آزادسازی حداقل ۴۰ میلیارد دلار پول ایران در ۶ کشور

رشد نرخ دلار در کانال ۲۴ هزار تومانی

گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری |

روز دوشنبه، در ساعات صبح در بازار آزاد ارز، قیمت دلار 24 هزار و 900 تومان، قیمت یورو 29 هزار و 400 تومان و درهم امارات 6 هزار و 880 تومان اعلام شده است.نرخ دلار در صرافی‌های بانکی دوشنبه، ۲۳ فروردین‌ماه با ۳۲ تومان افزایش در مقایسه با روز کاری گذشته به رقم ۲۴ هزار و ۳۲۰ تومان رسید.قیمت فروش یورو امروز با کاهش ۱۳۳ تومانی نسبت به قیمت‌های پایانی روز گذشته ۲۸ هزار و ۳۸۰ تومان شد.

قیمت خرید هر دلار ۲۳ هزار و ۸۳۸ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز۲۷ هزار و ۸۱۸ تومان بود.علاوه بر این، نرخ خرید دلار در بازار متشکل ارزی۲۴ هزار و ۷۶ تومان و نرخ فروش آن ۲۴ هزار و ۳۱۷ تومان اعلام شد. همچنین نرخ یورو در این بازار ۲۸ هزار و ۹۵ تومان و نرخ فروش آن نیز۲۸ هزار و ۳۷۶ تومان اعلام شد.براساس این گزارش، در سامانه سنا در روز معاملاتی گذشته (یکشنبه)، هر یورو به قیمت۲۸ هزار و ۳۱۷ تومان و هر دلار ۲۴ هزار و ۱۶۸ تومان به فروش رسید.همچنین روز کاری گذشته در سامانه نیما، حواله یورو به قیمت۲۷ هزار و ۸۰۲ تومان فروخته و حواله دلار به قیمت۲۳ هزار و ۶۴ تومان معامله شد.

در بازار طلا نیز با اعلام هر اونس طلا به قیمت 1738 دلار، و نرخ دلار به قیمت 25 هزار تومان در ساعات عصر، قیمت طلا و سکه افزایش داشت. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در بازار تهران ۲۳ فروردین‌ماه با افزایش۱۱۰ هزار تومانی نسبت به روز کاری گذشته به رقم ۱۰ میلیون و ۵۳۰ هزار تومان رسید و سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان معامله شد.همچنین نیم‌سکه بهار آزادی۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، ربع سکه سه میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و سکه یک گرمی هم ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قیمت خورد.علاوه بر این، در بازار طلا نیز نرخ هر گرم طلای۱۸ عیار به یک میلیون و ۴۰ هزار تومان رسید.هر مثقال طلا نیز به قیمت چهار میلیون و ۵۰۸ هزار تومان معامله شد.اونس جهانی طلا نیزیک‌هزار و ۷۳۸ دلار و ۱۰ سنت فروخته شد.

    دلار رشد کرد؟

گفتنی است، ‌به دلیل موج جدید کرونا و اعلام شرایط قرمز در تهران، بازار طلا و جواهر تهران نیز به مدت 2 هفته تعطیل اعلام شده است؛ قیمت‌های درج شده در این خبر نیز با استناد به نرخ‌های اعلامی از سوی اتحادیه طلا و جواهر است.نوسان قیمت در بازار ارز درحالی رخ داده که در تعطیلات نوروز، با تلاش سفته بازان، قیمت دلار به مرز 26 هزار تومان هم رسیده بود اما انتشار خبرهای مربوط به مذاکرات هسته‌ای و ... باعث عقب‌نشینی دلار از این سطح قیمتی شده است.

به اعتقاد کارشناسان دو باور در بازار ارز وجود دارد که موجب نوسانات قیمتی می‌شود، ‌نخست اینکه با مذاکره و بازگشت به برجام و ... قیمت ارز کاهش چشمگیری خواهد داشت و دوم اینکه حتی مذاکره هم نمی‌تواند مانع از واقعیات موجود اقتصاد ایران شود و امکان کاهش چشم گیرقیمت ارز وجود ندارد و نهایتا دلار در کانال 23-22 هزار تومان جا خوش می‌کند. در صرافی‌های بانکی قیمت‌ دلار و یورو نسبت به روز کاری قبل افزایش یافته است؛ برهمین اساس، قیمت فروش دلار 24 هزار و 368 تومان و قیمت خرید دلار از مردم 23 هزار و 886 تومان تعیین شده است. قیمت فروش یورو نیز معادل 28 هزار و 583 تومان و قیمت خرید یورو نیز 28 هزار و 17 تومان اعلام شده است.نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغیر است و متناسب با نوسانات بازار آزاد در طول روز چند بار تغییر می‌کند به دنبال افزایش سوددهی اوراق خزانه داری امریکا و در حالی که پس از انتشار آمارهای مثبت اقتصادی ارزش دلار تقویت شده است، قیمت طلا امروز شاهد کاهش بود.بر اساس این گزارش، قیمت هر اونس طلا روز دوشنبه با 0.3 درصد کاهش به 1738 دلار و 58 سنت رسید. قیمت فلز زرد در معاملات آتی امروز برای تحویل در ماه ژوئن با 0.40 درصد کاهش به 1737 دلار و 80 سنت رسید.

