جبران زیان برای سهامداران جدیدالورود

گروه بورس| 

بازارسرمایه پس از بازدهی شگفت انگیز 300درصدی خود در چهار ماهه نخست سال جاری وارد مرحله فرسایشی و اصلاحی40 درصدی شد و در حال حاضر فاصله بازار با اوج ریزش خود یعنی 19 مردادماه در حدود 33 درصد رسیده است.  کسب سود بیشتر از این بازار باعث شد تا در تابستان شاهد ورود حجم عمده ای از نقدینگی توسط سهامداران حقیقی بودیم به گونه ای که روزانه 800  میلیارد تومان نقدینگی در فصل بهار و در تیرماه نیز 1500 میلیارد تومان در روز رسید. همچنین در نیمه نخست مردادماه از ۲۰۰۰ میلیارد تومان فراتر رفت. با بررسی صدور کدهای معاملاتی در تابستان سال جاری می توان گفت که بخش عمده ای از سرمایه گذاری توسط تازه وارد ها و بورس اولی ها تشکیل شده.  سهامدارانی که به واسطه آشنایی ناکافی با این بازار پرریسک، در گران‌ترین سطوح قیمتی در نقش خریدار ظاهر شده و پس از مدت زمان کوتاهی با آغاز تخلیه حباب بزرگ‌شده سهام مواجه شدند. اگر کمی بررسی ها را عمیق تر کنیم متوجه خواهیم شد که سهامداران جدیدالورود از سه صنعت زیان ده خارج شده اند. 

   سهام زیان ده بازار

بررسی های اخیر نشان می دهند اکنون از بین ۳۸صنعت فعال بورسی تنها سه گروه توانسته‌اند زیان سهامداران خود را به طور کامل جبران کنند. در این بین گروه کاشی و سرامیک افت ۶/۴ درصدی در دوره ریزشی بورس را تجربه کرده بود، در حال حاضر حدود ۴۱ درصد از سقف پیشین خود در روزهای نخست مردادماه فاصله گرفته تا سهامداران این گروه، خوش‌اقبال‌ترین معامله‌گران این بازار پررونق باشند. این گروه از ابتدای سال تاکنون با رشد ۲/۱۴۸ درصدی میانگین قیمت زیرمجموعه‌های خود همراه شده است. گروه دومی که توانسته افت چهارماهه بازارسرمایه را جبران کند گروه استخراج زغال سنگ بود. این گروه از تک‌نماد «کطبس» تشکیل شده و در دوره نزولی شاخص‌های سهام با افت ۵/۳۹ درصدی مواجه شد. «کطبس» در حال حاضر نه تنها تمامی این کاهش قیمت را جبران کرده چراکه ۶/۱۳ درصد از کف پیشین خود در روزهای نخست  آبان‌ماه فاصله گرفته است تا بازدهی این نماد از ابتدای سال تاکنون به بیش از ۱۸۱ درصد برسد. گروه لاستیک و پلاستیک نیز یکی دیگر از گروه‌هایی بود که توانسته سهامداران خود را از زیان خارج و به سود برساند. این گروه از نیمه  مرداد تا روزهای نخست مهر ماه افت ۸/۳۰ درصدی را متحمل شد و در پایان معاملات روزهای اخیر توانسته تمامی روزهای منفی خود را جبران کند و سهامداران این گروه زیان خود را سر به سر کردند و در برخی از موارد نیز سود کرده اند. زیرمجموعه‌های لاستیکی بورس تهران از ابتدای سال جاری تا پایان معاملات ماه جاری ۳/۱۶۲ درصد سود از آن معامله‌گران خود کرده‌اند.

   انتظار بورس برای بودجه

 علیرضا تاج‌بر، کارشناس بازارسرمایه درگفتگو با ایرنا با اشاره به تاثیر لایحه بودجه ۱۴۰۰ بر روند معاملات بورس می گوید: بودجه از چند لحاظ برای بورس ایران مهم است و باید این موضوع را از لحاظ نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، نرخ حامل‌های انرژی، حق انتفاع معادن، نرخ بهره و میزان تامین مالی دولت از بازار سرمایه مورد بررسی قرار داد. تاج‌بر اظهار می کند: درباره نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، نرخ حامل‌های انرژی و حق انتفاع معادن، ریسکی متوجه بازار نیست و قیمت‌ها در لایحه بودجه ١٤٠٠ نسبت به سال ٩٩ تغییری نداشته است. در زمینه تامین مالی دولت از بازار سرمایه ارقامی اعلام شده است که این موضوع به عنوان ریسکی تلقی می‌شود که امیدواریم با رایزنی‌های صورت گرفته توسط دولت و مجلس تغییراتی در آن اعمال شود.

