چرا سهام سرخابی‌ها عرضه نمی‌شود؟
رقیه ندایی|
واگذاری دو باشگاه ورزشی بزرگ پایتخت یعنی استقلال و پرسپولیس به یک کلاف سردرگم تبدیل شده است. مهم‌ترین ابهام برای عرضه این دو باشگاه میزان دارایی‌ها، تنظیم صورت‌های مالی، انباشت بدهی‌ها و موارد با اهمیت است که تمامی آنها در یک ابهام تمام عیار قرار دارند و دولت‌های مختلف هم از پس اجرای آن تاکنون بر نیامده‌اند. بسیاری از مدیران دولتی و فعالان بورسی بر این عقیده‌اند که روند خصوصی‌سازی باشگاه‌های سرخابی در دهه فجر وارد فاز اجرایی می‌شود و شرکت فرابورس ایران را به دلیل سهولت نسبی در مقایسه با بورس تهران در راستای ورود به بازار سهام برگزیدند اما؛ این قبیل اظهارنظر‌ها با واقعیات موجود فاصله زیادی دارند و احتمال بورسی شدن این دو باشگاه بسیار اندک است.
هفته گذشته که دژپسند، وزیراقتصاد و اموردارایی در جلسه هیات دولت از عزم راسخ در راستای عرضه سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس خبر داد. وی تاکید کرد: فراهم نبودن مقدمات و شرایط عرضه با توجه به‌صورت‌های مالی غیرشفاف و عدم به روز رسانی اطلاعات از سوی باشگاه‌ها در حال حاضر به عنوان موانع بزرگی مطرح هستند که احتمالا به این زودی‌ها بر طرف نخواهند شد. وزارت اقتصاد و دارایی باید اطمینان حاصل کند که منافع دو باشگاه و سهامداران در عرضه اولیه به بورس حفظ خواهد شد.
موانع سرخابی‌ها برای عرضه در بازارسهام
موانع و چالش‌هایی درباره عرضه سهام دو باشگاه بزرگ پایتخت یعنی پرسپولیس و استقلال وجود دارد که باید تا پیش از عرضه از سوی مدیران باشگاه‌ها مرتفع شوند. عدم‌وجود زیان انباشته و همچنین سودآوری هر دو باشگاه در آخرین دوره مالی یعنی صورت مالی منتهی به اسفند سال ۹۸ شرط بسیار مهمی است که باید مورد توجه مدیران و متولیان سرخابی‌ها قرار گیرد.
طبق آخرین سخنان معاون سازمان خصوصی‌سازی زیان انباشته ۱۳۵ میلیارد تومانی پرسپولیس و ۱۵۵ میلیارد تومانی استقلال در مهر سال ۹۸، برآورد شده است. از سویی دعاوی دارای اثر و با اهمیت علیه باشگاه‌ها با وجود انواع و اقسام شکایت‌های حقیقی و حقوقی از آنها پیش از ورود به بازار سهام باید تعیین تکلیف شوند. سهامی عام بودن پیش‌شرط دیگری است که شرکت‌ها برای عرضه اولیه باید لحاظ کنند اما؛ ظاهرا شامل باشگاه استقلال نمی‌شود و این مجموعه به عنوان «غیرسهامی عام» ثبت شده است. سرمایه ثبت‌شده باشگاه‌ها هم از اهمیت بالایی برخوردار است که بر اساس قوانین فرابورس میزان سرمایه ثبت‌شده حداقل باید یک میلیارد تومان باشد. سرمایه ثبت شده پرسپولیس یک میلیون تومان و سرمایه استقلال ۱۰ میلیون تومان بود که بعد از ارزش‌گذاری اموال، سرمایه باشگاه پرسپولیس به ۷۰۱ میلیارد رسید و برای باشگاه استقلال به بیش از ۷۱۹میلیارد تومان افزایش یافت. در خصوص زمان عرضه سرخابی‌ها در فرابورس حرف و حدیث زیاد است ولی آخرین جزییات از واگذاری برند این دو تیم نشان می‌دهد زمان بورسی شدن پرسپولیس نزدیک‌تر از استقلال خواهد بود.