    آزادسازی حداقل ۴۰ میلیارد دلار

ارزهای بلوکه شده ایران در ۶ کشور

از سوی دیگر، درحالی زمزمه‌ توافق برای رفع تحریم‌ها شنیده می‌شود که امریکا باید لیست عریض و طویلی از تحریم‌ها علیه کشورمان را به صورت یکجا لغو کند، از جمله آزادسازی۴۰ میلیارد دلار بلوکه شده ایران در ۶ کشور، وگرنه توافق روی کاغذ بوده و سودی برای مردم و اقتصاد ندارد. عراقچی گفته است، ما تصمیم گرفته‌ایم مستقیما به وضعیت نهایی برویم. اقدامات متقابل ایران در پاسخ به نقض برجام، مانند تولید اورانیوم با غلظت 20 درصد و استفاده از سانتریفیوژهای با عملکرد بالا، در این مراحل متوقف نمی‌شود، و اگر ایالات متحده همه تحریم‌ها را لغو کند، ما نیز به تعهدات خود عمل می‌کنیم.

موضوع لغو تحریم‌های اقتصادییک بحث است و چالش جبران خسارتهای سنگین اقتصادی وارد شده بر کلیت اقتصاد و مردم ایران بحث دیگر. هرچند به صورت کلی امریکایی‌ها تحریم‌هایی را علیه بخش نفت و بانک اقتصاد ایران اعمال کردند اما در سال‌های 97 و 98 از هر فرصتی برای برهم زدن فضای روانی کشور نیز استفاده کردند. به عنوان مثال دولت امریکا در نخستین اقدام بعد از خروج از برجام اعلام کرد با همکاری امارات متحده عربی یک شبکه مبادلات ارزی در ایران و امارات متحده را که در انتقال ارز به ایران نقش داشته را در فهرست تحریم قرار داد؛ یا اینکه، وزارت خزانه داری امریکا در بیانیه‌ای 25 اردیبهشت اعلام کرد «ولی‌الله سیف»، رییس بانک مرکزی ایران و یک مقام ارشد این بانک و یک بانک عراقی را بدلیل انتقال میلیون‌ها دلار به ایران در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. اقداماتی از این دست بعد از تحریم صادرات نفت و مبادلات بانکی کشور تنها برای اختلال در فضای روانی بازارها انجام شده و از همین مسیر خسارتهای جدی نیز به کشور وارد شد. بر همین اساس مسوولان کشور بایستی علاوه بر تلاش برای رفع تحریم‌های عمده اقتصادی ازجمله در حوزه نفت و بانک، تکلیف جبران خسارتهای سنگین وارد شده به کشور را نیز روشن کنند. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که تحریم علیه ایران موجب شده، بلوکه شدن دلارهای نفتی و غیرنفتی ایران در کشور‌های دیگر است که در صورت لغو تحریم باید این دلارها به ایران بازگردد وگرنه لغو تحریم فقط روی کاغذ اتفاق افتاده است و مذاکراتی که به بازگشت ارزهای بلوکه شده ایران منجر نشود، فریبی بیش نیست. 

پایگاه خبری آسیا تایمز اخیراً حجم کل دارایی‌های خارجی بلوکه‌شده ایران را 100 میلیارد دلار برآورد کرده است. طبق اعلام رسمی مسوولان ایران، بیش از 7 میلیارد دلار از پولهای ایران در کره جنوبی بلوکه شده، البته کره جنوبی تنها کشوری نیست که قسمتی از پول‌های حاصل از فروش نفت ایران را بلوکه کرد، چین، عراق، عمان و ژاپن نیز با وجود اینکه رابطه تجاری قوی با ایران داشتند و حتی برخی از این کشورها نسبت به دیگری دوست‌تر هم بودند، اما در برابر فشار ترامپ تسلیم شدند.

