بازار ارز در مسیر کاهش قیمت‌ها
گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری |
روز یکشنبه 3 اسفند 99 نرخ دلار در بازار آزاد به کانال 24 هزار تومان افت کرد و در طول روز از مرز 25 هزار تومان به تدریج تا عصر یکشنبه به نرخ 24500 تومان رسید. درهم نیز 6870 تومان معامله شد. قیمت یورو نیز 29 هزار و 900 تومان اعلام شده است. براین اساس فعالان بازار ارز می‌گویند که بازار ارز روند نزولی به خود گرفته و تحت تاثیر تحولات سیاسی هفته‌های اخیر، لغو تحریم‌های دیپلمات‌های ایران در سازمان ملل، مکانیسم ماشه، و همچنین تمایل دولت بایدن برای بازگشت به برجام، همگی مواردی است که موجب شده بازار روند کاهشی داشته باشد. دولت و رییس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرده‌اند که دلار ۴۲۰۰ تومانی تا ۶ ماه آینده برقرار است و همین موضوع نیز در کاهش قیمت ارز موثر بوده است. همچنین با کاهش اونس جهانی طلا به 1785دلار، قیمت سکه به 11.2 میلیون، سکه طرح قدیم 10.6 میلیون، نیم سکه 6.4 میلیون، ربع سکه 4.1 میلیون، سکه گرمی 2.4 میلیون، گرم طلای 18 عیار 1 میلیون و 75 هزار، مظنه مثقال طلا 4 میلیون و 658 هزار تومان، معامله شد.
همتی: ارز ۴۲۰۰ تومانی
تا ۶ ماه آینده برقرار است
عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی از برقراری ارز ۴۲۰۰ تومانی برای کالاهای اساسی حداقل تا ۶ ماه آینده خبر داد و گفت: این موضوع در دستور کار دولت قرار دارد و نظر مجلس نیز دراین خصوص مثبت است. دولت ۲ کار را برای کنترل و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها در دستور کار قرار داده است. ارز ۴۲۰۰ تومانی حداقل تا ۶ ماه آینده برقرار است و نظر مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه مثبت است. رییس کل بانک مرکزی درباره افزایش نرخ برخی از اقلام نیز گفت: رییس‌جمهوری به تازگی در جلسه ستاد اقتصادی، وزرای صمت و جهاد کشاورزی را موظف به کنترل این وضعیت کرده است. طبق تاکید رییس‌جمهوری قیمت کالاهایی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی در اختیار مردم قرار می‌گیرد حتما باید متناسب با نرخ ارز نهاده‌هایشان باشد.
روند نزولی بازار ارز
بررسی رفتار فعالان بازار ارز در روزهای اخیر نشان‌دهنده تردید و سرگردانی آنهاست به‌طوری که آنها از تداوم رشد بهای ارز نا امید شده و در انتظار ریزش قیمت‌ها هستند، اگرچه تحولات سیاست خارجی همچنان مبهم است، اما به نظر می‌رسد که دلالان بازار ارز از اکنون به پیشواز تحولات پیش رو رفته‌اند.زمانی که اتفاقات و صحبت‌های یکی، دو روز اخیر طرف‌های امریکایی و ایرانی را کنار هم می‌گذاریم شواهد به نفعِ رفع موانع بین‌المللی اقتصاد و برداشته شدن تحریم‌ها خودنمایی می‌کند. بنابراین، برخلاف بهمن‌ماه احتمال نزولی شدن قابل توجه قیمت دلار قبل از سال نو، دور از ذهن نخواهد بود.پس از خروج امریکا از برجام و اعمال سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران نرخ دلار و سایر ارزها به‌شدت از این رویداد متأثر شد و روند افزایشی به خود گرفت. دولت ایران و به ویژه بانک مرکزی در این مدت تلاش کرده است با برنامه و تدبیر، تحریم‌های امریکا را خنثی و درحد توان از سقوط بیش از حد ارزش پول ملی جلوگیری کند.اما، به رغم همه تلاش‌های صورت گرفته دلار ورود به کانال ۳۰ هزار تومانی را نیز تجربه کرد. اما پس از تحولات مربوط به سیاست خارجی در دی ماه، کمی عقب نشست، به‌طوری که برای چند هفته، در محدوده ۲۳ هزار تا ۲۵ هزار تومان در نوسان بود.پیروزی جوبایدن در انتخابات امریکا و تأکید او بر بازگشت به برجام، خوشبینی‌ها به رفع تحریم را افزایش داد و در نتیجه کاهش قیمت دلار روز به روز بیشتر شد، دلار سیر نزولی به خود گرفت و تا کانال ۲۲ هزار تومانی هم عقب‌نشینی کرد. از آنجایی که تحریم عامل اصلی افزایش دلار است این سیر نزولی کاملا منطقی بود.
