رمزارزها و زنگ خطر سوم برای کلیت اقتصاد

محسن عباسی

این روزها شاهد شکل‌گیری تلاش‌هایی برای هدایت جریان سیال سرمایه‌های عمومی کشور به سمت رمزارزها هستیم که ضروری است این تلاش‌های پیدا و پنهان از منظر تحلیلی مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرد. با توجه به این واقعیت که مسوولان ایرانی در اغلب مواقع به جای کنشگری در زمان مناسب، صبر می‌کنند تا تحولات به وقوع بپیوندند و بعد واکنش نشان می‌دهند، ضروری است تحلیلگران و رسانه‌ها ضمن بررسی موشکافانه تحولات اقتصادی مردم را نسبت به وقایعی که در کمین سرمایه‌های آنان نشسته، آگاه سازند. بعد از تعلل و غفلت تصمیم‌سازان در توسعه‌ بازار سرمایه و نیمه‌کاره رها کردن آن و هدایت نقدینگی به صورت چراغ خاموش به سمت سپرده‌های بانکی در ۶ ماه گذشته، اگرچه از سوی سازمان بورس اقدامات مثبتی جهت تحریک تقاضا صورت گرفته است و انصافا سازمان بورس و اوراق بهادار دلسوزانه به دنبال هموار کردن مسیر سرمایه‌گذاری در بورس است، اما شاهد ظهور یک گزینه‌ سرمایه‌گذاری جدید در کشور هستیم که زنگ خطر را برای مردم و مسوولان به صدا درآورده است. قبل از هر نکته، باید تاکید کنم که نه تنها مخالف رمزارزها نیستم بلکه به‌شدت به رشد این بازار خوش‌بین هستم و مطمئنم در سال‌های آینده یک بازار بزرگ از رمزارزها با تابلوها و سیستم معاملاتی اختصاصی در دنیا خواهیم داشت و ریسک این سرمایه‌گذاری خصوصا در بخش ریسک قانونی کاهش خواهد یافت. اما آنچه الان موضوع بحث است عدم آشنایی مردم با این بازار، وجود بسیار زیادی از رمزارزهای نوظهور، نبود سیستم مالی معتبر در داخل برای سرمایه‌گذاری و خرید و مشاوره و... در خصوص این بازار و نبود اطلاعات کافی در خصوص نحوه‌ معاملات، معاملات اهرمی و... در این بازار است که می‌تواند یک ریسک قابل توجه برای سرمایه‌گذاری تلقی شود و ریسک معاملات در این بازار را برای ایرانیان به‌شدت بالا ببرد. به عبارت روشنتر جریان سیال سرمایه‌گذاری کشورمان که هنوز از آسیب زخم‌هایی چون ماجرای موسسات غیرمجاز و نیمه‌کاره رها کردن بورس رنج می‌برد، با خطری به مراتب بزرگتر روبه رو شده که چنانچه از همین امروز اطلاع‌رسانی درستی در خصوص آن صورت نپذیرد می‌تواند، سرمایه‌های عمومی را با خسارت‌هایی مواجه سازد. در واقع عدم آموزش در خصوص نحوه‌ معاملات و عدم آگاهی از ریسک این بازار برای عموم مردم ممکن است باعث ضرر و زیان افرادی شود که ناامیدانه از بورس به این بازار کوچ کرده‌اند. قیمت‌ها در این بازار نوسانات بسیار شدیدی را تجربه می‌کند و شاید تحمل این نوسانات برای هر کسی مقدور نباشد. قیمت‌ها در واکنش به اخبار به‌شدت نوسان می‌کنند و از آنجا که این بازار یک بازار نوظهور است ممکن است دستخوش تغییرات بنیادی شود. در مجموع کسی که وارد این بازار می‌شود باید بداند که با چه ریسکی در این بازار فعالیت می‌کند و قطعا نیاز به آموزش دارد و هیچ اشکالی ندارد که با اطلاع کامل بخشی از سبد سرمایه‌گذاری را به این بازار اختصاص دهد. به نظر من، مردم به دلیل دخالت‌های بی‌موردی که در بورس صورت گرفت به ناچار به بازار رمزارزها روی آورده‌اند به دنبال جایی هستند که چارچوبش قابل تغییر نباشد، عرضه‌های دستوری و فروش آبشاری و... در کار نباشد. ورود انتحاری سرمایه‌های عمومی به این بازارها با تمام سرمایه می‌تواند به خروج سنگین پول از اقتصاد و زیان سنگین‌‌تر مردم ناآگاه منجر شود. فراری دادن سرمایه به این بازار پر‌ریسک نتیجه‌ دعواهای سیاسی و دخالت گسترده و عدم نظارت بر بورس در این ۶ ماه بود که نتیجه آن بی‌اعتمادی به بازاری به این ارزندگی شد به‌طوری‌که مردم حاضرند ریسک رمزارزها را به جان بخرند و هر طور شده در شرایط عدم اطمینان وارد این بازار شوند. اما پرسشی که با این توضیحات ممکن است به ذهن خطور کند آن است که با هجوم نقدینگی ایرانیان به قلمروی رمز ارزها چه اتفاقی ممکن است رخ دهد؟نتیجه‌ این ورود بی‌رویه و بدون آموزش مشخص است، خروج سنگین نقدینگی از کشور رکود شدید‌تر در بازارهای مالی، خروج گسترده‌ پول از سپرده‌های بانکی و تعمیق رکود اقتصادی و کاهش نرخ رشد اقتصادی از بدیهی‌ترین آثار این کوچ شتاب‌زده است. این‌بار همزمان خروج نقدینگی از بانک‌ها هم اتفاق خواهد افتاد و این مشخصه‌ اصلی این اتفاق خواهد بود به‌طوری که آثار مخربی را بر سیستم مالی کشور بر جای خواهد گذاشت. کلاهبرداری شرکت‌های بی‌نام و نشان داخلی تحت عنوان بروکر و مشاور و... از مردم را هم باید به این موارد اضافه کرد. ظهور تحلیلگران یک شبِه که متخصصین رمزارزها خواهند بود و پکیج‌فروشان جزو کمترین پیامدهای این اتفاق است. در حالی که بورس برای هدایت این نقدینگی به سمت تولیدِ داخل همچون اسب زین کرده آماده بود، ناگهان با عرضه‌های آبشاری باعث از بین رفتن اعتماد شدند و حالا تبعات این اقدام روز به روز درحال بیشتر شدن است. آقایان دولتی و سیاست‌گذاران محترم کشور؛ رها کردن بدون آگاهی مردم در این اتمسفر یک خطر بزرگ برای کلیت نظام اقتصادی کشور است و تهدیدی بزرگ برای نظام سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. بورس را از چشم انداختید و حالا رمزارزها در حال چشمک زدن به سرمایه‌های ایرانیان است جایی که شما جذابیت و امنیت سرمایه‌گذاری را کشتید و نقدینگی را راهی خارج از کشور کردید. اما در صورتی که وضعیت بورس را سامان ندهید نه تنها بورسی‌ها که این‌بار عمده صاحبان کسب و کار و صنایع هم تولید را تعطیل و نقدینگی را راهی این بازار خواهند کرد. امیدوارم شاهد معامله رمزارزها در زیر سایه درختان در مال‌استریت نباشیم.