30 دلیل برای تجارت با چین
مرتضی طالع ماسوله
پاسخی به مقاله جناب آقای دکتر شمس اردکانی با شناختی که بنده از چینی‌ها طی مراوداتی که طی سالهای دانشجویی در اروپا و فعالیت‌های اجرایی در ایران و همچنین در چین داشتم به این نتیجه رسیده‌ام که سیاسیون و مجریان چینی سه زبان دارند: نخست، زبان دهان، که ابزاری است برای رساندن کلام؛ دوم؛ زبان قلب که بی‌احساس‌ترین قلب را دارند. سوم؛ زبان مغز که غیرقابل پیش‌بینی است. لذا از نظر من این قرارداد باید امضا بشود چون برای ایران در روابط بین‌الملل در سطح جهانی و منطقه‌ای و مبارزه با سیاست‌های ناپایدار و پلید امریکایی‌ها، سیاست‌های چرچیلی اروپایی‌ها و سیاست‌های عوامل امریکا در منطقه بسیار ضروری و الزامی است. اما باید در طول روابط و مذاکرات و مراودات مشترک، همانند مسابقات جهانی فوتبال برترین بازیکنان بین‌المللی خودمان را انتخاب کنیم، کسانی که از توانایی بسیار بالایی در مباحث کارشناسی، حقوقی و بین‌المللی برخوردار باشند تا نه‌تنها مشکلی برای منافع ملی پیش نیاید بلکه منفعت‌های بزرگی برای ایران در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی به دست آورند. ما ایرانیان در نظام بین‌الملل هیچ‌وقت فرصت‌شناس، فرصت‌ساز و فرصت‌دار نبودیم، لذا برای برتری در این قرارداد باید در انتخاب افراد برای انجام هرگونه کاری با چینی‌ها مانند یک مربی فوتبال سخت‌ترین تمرینات و سخت‌ترین دوره‌های مهم ملی و بین‌المللی را انجام داده باشیم. اگر ما بازار ۵۰۰ میلیونی کشورهای همسایه شمالی و جنوبی را باختیم به خاطر انتخاب نامناسب بازیکنان و مربیان نابلد به مباحث ملی و بین‌المللی بود، آنها اصلا با فنون بازی‌های بین‌المللی آشنایی نداشتند. ازنظر من، مشکل در قرارداد این بازی نیست، بلکه مشکل در بازیکنان ایرانی در این مسابقه ملی و بین‌المللی است . برای این کار نیاز به گذراندن سخت‌ترین و فشرده‌ترین دوره‌های آموزشی و تمرینات کماندویی سیاسی، اقتصادی، بین‌المللی، فرهنگی، گردشگری، تجاری، عمرانی، چین‌شناسی و چینی‌شناسی و
برای بازیکنان این مسابقه است و قبل از ورود به این بازی، تمام مقامات مربوطه آموزش‌های لازم را به‌خوبی با نمرات عالی بگذرانند تا همچون موفقیت‌های امنیتی و دفاعی، موفقیت‌های جدیدی را برای ایران عزیز به ارمغان بیاورند.
اما همان‌گونه که مستحضرید،
۱- آن‌چیزی که آقای ظریف امضاکردند قرارداد یا توافقنامه نبود، بلکه یک یادداشت تفاهم است که الزام حقوقی ندارد.
2- انجام مراحل این قرارداد حداقل یک سال یا بیشتر به‌طول می‌انجامد و باید پروسه مذاکرات کارشناسی در سطح معاونین وزرای مربوطه، سپس در سطح وزرا، سپس شوراهای عالی هیات دولت مثل شورای امنیت ملی و . . . ، سپس تایید هیات دولت، سپس تصویب مجلس، سپس تایید شورای نگهبان، سپس تایید رهبری انجام خواهد شد.