ترس، نگرانی و دودلی دلالان ارز
برخلاف چشم‌انداز امیدبخش رفع تحریم‌ها عده‌ای با هدف سوداگری و از طریق ایجاد جو منفی در بازار از کاهش بیشتر قیمت دلار جلوگیری کرده‌اند. طوری که قیمت دلار روند افزایشی به خود گرفت و دوباره وارد کانال ۲۶ هزار تومانی شد. در آخرین هفته بهمن ماه قیمت دلار مدام در حال نوسان بین سقف ۲۶ هزار و ۳۰۰ تومان و کف ۲۵ هزار و ۷۰۰ تومان بود و یورو هم در محدوده ۳۱ هزار ۶۰۰ تومان تا ۳۱ هزار و ۱۰۰ تومان نوسان داشت. یک نکته مهم در افزایش قیمت دلار، به رغم تحولات سیاسی و خوشبین‌های موجود در روابط بین‌المللی ایران این است که این افزایش پر قدرت نبوده است. به این معنی که هم با نوسان همراه بوده و هم فعالان و به ویژه دلالان به نوعی سردرگمی دچار بودند. اگر در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، بعد از خروج از برجام اطمینان خاطر فعالان از روند افزایشی قیمت دلار بسیار زیاد بود، در عوض در این دوره ترس، نگرانی و شک و دودلی، به رغم افزایش‌ها بر بازار ارز حاکم است.این ترس و دو دلی ناشی از دو چیز است. نخست، هرچند تعلل‌هایی در بازگشت امریکا به برجام مشاهده می‌شود، اما در تحلیل‌ها و همچنین در جامعه کفه ترازو به سمت بازگشت این کشور سنگینی می‌کند و نه عدم بازگشت. به ویژه اینکه ایران نیز مانعی برای بازگشت به تعهدات برجامی خود نمی‌بیند و بارها این را اعلام کرده است.دوم اینکه طبق گزارش‌های بانک مرکزی، شاخص‌های اقتصادی کشور در 6 ماهه دوم سال عملکرد مثبتی داشته‌اند. این یعنی اینکه به رغم تحریم و شیوع کرونا، روند اقتصاد در جهت مثبت قرار دارد. در چنین شرایطی خروج قیمت دلار از کانال ۲۰ هزار تومان و بازگشت به کانال ۲۶ هزار تومان غیرمنطقی است. فعالان بازار نیز این را بهتر از هر کس دیگری می‌دانند. شک و دو دلی آنها نیز از اینجا ناشی می‌شود.شاید به همین خاطر است که به رغم افزایش قیمت دلار در اوایل هفته گذشته، به تدریج اواخر هفته با کاهشی نسبی نرخ دلار مواجه بودیم. با این وجود، روند کلی نمودار تغییرات قیمتی، نشان‌دهنده کاهش نسبی قیمت ارز در مقایسه بین روز ابتدایی و انتهای هفته است. طبق محاسبات قیمت دلار در آخرین معاملات این هفته ۲۵ هزار و ۹۰۰ تومان ثبت شد که ۴۰۰ تومان ارزان‌تر از قیمت آن در ابتدای هفته بود.
