زیرساخت‌های توسعه اقتصادی

جلال ابراهیمی| امروز در فضای اقتصاد بین‌الملل، رقابت سنگینی برای به دست آوردن بازارهای اقتصادی و عرضه کالاها در عرصه تجارت جهانی وجود دارد و چگونگی اجرای این سیاست‌ها، مسیر راه توسعه اقتصادی کشور را تعیین می‌کند. برای بررسی جایگاه ایران در این عرصه مهم، باید در دو بعد ماجرا را بررسی کرد. نخست عرصه‌ای زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های بالقوه و دوم رقیبان منطقه‌ای و نحوه تعامل با آنها. ایران از نظر ظرفیت‌های اقتصادی در منطقه کشوری بسیار قابل اعتنا به شمار می‌آید. ما از نظر جغرافیایی و نیروی انسانی متخصص، جایگاه قابل دفاعی داریم و در حوزه تولید کالاها و محصولاتی که توان صادراتی دارند نیز توان حضور فعال در بازارهای منطقه را داریم. در این مسیر، تبدیل ظرفیت‌های بالقوه به بالفعل بیشترین اهمیت را دارد. برای مثال در ماه‌های گذشته و در زمان شیوع کرونا، ما با چالشی جدید مواجه شدیم و آن عرضه کالاها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در عین حفظ کیفیت محصولات ایران بود. متاسفانه ما در پایانه‌های مرزی خود و در مراحل پیش از آن زیرساخت‌های لازم برای پیگیری بسیاری از این اهداف را نداشتیم و همین موضوع باعث شد کار در برخی ماه‌ها به کندی پیش برود و همین امر به کاهش آمار صادرات منجر شود. از سوی دیگر در حوزه حمل و نقل و ترانزیت نیز ایران ظرفیت‌های بالقوه قابل توجهی دارد اما از سویی رقبای منطقه‌ای ما نیز در مسیر توسعه زیرساخت‌های خود حرکت می‌کنند و اگر همین موضوع به درستی درک نشود، ما با چالشی جدید مواجه می‌شویم که منجر به دور زدن ایران و ایجاد اتحادهایی بدون حضور ما خواهد شد. در این بستر باید توجه داشت که حرکت به سمت اهداف کلان اقتصادی کشور، جز با توسعه زیرساخت‌ها و گسترش حضور در بازارهای بین‌المللی راهکار دیگری ندارد. ما در فضایی هستیم که تحریم‌های اقتصادی، ایران را تحت فشار قرار داده و از این رو با بهبود سیاست‌های داخلی و ندادن بهانه به دست کشورهای خارجی، باید استفاده از زیرساخت‌های اقتصادی کشور را به بالاترین بهره‌وری برسانیم. در غیر این صورت ما شاهد آن خواهیم بود که رقبای منطقه‌ای ما جای کالاهای ایران را خواهند گرفت و در بازارهای بزرگ، از دست رفتن مشتریان در کوتاه‌مدت قابل جبران نخواهد بود.