برای آشنایی بسیاری از عزیزان باید به عرض برسانم که این قرارداد مانند رفتن برای یک سفر مقدس و زیارت یک مکان مقدس است، هم هدف مقدس است و هم مکان مقدس، اما باید دید که راکب سفر کیست و مرکب سفر چیست؟ و همراهان سفر کیستند؟ موضوع قرارداد با چین نیز چنین است، بسیار لازم و الزامی است، اما با همه شناختی که از چینی‌ها طی ۳۵سال در اروپا، ایران و خود چین دارم، نگرانی من به عنوان یک متعصب ایرانی مانند بسیاری از ایران‌دوستان از راکبان و مرکبان و همراهان این سفر یا این مسابقه جهانی است. ما مواجه هستیم با پدیده‌ای که اسم تاریخی و میراثی‌اش اژدهای آسیا نام داشته که امروز اژدها بودن خود را در قالب اقتصاد، تجارت، تولید، سیاست، فرهنگ و . . . نشان می‌دهد. برای اینکه آشنایی بیشتری با این اژدهای تاریخی و میراثی در قرن بیست و یکم داشته باشیم لازم است شناختی از آمارها و ویژگی‌های چین به‌شرح ذیل داشته باشیم:
۱- قدرت اقتصادی‌شان از امریکا پیشی گرفته است. فقط ۱۰۰۰میلیارد دلار از امریکا طلب دارند و ۱۰۰۰میلیارد در امریکا سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
۲- با ایجاد رتبه مثبت ۴۰ در شکیبایی اجتماعی، بالاترین ثبات اجتماعی در چین را برقرار کرده است. اما ایران منهای ۴ و ترکیه مثبت۴ و کره مثبت۳۸ است.
۳- برای ایجاد ثبات اقتصادی رشد ۶. ۸ خود را حفظ کرده است، در برخی از بخش‌ها هرساله ۲برابر رشد داشته است و حتی در دوران کرونا، برعکس همه کشورهای جهان که رشد منفی شدیدی داشتند، اما کشور چین رشد ۴درصدی داشت.
4- برای بیش از ۳۰۰ میلیون جوان خلاق و فعال چینی در داخل و بیش از ۱ میلیون چینی ایجاد اشتغال کرده است که ۵۰۰ هزار نفرشان مهندس در بخش‌های تخصصی هستند و در کشورهای مختلف درحال فعالیت می‌باشند.
5- سالی ۱۰میلیارد برای معرفی چین و جذب گردشگر در ۱۸۰ کشور دنیا هزینه می‌کنند.
6- فقط در امریکا ۳۵۰هزار دانشجوی چینی در حال تحصیل هستند، که بیشتر نقش جاسوس و سارقان علمی در دانشگاه‌های امریکا را دارند.
7- بیش از ۱۵۰۰میلیارد دلارصادرات در دنیا دارند، تاکنون ۶۰ کشور دنیا را تحت تاثیر تجارت و صادرات خود قرار داده‌اند و با آنها قرارداد تجاری دارند و بین ۳۰ تا ۷۰ درصد صادرات آن کشورها متعلق به محصولات چینی است.
8- اتحادیه‌ای را باعنوان مرواریدآسیا تشکیل داده‌اند که بزرگ‌ترین کمربند دریایی جاده ابریشم و با ۶ خط اتصالی اصلی زمینی و صدها خطوط فرعی بزرگ‌ترین کمربند حمل و نقل زمینی جهان را در کشورهای جاده ابریشم ایجاد کرده‌اند، که در نهایت وصل به کشورهای اروپایی خوهد شد. فقط برای وصل به پاکستان و دستیابی به آبهای دریای عمان، یکی از زیباترین و طولانی‌ترین اتوبان‌های جهان را با ۸۸۰ کیلومتر با ۶۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام داده است.