عرضه سهام سرخابی‌ها در فرابورس پس از اخذ مصوبه هیات پذیرش فرابورس عملیاتی خواهد شد، به این صورت که پس از پذیرش باید درج نماد انجام شود و سپس شاهد عرضه اولیه خواهیم بود، این در حالی است که مدارک دو تیم برای ورود به این مرحله ناقص است و هر دوتیم در زمان‌های مختلفی عرضه اولیه خواهند شد. سال مالی فعالیت باشگاه استقلال و پرسپولیس یکی از دلایل اصلی عدم همزمانی محسوب می‌شود. بطوری که سال مالی پرسپولیس ۳۱ خرداد ماه و سال مالی استقلال ۳۱ تیر ماه است؛ بنابراین صورت‌های مالی ۶ ماهه برای پرسپولیس ۳۰ آذر ماه و برای استقلال ۳۰ دی ماه است به همین دلیل ارایه صورت‌های مالی توسط باشگاه استقلال ممکن است کمی طول بکشد و نسبت به پرسپولیس زمان بیشتری ببرد. اما اوضاع سرخ‌پوشان پایتخت بهتر از آبی‌پوشان است. از قرار معلوم هفته جاری جلسه معارفه پرسپولیس در فرابورس برگزار شده و مدیران شرکت پرسپولیس و تیم مالی آن، این باشگاه را با توجه به وضعیت صورت‌های مالی و فعالیت‌هایی که در دستور کار دارند معرفی کرده‌اند، این در حالی است که اطلاعات شرکت پرسپولیس توسط فرابورس ناقص عنوان شده، از این رو تا تکمیل اطلاعات و ارایه گزارش حسابرسی دوره مالی ۶ ماهه منتهی به ۳۰ آذرماه، موضوع در هیات پذیرش فرابورس مطرح نخواهد شد. یکی از موضوعات مهمی که باشگاه پرسپولیس باید انجام دهد تهیه صورت‌های مالی ۶ ماه منتهی به ۳۰ آذر است که مسوولان باشگاه اعلام کردند حسابرسی و بازرسی قانونی شرکت در حال انجام است. بر همین اساس بعد از این اقدامات، شرکت فرابورس بررسی‌های لازم را انجام و گزارشی را تهیه می‌کند تا برای طرح در اختیار هیات پذیرش قرار گیرد.به گفته تیم مالی استقلال فعالیت‌های آبی‌ها برای ورود به فرابورس در حال انجام است اما گزارش اطلاعات این شرکت نسبت به پرسپولیس با دو هفته تاخیر به فرابورس ارایه شده و باز هم ممکن است پرونده آنها دارای نواقصی باشد.
حساسیت عامل تاخیر در عرضه
فردین آقا بزرگی، کارشناس بازار سرمایه درخصوص عرضه استقلال و پرسپولیس در فرابورس، می‌گوید: بحث ورود استقلال و پرسپولیس به تابلوی فرابورس قدمت ١٠ ساله دارد اما به سبب فراگیری و حساسیتی که در بین طرفداران وجود دارد ورود آنها به تالار معاملاتی به طول انجامید. در حال حاضر مشکلاتی در رابطه با صورت‌های مالی، عدم توجیه‌پذیری سرمایه‌گذاری در بحث سود آوری وجود دارد، پس می‌توان گفت در مقطع فعلی به جز حفظ منافع و تامین نقدینگی دولت منفعت چندانی ندارد.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید می‌کند: با توجه به ساختار فعلی بازار سرمایه ورود چنین شرکت‌هایی به این طریق که دولت هدایت‌کننده و سکان‌دار آن هست به ایفای اصل ۴۴ قانون اساسی شباهت ندارد. بازاری که مستعد و زمینه لازم برای اصلاح منفی را داشته باشد به هرگونه خبری واکنش منفی نشان می‌دهد، اگر خبر عرضه این دو باشگاه مذکور در اوایل تابستان بود قطع به یقین واکنش بازار نیز به طبع آن منفی بود. او در پاسخ به این سوال که آیا استقلال و پرسپولیس قابلیت اجرا کردن طرح سود آوری را دارند یا خیر؟ می‌گوید: این امر بستگی دارد که سهام استقلال و پرسپولیس در کدام تابلو عرضه شود به علت آنکه در فرابورس تابلوهایی است که علی‌رغم آنکه چشم‌اندازی سود آوری حتی آینده هم نداشته باشد در فرابورس پذیرش شود. وزیر اقتصاد نیز بنا به وظایفی که داشتند، یک اطلاعاتی می‌دهند که به زعم خودشان برای بازار خوشایند است.
آقا بزرگی در رابطه با سال مالی منتهی به پذیرش، اظهار می‌کند: اگر باشگاه استقلال یا پرسپولیس سرمایه در گردش به منظور پرداخت بدهی‌های خود نداشته باشند به علت آنکه زیرنظر دولت هستند اقدام به فروش دارایی‌های خود می‌کنند تا میزان نقدینگی لازم را به دست آورند.
سرخابی‌ها در بورس حضور می‌یابند؟
مشاور وزیر اقتصاد در رابطه با اینکه آیا پرسپولیس و استقلال قابلیت اجرا کردن طرح سود آوری را دارند یا خیر؟ گفت: باشگاه‌های مذکور براساس شرایطی که به فرابورس ارایه می‌دهند در تابلوهای مختلف پذیرش می‌شوند پس از این امر امکان دارد شرایط سود آوری در طول زمان برایش امکان‌پذیر شود حتی ممکن است در آینده این دو نماد قابلیت معامله در بورس را هم پیدا کنند.
