل شده است که همکاری همه سازمان‌ها و ارگان‌ها را می‌طلبد. اطلاع‌رسانی به اندازه کافی در زمینه پیشگیری و کنترل کرونا در جامعه انجام شده اما با توجه به روند کاهشی بیماری به زودی با دوران پساکرونا که از آن غافل شده‌ایم، روبه‌رو خواهیم شد.