9- تعداد۱۶رادیو معروف و بین‌المللی که از بزرگ‌ترین رادیوهای جهان هستند را خریداری کرده‌اند تا فرهنگ چین را تبلیغ کنند و با ایجاد ۵۰۰ مرکز کنفسیوس‌شناسی تسلط فرهنگی خود را در جهان بیشتر کنند تا جایی‌که امروز جوانان بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهای غربی تغییر مذهب داده‌اند و برای نشان دادن این تغییر با لباس سنتی بودایی در جوامع اروپایی ظاهر می‌شوند.
10- در بحران ۱۵ ماهه کرونا، چین تنهاکشوری در دنیا بود که رشد مثبت ۴ درصدی داشته است اما امریکا منفی ۱۲ داشته است. ۱۱- درسال۱۹۸۰ازهر۱۰۰نفر۸۸نفر فقیر بودنداماالان ازهرصد نفر ۴نفرفقیرند. 12- سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ اعدامی از مقامات ارشدی که در دستگاه حکومتی اختلاس می‌کنند دارند. 13- بازارهای خرده‌فروشی امریکا، آسیا، اروپا و آفریقارا فتح کرده است. در سال۲۰۱۰ فقط۱۰درصدتجارت جهانی را در اختیارداشت، در حال حاضر به ۳۴ درصد رسانده است. 14- نخست‌وزیرش نابغه‌ترین اقتصاددان دنیاست، و بالطبع انتخاب کلیه مقامات در کلیه مناصب به ویژه سفرا بالاجبار باید دوره‌های تخصصی اقتصاد داخلی و بین‌المللی و شیوه‌های بازاریابی برای محصولات چینی را بگذرانند. 15- فقط در حوزه صادرات دارو ۲۵۴ میلیارد دلار صادرات داشته و در این بخش کاملا مستقل است. و در صادرات تجهیزات پزشکی رتبه اول جهان را دارد. 16- بیش از ۷۰درصد توزیع صنعت غذایی به‌صورت اتوماسیون می‌باشد که با این روش توانسته است بزرگ‌ترین صادرات محصولات غذایی را در جهان داشته باشد. 17- برای تسلط مدیریتی جهانی ۷۵۰ موسسه تخصصی آموزش مدیریتی به زبان انگلیسی در شهرهای چین برای مدیران دولتی و خصوصی راه‌اندازی کرده است. 18- برای تسلط به بازار جهانی و شناخت هرچه بیشتر کشورها ۵۰۰ مرکز کشور‌شناسی در مهم‌ترین شهرهای جهان راه‌اندازی کرده‌اند. 19- به تعداد ۱۲۰میلیون گردشگر چینی به کشورهای دنیا سفر می‌کنند که بخشی از این سفرهاکه به‌صورت شخصی انجام می‌شود برای شناخت کشورها و آشنایی به نیازهای کشورها و افزایش صادرات محصولات خرد به این کشورهاست.
20- از سال انقلاب چین۱۹۴۹ تا۱۹۷۰ فقط ۶ معاهده خارجی امضاکردند، اما از ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۹ به تعداد ۲۶۸ معاهده باکشورهای خارجی امضا کرده‌اند. 21- برای یک برنامه استراتژیک دریایی، نظامی، اقتصادی، تجاری، نفتی، گازی و تسلط به آبهای بین‌المللی جنوبی چین، جزیره مصنوعی بخ‌نام یونگچوی راه‌اندازی کرده است که تسلط بیشتری به تردد ۳۰درصد کشتی‌های دنیا که از آنجا تردد می‌کنند، داشته باشد، و بهره‌برداری پایدار از ۱۰درصدآبزیان دنیا، ۱۱میلیارد بشکه نفت، ۱۰۰تریلیون گاز در آنجاست، داشته باشد، و همچنین برای تسلط به آبهای