سیگنال‌های کاهشی برای بازار دلار
اکنون که نقش رفع تحریم‌ها در سیر نزولی و سقوطی قیمت دلار پوشیده نیست انتظار می‌رود با مشاهده سیگنال‌های مثبت در روابط خارجی و به ویژه در مورد برجام شاهد کاهش محسوس قیمت دلار باشیم. در بهمن‌ماه بیشتر نظاره‌گر اختلافات طرفین بودیم، اما به نظر می‌رسد در اسفندماه، شرایط تغییر می‌کند. با توجه به اینکه ایران نشان داده که در تعیین ضرب‌الاجل خروج از پروتکل الحاقی، بسیار جدی است، به نظر می‌رسد اروپا و امریکا نیز آن را به‌شدت جدی گرفته‌اند، به همین دلیل، شروع نخستین روز آخرین ماه سال ۱۳۹۹ با سه سیگنال مهم برجامی همراه بود که می‌تواند سیر قیمت دلار را به‌شدت نزولی کند. ندپرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا روز پنجشنبه از آمادگی این کشور برای حضور در نشست گروه 1+5 و ایران به منظور بحث درباره مسیر دیپلماسی برنامه هسته‌ای سخن گفت و افزود که واشنگتن دعوت نماینده اتحادیه اروپا را خواهد پذیرفت. این موضوع به احتمال زیاد مساله اینکه برداشتن گام نخست از سوی کدام طرف باشد را حل خواهد کرد. از طریق گفت‌وگوهای غیر مستقیم و رسانه‌ای نمی‌توان گام عملی برداشت، اما در چنین نشستی طرفین می‌توانند بر سر چگونگی اقدامات عملی صحبت کنند.
به‌علاوه، دومین حرکت امریکا را نیز می‌توان به اقدام عملی این کشور در احیای برجام تعبیر کرد. «ریچارد میلز»، سرپرست نمایندگی امریکا در سازمان ملل در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد به‌طور رسمی ادعای گذشته کشورش مبنی بر اعمال تحریم‌های این شورا علیه ایران را پس گرفت.و سومین اقدام امریکا لغو محدودیت‌های اعمال شده بر دیپلمات‌های ایرانی است. میلز در نامه‌ای دیگری اطلاع داد که محدودیت اعمال شده علیه دیپلمات‌های جمهوری اسلامی ایران برای تردد در سه مایلی، برداشته شده و به روال گذشته بازگشته است.اگر به این نکته دقت کنیم که این تحولات پس از جلسه مجازی روز پنجشنبه وزیران امورخارجه فرانسه، آلمان، انگلیس وامریکا برای رایزنی درباره پایان ضرب‌الاجل قانون لغو تحریم‌ها و توقف اقدامات داوطلبانه ایران تحت برجام رخ داده است احتمال لغو تحریم‌ها در آینده نزدیک قوت خواهد گرفت.هرچند هنوز به‌طور رسمی ایران برای حضور در این جلسه اعلام آمادگی نکرده است اما سیگنال‌های مثبت در سمت ایران نیز وجود دارد. ایران بارها اعلام کرده است که به محض بازگشت امریکا، تعهدات خود را به‌طور کامل اجرا خواهد کرد.
آماده بودن بسترها برای ریزش دلار
درباره میزان ریزش نرخ دلار، نظرات مختلفی وجود دارد به‌طوری که محدوده زیر ۲۰ هزار تومان و حتی کمتر از ۱۵ هزار تومان نیز مطرح شده است.در این راستا، رییس‌جمهوری در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق و با انتقاد از تعیین نرخ ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومانی دلار توسط این کمیسیون از دلار زیر ۱۵ هزار تومان سخن گفت. این حرف‌ها و انتظارات از بنیان و منطق اقتصادی برخوردار است. وقتی تحریم‌ها برداشته شود دولت هم می‌تواند نفت بیشتری بفروشد و دلارهای نفتی را وارد کشور کند و هم دارایی‌های بلوکه شده را آزاد کند.میلیاردها دلار ایران در بانک‌های چین، کره و هند و سایر نقاط دنیا بلوکه شده و امکان انتقال آنها وجود ندارد. وقتی این پول‌ها آزاد شود بانک مرکزی که در سخت‌ترین شرایط از «ونزوئلایی» شدن پول ملی جلوگیری کرد، بدون شک در شرایط عادی، مدیریت بهتری بر بازار ارز خواهد داشت و آن را کنترل خواهد کرد.