تاج‌بر به نوسان های اخیر معاملات بورس اشاره کرد و می گوید: بازار از چند روز گذشته به سمت سهم‌هایی پیش رفت که سهامداران اطمینان خاطر داشتند، در آن سهم‌ها عرضه‌کننده شدید وجود ندارد. سهامداران از عرضه شدید و بی حد و اندازه در بازار ترسیده بودند، این امر باعث شد تا از چند روز گذشته نقدینگی بیشتر به سمت سهام شرکت های کوچک ورود کند.   اکنون به نظر می‌رسد بازار در حال تغییر روند معاملات بوده و قرار است دوباره نقدینگی به سمت سهام شرکت‌های بزرگ پیش رود. این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان می کند: با توجه به اینکه سهام شرکت‌های کوچک به نقطه قیمتی بالایی رسیدند و به اشباع خرید رسیده‌اند؛ بنابراین براساس پیش‌بینی‌ها پول از این سهام خارج و دوباره به سمت سهام شرکت‌های بزرگ و بنیادی وارد خواهد شد. وی به ایرادات وارد شده نسبت به عملکرد بازارگردان‌ها در بازار می گوید: در وضعیت فعلی عملکرد بازارگردان‌ها یک بهانه شده است که همه مشکل بازار را به بازارگردانی ارتباط می‌دهند، در حالی که مشکل فعلی بازار، بازارگردانی نیست و در این زمینه باید گفت که اصل بازارگردانی با چیزی که اکنون در بازار وجود دارد فاصله دارد. تاج‌بر اظهار می کند: اکنون بازارگردان‌ها در بازار ایران فقط پول و سهم دارند در حالی که در دنیا بازارگردان‌ها دارای ابزارهای مختلف مالی مانند فروش استقراضی و اختیار فروش و خرید هستند که از طریق آن اقدام به بازارگردانی و کنترل دامنه نوسان یک سهم می‌کنند. بازار در وضعیت فعلی به دلایل دیگری، منفی و نقدشوندگی آن کاهش پیدا کرده است که تنها عامل آن مربوط به بازارگردانی نیست. وی به تداوم اقبال سرمایه‌گذاران به سمت بازار سرمایه اشاره کرد و می گوید: در سایر بازارها رکود مطلق وجود دارد و تنها رقیب جدی در بازار سرمایه، بازار پول یا سپرده‌های بانکی است؛ بنابراین بازارهای رقیب تا پایان سال شاهد چندان رونقی نخواهند بود. بازار سرمایه تا زمان مشخص شدن تکلیف بودجه حرکت متعادلی خواهد شد اما به محض برداشته شدن ریسک‌های بودجه، شاهد یک روند صعودی جدی در این بازار خواهیم بود.