بین‌المللی، ۶ جزیره مصنوعی دیگری را در این بخش ساخته است که معمولا براساس مقاوله‌نامه‌های بین‌المللی باید موجب اعتراض سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای دنیا به ویژه کشورهای همسایه قرارگیرد، اما تاکنون هیچکدام‌شان جرات اعتراض نداشته‌اند. 22- فقط در پاکستان ۶۲۰میلیارد و در کشورهای عربی در طی ۱۰سال ۲۹ میلیارد سرمایه‌گذاری کرده است، (درصورتی که امریکا با ۵۰ سال روابط با کشورهای عربی فقط ۱۰ میلیارد سرمایه‌گذاری کرده است). فقط در بندری در پاکستان که روبروی جزیره گوآدر چابهار است ۴۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است. 23- بیش از دوبرابر بانک جهانی به کشورهای دنیا وام پرداخته است. 24- در فضای مجازی بالاترین حجم مبادلات نت ورکینگ را در جهان را داشته است و رتبه اول جهان را به دست آورد. مثلا شرکت نت ورک مارکتینگ علی بابا چین مبلغ ۱۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ سود خالص داشت. 25- در طی ۴۰سال ۲۰هزارمایل ریل در چین راه‌اندازی کرده است اما امریکا طی ۱۰۰سال فقط ۵۰۰مایل ریل راه‌اندازی کرده است. 26- یکی از محاسنات فاخر و شایسته این کشور برای پیشبرد کارهای خود در جهان به خاطر این است که در فرهنگ بودایی توصیه شده است که کارهای موفق خودرا به کسی نگویند. به‌همین علت کارهای خودرا در جهان بسیار آرام و خزنده در حال پیشروی هستند. 27- شهر شانگهای که ۴۰ سال پیش روستایی بیش نبوده، درحال حاضر تبدیل به یکی از ۵ شهر بزرگ تجاری دنیا شده است. 28- کشور هنگ‌کنگ، یکی از ببرهای اقتصادی شرق آسیا که بیش از ۵۰ سال در اختیار استعمار انگلیس بوده و اتباع آن کشور دارای ملیت انگلیسی بودند و با پاسپورت انگلیسی به همه جا سفر می‌کردند، از چنگ انگلیس درآورد و تحت حکمرانی خود درآورد. 29- دفاتری با عنوان مشاوره پزشکی در بسیاری از کشورها برای جذب بیمار راه‌اندازی کرده‌اند، و با قیمت‌های معقول و مناسب آنها را معالجه می‌کنند تا هم درآمد درمانی بیشتری داشته باشند و هم نظام خدمات پزشکی خود را برند‌سازی کند 30- جهت دستیابی به پروژه‌های بزرگ عمرانی، صنعتی، تجاری و... در کشورهای دنیا، با در اختیار گذاشتن تسهیلات بانکی بسیار بالایی را در اختیار شرکت‌های مشاوره مهندسی قرار می‌دهند و سفیر و دیپلمات‌های خود را در آن کشورها را مکلف می‌کنند نهایت همکاری با این شرکت‌ها را داشته باشند. و الخ...
این همان اژدهای تاریخی و میراثی چین است که قرن‌ها پس از شکست از مغول‌ها به مدت ۷۰۰ سال در فقر، فلاکت، استعمار و فساد، بسر می‌بردند و حال به بزرگ‌ترین غول تجاری، اقتصادی، تولیدی، سیاسی، فرهنگی و... جهان تبدیل شده است. برای رسیدن به پاسخ درست باید برای سوالات ذیل جواب‌های عمیق، اساسی و بنیادین پیدا کرد.