به‌علاوه، عادی شدن شرایط اقتصاد کشور، رفع موانع تجارت بین‌الملل و ورود و خروج آزادانه ارز رونق صادرات و واردات را در پی خواهد داشت. تورم کنترل خواهد شد، انتظارات تورمی در یک جو روانی آرام از جامعه دور خواهد شد و در نتیجه دلارهایی که در کنج خانه‌ها گیر افتاده است روانه بازار می‌شود. طبق قوانین اقتصادی، با افزایش عرضه، تقاضای کاذب با هدف حفظ قدرت خرید از میان خواهد رفت. همه اینها به معنای کاهش یا سقوط سریع نرخ دلار خواهد شد.هر دلار روز (یکشنبه) در صرافی‌های بانکی ۲۴ هزار و ۴۱۸ تومان معامله شد که قیمت آن نسبت به روز کاری گذشته با کاهش ۶۲۶ تومانی همراه‌شد. نرخ هر یورو نیز به ۲۹ هزار و ۲۹۰ تومان رسید.قیمت فروش یورو امروز با کاهش ۶۰۶ تومانی نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری گذشته (شنبه) به ۲۹ هزار و ۲۹۰ تومان رسید.قیمت خرید هر دلار ۲۳ هزار و ۹۳۵ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز ۲۸ هزار و ۷۱۰ تومان بود. همچنین قیمت خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۴ هزار و ۱۰۰ تومان و قیمت فروش آن ۲۴ هزار و ۳۴۱ تومان است. علاوه بر این، نرخ خرید یورو در این بازار ۲۸ هزار و ۹۰۱ تومان و نرخ فروش آن ۲۹ هزار و ۱۹۰ تومان اعلام شد.در سامانه نیما در روز معاملاتی گذشته (شنبه)، هر یورو به قیمت ۲۹ هزار و ۹۵۷ تومان و هر دلار ۲۵ هزار و ۳۰ تومان به فروش رسید. همچنین در سامانه سنا روز کاری گذشته (شنبه)، حواله یورو به قیمت ۲۹ هزار و ۲۴۰ تومان معامله و همچنین حواله دلار به قیمت ۲۴ هزار و ۲۹۰ تومان فروخته شد.
کاهش ۳۴۰ هزار تومانی قیمت سکه
هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در بازار تهران روز یکشنبه، سوم اسفندماه با کاهش ۳۴۰ هزار تومانی نسبت به روز کاری قبل (شنبه) ۱۱ میلیون و ۱۴۰ هزار تومان معامله شد.سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز ۱۰ میلیون و ۶۰۰ تومان معامله شد.نیم‌سکه بهار آزادی ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، ربع سکه چهار میلیون تومان و سکه یک گرمی هم دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان قیمت خورد.علاوه بر این، در بازار طلا نیز نرخ هر گرم طلای ۱۸ عیار به یک میلیون و ۷۹ هزار تومان و هر مثقال طلا به چهار میلیون و ۶۷۵ هزار تومان رسید. قیمت سکه از ۳۰ دی‌ماه تا چند هفته گذشته در کانال ۱۰ میلیون تومانی در نوسان قرار داشت، اما به تدریج رشد کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در روزهای گذشته قیمت سکه و طلا متاثر از بازار ارز روند صعودی داشته است.قیمت طلا و سکه طرح جدید در روز جاری نسبت به روزکاری قبل با کاهش همراه شده است؛ سکه طی روزهای گذشته از کانال 12 میلیونی عقب‌نشینی کرده و به کانال 11 میلیونی بازگشت؛ از جمله دلایل اصلی نوسان در بازار طلا و سکه تغییرات قیمتی در طلای جهانی و دلار است؛ قیمت ارز در بازار تهران تحت تأثیر خبرهای سیاسی است.در صرافی‌های بانکی نیز قیمت دلار و یورو نسبت به روز کاری قبل کاهش یافته است؛ برهمین اساس قیمت فروش دلار 24 هزار و 495 تومان و قیمت خرید دلار از مردم 24 هزار و 10 تومان تعیین شده است. قیمت فروش یورو نیز معادل 29 هزار و 582 تومان و قیمت خرید یورو نیز 28 هزار و 997 تومان اعلام شده است.نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغیر است و متناسب با نوسانات بازار آزاد در طول روز چند بار تغییر می‌کند.
خرید بذر علوفه با ارز نیمایی غیرممکن است
معاون وزیر کشاورزی با ارسال نامه‌ای به معاون بانک مرکزی گفت: خرید و جذب بذور علوفه‌ای به قیمت تمام شده با ارز نیمایی توسط کشاورزان غیر ممکن است و اجرای توسعه کشت علوفه در مناطق دیم که نقش بسزایی در کاهش میزان واردات علوفه دارد با مشکل مواجه می‌شود.