شقاقی در پاسخ به اینکه آیا پس از عرضه، خریدهای تعصبی بعضی از هواداران ممکن است بر بازار سرمایه تاثیر بگذارد یا خیر؟ گفت: با توجه به اهمیت این دو باشگاه در بین هوادارانش باید تلاش شود تا پیامد‌های مثبت و منفی این موضوع دیده شود، پس لازم است هیات‌مدیره‌ای که از جانب دو باشگاه به منظور حضور در بازار سرمایه انتخاب می‌شوند از مسائل اقتصادی آگاه باشند.
او در پاسخ به این سوال که آیا پس از عرضه این دو باشگاه آیا همچنان دولت بر آنها نظارت خواهد کرد یا خیر؟ تصریح کرد: با توجه به این مساله که نقشه سهامداران آن فعلا مشخص نشده نمی‌شود در این رابطه صحبت چندانی کرد، همچنین باید دید که دولت سهام داران این دو باشگاه را در بورس چگونه خواهد دید.
در پایان با توجه به صحبت‌هایی که کارشناسان ارایه دادند باید گفت نهادهای سیاست‌گذاری که در رابطه با واگذاری این دو باشگاه تصمیم می‌گیرند باید قبل از اینکه آن را رسانه‌ای می‌کردند نخست مشکلاتشان را رفع می‌کردند، زیرا چنین خبرهای ضد و نقیض در شرایطی که بازار ملتهب است به راحتی می‌تواند جو آن را متشنج‌تر کند.
سهامداری و هواداری متفاوت است
از سویی دیگر مبینا بنی اسدی مدیر ارتباطات فرابورس ایران با اشاره به برگزاری جلسه معارفه پرسپولیس در روز دوشنبه به‌صورت آنلاین گفت: روز سه‌شنبه نیز جلسه معارفه استقلال به‌صورت آنلاین برگزار شد و طی این جلسات آشنایی مدیریت و مجموعه پذیرش فرابورس با وضعیت دو شرکت اتفاق افتاد. در این جلسات مواردی نسبت به وضعیت صورت‌های مالی در مورد اینکه اطلاعات به‌روز‌رسانی نشده بودند، مطرح و قرار شد دو شرکت اطلاعات به‌روز‌رسانی شده را طی روزهای آینده در اختیار فرابورس قرار دهند. وی گفته بود: فرآیند پذیرش هر شرکت در بورس و فرابورس بستگی به روند طی شدن این اصلاحات مورد نیاز در خود شرکت دارد و هرچه سریع‌تر بتوانند خود را با ساختار پذیرش تطبیق دهند این فرآیند زودتر اتفاق می‌افتد. مدیر ارتباطات فرابورس ایران با تاکید بر اینکه موضوع اصلاح ساختارهای این دو تیم تا حد زیادی انجام شده و تغییر اصلاح ساختاری قابل مشاهده است، گفت: اینکه در نهایت پذیرش خواهند شد یا نه منوط به اطلاعاتی است که طی روزهای آینده در اختیار فرابورس قرار می‌دهند. درواقع باید اطلاعات را تکمیل کنند و دوباره در هیات پذیرش مطرح شوند. بنی اسدی به این پرسش که آیا صورت‌های مالی دو تیم امکان پذیرش را به آنها می‌دهد، پاسخ داد: بازارهای متنوعی در فرابورس وجود دارد. بازار اول، بازار دوم و بازار پایه. شرکت‌ها با توجه به شرایطی که دارند یا در بازار اول و دوم پذیرش می‌شوند یا در بازار پایه درج خواهند شد. باید با توجه به اطلاعاتی که در اختیار فرابورس قرار می‌دهند، بررسی شود که شرایط کدام بازار را احراز می‌کنند. وی همچنین به این سوال که آیا با توجه به هواداران میلیونی دو تیم و علاقه هواداران به حمایت از تیم‌ها از طریق خرید سهام و با توجه به بدهی‌های دو باشگاه، سرمایه مردم به خطر نخواهد افتاد، پاسخ داد: درکل وضعیت خصوصی‌سازی از طریق بازار سرمایه در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه‌های ورزشی و فرهنگی اتفاق خوبی است که باید در هر کشوری رخ دهد. تیم‌های بورسی زیادی در دنیا وجود دارند که سهامشان در بازار سرمایه عرضه می‌شود و این اقدام باید در ایران از جایی آغاز شود. مدیر ارتباطات فرابورس ایران تاکید کرد: تعریف سهام‌دار با هوادار فرق دارد. باید این تفکیک صورت بگیرد. تاکنون هم شاهد فضای احساسی در بازار سرمایه بودیم. برخی رشدها و نزول‌ها در بازار سرمایه صرفا احساسی بوده‌اند. هواداران باید بدانند وضعیت سهامداری متفاوت است.