۱- نوع فکرش و شیوه فکر کردنش چه بود؟
۲- چه عواملی باعث این جهش غول‌آسا شد؟
۳- چگونه آن انسان فقیر، فاسد، استعمارزده به اینجا رسید؟
۴- چه تصمیمی و چگونه تصمیمی آنها را به اینجا رساند؟
۵- فرهنگ مذهب کنفسیوسی تا چه اندازه در این ۴ دهه نقش داشته است؟
۶- مکتب سیاسی و ایدئولوژیک مائوییسم تا چه اندازه در این ۴ دهه نقش داشته است؟
7- آیا انقلاب مائو باعث این تحول و توسعه غول‌آسای جهانی شد؟ یا تفکر انقلابی کمونیستی توسعه‌گرای مرد شماره دو چین بنام آقای چون لای فارغ‌التحصیل از کشور فرانسه باعث این توسعه غول‌آسا شد؟ کدام؟
پاسخ به این سوالات را باید دانشمندان بزرگ علوم مختلف ایرانی با همکاری ایرانیان چین‌شناس در ایران و مقیم در چین با انجام پژوهش‌های بنیادین پیدا کنند. اما مواردی را بشرح ذیل تقدیم اساتید می‌دارم:
راهکارهای ۲۵ ساله برای ایران:
با شناختی که از چینی‌ها دارم، در مواجهه با آنها باید شیر بود و شیر ماند. من به عنوان یک ایرانی کوچک نگران انعقاد این قرارداد نیستم، بلکه خوشحال هم هستم. اما من از ضعف سیاست‌ها و ضعیف بودن سیاستمداران آتی در سطح ملی و بین‌المللی نگران هستم. مثل همان نگرانی که در زمان دانشجویی خود در سوییس با شنیدن خبر آغاز همکاری شرکت پژو با ایران در اخبار شبکه تی‌اف‌ان فرانسه داشتم، چون با ترفندهای منافق‌گونه و استعمارگونه فرانسوی‌ها در سالهای زندگی‌ام با فرانسوی‌ها در سوییس کاملا آشنایی داشتم.
و متاسفانه همان شد که نباید می‌شد.
۱- عدم تسلط ایرانیان در مذاکرات فنی و بازرگانی با فرانسوی‌ها
۲- عدم مشاوره و بهره‌برداری از ایرانیان بازنشسته شرکت‌پژوه، که اشراف کاملی به نقاط ضعف و قوت فرانسوی‌های طرف مذاکره و شرکت پژوه داشتند.
۳- عدم بهره‌برداری از وکلای تراز اول ایرانی مقیم فرانسه که اشراف خوبی برای مذاکرات حقوقی داشتند.
۴- والخ...
اعتقاد دارم که هیچ تقصیری بر اجنبی نیست، اما این ما هستیم که باید آنقدر تسلط علمی، اجرایی، روانشناسانه، جامعه شناسانه و... داشته باشیم و از توانمندی‌های منابع انسانی متخصص استفاده کنیم تا هر کدام از شیوه‌های آنها را شناسایی و مسلح به تاکتیک‌های لازم خودمان باشیم تا از میدان مذاکره پیروزمندانه بیرون آییم. اعتقاد دارم این شکست را دوباره با کشور دیگری تکرار نکنیم.
اما راهکارها:
۱- جان اف کندی در سال ۱۹۶۵ در امریکا برای افزایش سرعت توسعه سیاست‌های امریکا در جهان، با تشکیل یک تیم قوی محرمانه شروع به شناسایی ۳۵۰ دانشمند برتر در امریکا کرد، تا با مطالعه اساسی به مدت یک سال بهترین استراتژی‌های درازمدت خود را به ایشان ارایه دهند. این برنامه‌ها آنقدر از اهمیت بالایی برخوردار بود که بعد از ترور وی در سال ۱۹۶۷ توسط روسای جمهور بعدی ادامه پیدا کرد و به سرانجام رسید.
2- سنگاپور با تشکیل یک تیم محرمانه قوی از نوابغ بین‌المللی از تخصص‌های مهم و مورد نیاز را در سال ۱۹۹۵ تشکیل داد و با انجام یک مطالعه جامع از تجارب کشورها و برنامه راهبردی ۱۰۰ ساله خود را تهیه کرد که همین باعث شد که تولید ناخالص ملی این کشوری که کل مساحت و شرایط جغرافیای شهرستان بندرانزلی گیلان را دارد، از ۳۸ میلیارد دلار بعد از ۲۰ سال به ۴۸۰ میلیارد دلار برساند، رتبه امنیت سرمایه‌گذاری در این کشور با رتبه سوم جهانی رسید.
