پیش‌بینی زلزله ممکن نیست
فریبرز ناطق الهی استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با تاکید بر اینکه سیستم هشدار سریع زلزله تهران پس از تکمیل قادر به تخمین فاصله زمانی بین موج پی (P) و اس (S) زلزله است، نه پیش‌بینی زلزله، گفت: هیچ کشوری تاکنون خود زلزله را پیش‌بینی نکرده است. به نظر می‌رسد برخی رسانه‌ها برداشت دلخواه خود را از سخنان رییس سازمان پیش‌بینی و مدیریت بحران شهر تهران منتشر کرده‌اند.
به گزارش «تعادل»، امواج پی یا امواج اولیه یا امواج فشاری امواجی هستند که جهت انتشار آنها در راستای ارتعاش ذرات است، امواج صوت ملموس‌ترین امواج فشاری هستند. این امواج می‌توانند از درون گازها، مایعات و جامدات عبور کنند، هر چند که امواج برشی نمی‌توانند از سیالات عبور کنند. امواج فشاری خیلی سریعتر از امواج برشی و امواج سطحی مستهلک می‌شوند، از این رو، در زمان زلزله موجب خرابی نمی‌شوند. ولی به دلیل کوتاه بودن طول موجشان - در مقایسه با دیگر امواج زلزله - به سرعت پخش می‌شوند. به همین دلیل به آنها امواج اولیه گفته می‌شود زیرا قبل از امواج دیگر قابل ثبت هستند. لرزه‌سنج و شتابسنج این امواج را ثبت می‌کند.
استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله درگفت‌وگو با مهر در پاسخ به سوالی در خصوص اظهارنظر رییس سازمان مدیریت بحران شهر تهران در خصوص پیش‌بینی زلزله عنوان کرد: کرمی محمدی از همکاران بنام دانشگاهی ما است. از دید بنده برخی رسانه‌ها برداشت شخصی و تیتر دلخواه خود را از صحبت‌های ایشان منتشر کردند.
وی افزود: اما دلیل اینکه من یادداشتی تحت عنوان سخنان رییس سازمان مدیریت بحران شهر تهران به رسانه‌ها ارایه دادم این بود که پس از انتشار این خبر با تماس‌هایی از سوی برخی از رسانه‌ها مواجه شدم. پس از جست‌وجو در اخبار متوجه شدم که علت آن تیتر نادرستی بود که یکی از رسانه‌ها در خصوص صحبت‌های رییس سازمان مدیریت بحران شهر تهران ارایه کرده بود. ناطق الهی تاکید کرد: سیستم هشدار سریع زلزله شهر تهران پس از تکمیل قادر است به پیش‌بینی زمانی فاصله موج P و موج S زلزله بپردازد. این مدت زمان اندک فرصتی را برای قطع شریان‌های حیاتی ایجاد می‌کند. این امر در کشورهای مختلف و در شرایط آزمایشگاهی بررسی و تایید شده است؛ اما پیش‌بینی خود زلزله تاکنون در هیچ جای دنیا انجام نشده است.
وی گفت: این پروژه همچنان نیاز به آزمون‌وخطا و بررسی دارد زیرا با توجه به شرایط خاک و ساختار زمین‌شناسی تهران باید این سیستم کالیبره شود تا بتواند درنهایت ۵ تا ۲۰ ثانیه بین موج P و S را تخمین بزند.ناطق الهی با تاکید بر اینکه اقدام شهرداری تهران برای راه‌اندازی سیستم هشدار سریع زلزله اقدامی بسیار خوب و هم‌راستا با بسیاری از شهرهای لرزه‌خیز در سطح دنیا است، گفت: امیدواریم درنهایت ۵ تا ۱۰ سال آینده این بازه زمانی قابل پیش‌بینی باشد. تصور می‌شود اعلام عمومی این خبر از سوی سازمان مدیریت بحران شهر تهران با هدف جلب مشارکت و همکاری مسوولان ذی‌ربط برای تکمیل این پروژه صورت گرفته است.وی در بخش دیگری از سخنان خود بر آموزش و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در شهر تهران تاکید و اظهار کرد: معتقدم تهران بیش از کارگذاری ۲۰۰ سنسور جهت تکمیل سیستم هشدار سریع زلزله به مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و توسعه حوزه آموزش نیاز دارد؛ زیرا در فقدان این دو موضوع پیش‌بینی فاصله بین موج P و موج S زلزله کاری از پیش نمی‌برد. لذا باید تمرکز بیشتر بر کاهش آسیب‌پذیری شهر تهران معطوف کرد زیرا اگر در تهران زلزله‌ای بزرگ رخ دهد حجم آسیب‌ها به‌گونه‌ای خواهد بود که به جد می‌توان گفت فاجعه آمیزترین زلزله در سه قرن اخیر است.