   بلاتکلیفی داراهای دولت

در حالی که طبق قانون بودجه سالجاری دولت مکلف شده صندوق‌های سرمایه‌گذاری معامله‌‌پذیر یا همان ETFها را در بازار سهام ارائه کند اما با وضعیتی که دارایکم و پالایشی یکم پیدا کرده‌اند و همزمان با آن نارضایتی سهامداران از سود این صندوق‌ها، عرضه دارادوم و همچنین داراسوم (خودرویی و فلزی) با ابهام روبه‌رو شده است. بر اساس اعلام وزارت اقتصاد و امور دارایی، بیش از ۳میلیون و ۴۸۱ هزار نفر با سرمایه‌گذاری بیش از ۵۸۸۶ میلیارد تومان از آحاد مردم در پذیره‌نویسی واحدهای سرمایه‌گذاری مالی یکم مشارکت کردند که با توجه به ارزش ۱۶ هزار میلیارد تومانی، حدود ۳۷ درصد از کل این واحدها به فروش رفت. گرچه پیش از عرضه این صندوق پیش‌بینی می‌شد با توجه به اقبال مردم به بازار سرمایه تعداد بسیاری از سهامداران آن را خریداری کنند، اما پیش‌بینی‌ها درست از آب درنیامد و مشارکت مردمی از ۵/ ۳ میلیون نفر بالاتر نرفت. آن زمان کارشناسان و فعالان بازار سرمایه علت مشارکت پایین در نخستین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله را، تعیین سقف ۲ میلیون تومانی دانستند و معتقد بودند باید این رقم بیشتر بود تا سهامداران بیشتری به سمت آن جذب می‌شدند. بر این اساس گفته شد چندی بعد سهام باقی‌مانده در این دو بخش مجددا در قالب صندوق ETF این بار در نماد «دارا دوم» به عموم عرضه خواهد شد. بیش از یک ماه از زمان تعیین شده برای عرضه دارادوم می‌گذرد و نه تنها خبری از عرضه آن در بورس نیست، بلکه از گفته‌های وزیر اقتصاد چنین بر می‌آید که احتمال لغو این عرضه وجود دارد. وزیر اقتصاد در جدیدترین گفتگویی که با رسانه‌ها داشته، برای عرضه دارادوم اما و اگر آورده و خبر قطعی برای ارائه آن نداده است. وی دیروز در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم گرچه تاکید کرده وزارت اقتصاد به دنبال تسریع در انتقال مالکیت و مدیریت شرکت‌های دولتی که در فهرست واگذاری قرار دارند و همچنین باقی‌مانده سهام دولت در بسیاری از شرکت‌ها به بخش خصوصی و آحاد مردم دارد اما گفته دارا دوم در صورت فراهم بودن شرایط تا پایان سال عرضه می‌شود. به گفته او برای عرضه صندوق دارا دوم و صندوق فولادی‌‌ها کمیته‌‌ای تشکیل شده که با رصد دقیق شرایط و مقتضیات، زمان لازم برای عرضه آنها را تعیین می‌کند و در این‌صورت اگر شرایط فراهم و زمینه مشارکت عموم و فراگیری عرضه مهیا باشد آنگاه صندوق دارا دوم شامل باقیمانده سهام دولت در سه بانک‌ عرضه می‌شود. برخلاف مصاحبه سابق وزیراقتصاد و اموردارایی، همچنین اظهارات معاونش که زمان عرضه دارادوم آبان‌ماه تعیین شده بود، اکنون به نظر می‌رسد عرضه این صندوق بسته به فراهم بودن شرایط و استقبال مردم از آن خواهد بود. هرچند وزیر اقتصاد در گفتگوی خود با خبرگزاری تسنیم جزئیاتی از آنچه آن را «فراهم بودن شرایط» دانسته ارائه نکرده اما پیش‌بینی کارشناسان و فعالان بازار سرمایه حاکی از آن است که در صورت عرضه دارادوم استقبال از این صندوق دولتی پایین خواهد بود. این کارشناسان برای اثبات ادعای خود بر سود و زیان دو صندوق عرضه شده قبلی استناد می‌کنند و می‌گویند با توجه به اینکه این صندوق‌ها نتوانستند انتظارات سهامداران را برآورده کنند، بعید است اقبالی به دارادوم و داراسوم شود. اکنون هر واحد پالایشی یکم ۸ هزار و ۳۷۱ هزار تومان ارزش دارد. به عبارت دیگر فردی که ۵۰۰ واحد از آن را خریداری کرده باشد ۸۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان در ضرر است.  محسن غفوری، مدیر روابط عمومی سازمان خصوصی‌سازی که پیش از این گفته بود طبق قانون همه صندوق‌های ETF وعده داده شده باید تا پایان سال در بورس عرضه شوند و این موضوع قطعی است، اکنون اما می‌گوید وظیفه تشکیل این صندوق بر عهده وزارت اقتصاد است و به محض اینکه آنها صندوق را تشکیل و پذیره‌نویسی را انجام دهند، سازمان خصوصی‌سازی هم سهام را منتقل می‌کند و مشکلی در این زمینه ندارد.