3- مالزی با ورود یک بینش در عالم سیاست بنام دکتر ماهاتیر محمد، یک پزشکی که از ادامه فعالیت طبابت خود دست کشید و برای کشورش با تجربه‌ای که از دنیای پیشرفته‌‌ای مانند امریکا داشت وارد سیاست شد و در بدو ورودش برنامه ۲۰ سالهای را با همکاری نوابغ و حضور شخص خودش در این جلسات و انجام آنها با مدیریت مقتدرانه و جسورانه خود، این کشور را به یکی از ببرهای اقتصادی شرق آسیا تبدیل کرد، کشوری که بخش اعظمی از مردمش روزی در بالای درختان جنگل‌های مالزی زندگی می‌کردند، توانست بدون داشتن منابع بزرگ زیرزمینی این کشور را تبدیل به یکی از مراکز توریستی و تجاری آسیا کند.
4- کشوری مانند ژاپن که بعداز جنگ باامریکا با از دست دادن ۴۱درصد منابع ملی، ۲۵درصد منابع غیر نظامی، افزایش ۱۵ برابری قیمت کالاهای عمومی، بیکاری به بالاترین رتبه جهانی رسید، اما با استفاده از فرهنگ اصیل مدیریت یوشیدایی و راهبردهای میجی که همزمان با امیر کبیر ایران پدیده توسعه را در ژاپن به راه انداخت، توانست در دهه ۱۹۵۰ با جمع‌آوری مستندات راهبردی کشورهای پیشرفته، تجارب عملی دنیا و بنوعی سرقت علم و تکنولوژی‌های جدیدغرب و پشتکار قوی ژاپنی، آنها را در قالب یک برنامه اجرایی تدوین تا فونداسیونی برای پیشرفت این کشور شود، و دولت تمام مقامات از روستا تا شهر را مقید به انجام آنها کرد، که این امر باعث گردید که در سال ۲۰۱۵ درآمدسرانه ژاپن به۴۰هزار یعنی ۱۵برابرایران، تولید ناخالص ملی به ۵تریلیون یعنی۱۰برابرایران، ۱۰۰۰میلیارد دلارصادرات، یعنی ۵برابر ایران، سومین اقتصاد جهان، رشد کشاورزی را به۱. ۲درصد، صنعت به۲۷. ۵ وخدمات به ۷۱. ۴ رساند.
5- تجارب چین را هم که در ۳۰ بند در مطالب فوق به‌عرض رساندم
حال ما هستیم که باید با استفاده از حداقل حداقل ۱ دهم درصد از نوابغ و دانشمندان از جمیعت۷میلیون نفری ایرانی مقیم در کشورهای پیشرفته (یعنی ۷ هزار نفر از نوابغ و دانشمند) با تجربه علمی و عملی با تخصص‌های مختلف و هزاران نخبه و دانشمند ایرانی مقیم ایران استفاده کنیم، هیچ ضرورتی ندارد که مجددا چرخ‌های جدیدی را اختراع کنیم، چون به اندازه کافی برنامه، استراتژی، تاکتیک، راهبرد، راهکارهای خرد و کلان از کشورهای فوق‌الذکر و سایر کشورهای پیشرفته کوچک و بزرگ کمونیستی، سوسیالیستی، فدرالی، اسلامی، توتالیتر، لاییک و... را در اختیار داریم، فقط نیاز به سخت کوشی برای جمع‌آوری بهترین آنها و تطبیق آنها با شرایط کشور و اجرای درست آنها داریم، تا همه نگرانی‌ها در مورد این قرارداد مهم بین‌المللی با چین در اذهان همه عاشقان به وطن رفع گردد و موجب سربلندی همه وطن‌دوستان ایرانی و کشور اسلامی‌مان در قرن حاضر و فرزندان آتی ما گردد.