همتی رییس کل بانک مرکزی، اخیرا حجم منابع ارزی بلوکه شده ایران در عراق را 5 میلیارد دلار اعلام کرده بود. برخی منابع خبری هم اعلام کردند، با تحریم‌های اولیه و ثانویه‌ای که امریکا علیه ایران اعمال کرده، حدود 40 میلیارد دلار منابع ارزی ایران در کشورهای دیگر مسدود شده است. چین با 20 میلیارد دلار، هند با هفت میلیارد دلار، کره‌جنوبی با 7 میلیارد دلار، عراق با 5 میلیارد دلار و ژاپن با یک و نیم میلیارد دلار، کشورهای بدهکار به ایران به حساب می‌آیند. این در حالی است که بنابر اخبار رسمی که قبل و حین تصویب برجام در سال‌های 92 تا 94 اعلام شده بود، حجم دلارهای بلوکه شده ایران بین 45 تا 50 میلیارد دلار اعلام شده بود. با این حساب حداقل دلارهای بلوکه شده ایران با جمع‌بندی تمامی منابع خبری داخلی و خارجی 40 میلیارد دلار است که در صورت موافقت امریکا با ورود به برجام باید آزاد شود درغیر این صورت لغو تحریمی صورت نگرفته و همه توافق روی کاغذ است و ارزشی برای ایران ندارد. گفتنی است، ترامپ بعد از خروج از برجام در روز 18 اردیبهشت 1397 با صدور یک فرمان اجرایی اعلام کرد قصد دارد تمامی تحریم‌هایی را که با فرمان‌های اجرایی باراک اوباما پس از اجرایی شدن توافق هسته‌ای اجرایی شده بودند از جمله تحریم‌های نفتی و بانک مرکزی را طی دوره‌های زمانی 90 تا 180 روزه مجدداً اعمال کند. تمامی این تحریم‌ها مواردی هستند که بعد از ورود امریکا به برجام بایستی برداشته شوند: 

طبق فرمان اجرایی ترامپ بعد از دوره 90روزه تحریم‌های زیر از روز 15 مرداد 1397 علیه ایران اجرایی شدند: -تحریم‌های مربوط به خریدیا اکتساب اسکناس‌های دلار امریکا توسط حکومت ایران؛ -تحریم‌های مربوط به تجارت ایران با طلا یا فلزات گرانبها؛ -تحریم‌های مربوط به فروش، عرضه، تأمینیا نقل و انتقال گرافیت، فلزات خام و نیمه ساخته مانند آلومینیوم و فولاد و صادرات یا نرم‌افزار براییکپارچه‌سازی فرآیندهای صنعتی به ایران؛ تحریم‌های مربوط به معاملات خریدیا فروش ریال ایرانیا نگهداری حساب‌ها و وجوه عمده‌ای که در خارج از خاک ایران بر پایه ریال ایران نگهداری می‌شوند.تحریم‌های مربوط به خرید، پذیره‌نویسییا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران؛ وتحریم‌های بخش خودروسازی ایران.

علاوه بر این، بعد از گذشت این دوره 90 روزه، دولت امریکا مجوزهای برجامی صادر شده برای رفع تحریم‌های اولیه زیر را لغو کرد: مجوز واردات فرش و مواد غذایی از مبدأ ایران به امریکا و برخی مبادلات مالی مرتبط با آنها ذیل مجوزهای مربوط به «قانون تحریم‌ها و مبادلات ایران».فعالیت‌های انجام‌شده وفق مجوزهای صادر شده برای صادرات و بازصادرات هواپیماهای تجاری مسافربری و قطعات و خدمات مربوط به ایران؛ دولت امریکا دستور داد اشخاصی که بعد از رفع تحریم‌های امریکا علیه ایران وفق برجام وارد فعالیت‌های بالا شده بودند بایستی برای اجتناب از قرار گرفتن در فهرست تحریم‌های امریکا تا 13 مرداد 1397 این فعالیت‌ها را به تدریج کاهش دهند. از جمله مهم‌ترین قراردادهایی که در این فهرست لغو قرار می‌گیرد، فروش هواپیما به ایران بود. پس از توافق هسته‌ای، شرکت بوئینگ قراردادی به ارزش 20 میلیارد دلار برای فروش بیش از 100 فروند هواپیمای مسافربری با ایران امضا کرده بود.

تحریم‌هایی که 180 روز بعد از خروج امریکا از برجام در تاریخ 4 نوامبر 2018 (13 آبان 1397) علیه ایران اعمال شدند موارد زیر را شامل می‌شود: تحریم معامله با بخش‌های کشتیرانی و کشتی‌سازی ایران و عاملان بنادر شامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، خطوط کشتیرانی جنوب و وابستگان به آنها؛ تحریم مربوط به معامله با شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفت‌کش ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو) و از جمله خریداری نفت، محصولات نفتی یا محصولات پتروشیمی از ایران؛ 

تحریم‌های مربوط به مبادلات موسسات مالی خارجی با بانک مرکزی ایران و موسسات مالی ایرانی که به موجب بند 1245 قانون اختیارات دفاع ملی برای سال مالی 2012 در فهرست تحریم قرار گرفته‌اند؛ تحریم‌های مرتبط با ارایه خدمات پیام‌رسانی مخصوص مالی به بانک مرکزی ایران و دیگری موسسات مالی ایران که در بند 104 قانون CISADA درباره آنها توضیحات لازم آمده است؛ 

تحریم‌های مربوط به ارایه خدمات پذیره‌نویسی، بیمهیا بیمه اتکایی و تحریم‌های مربوط به بخش انرژی ایران.علاوه بر این، خزانه‌داری امریکا اعلام کرد حداکثر تا تاریخ 5 نوامبر 2018 (14 آبان 1397) دولت امریکا تحریم‌ها علیه افراد خارج‌شده از «فهرست افراد ویژه مشخص شده و بلوک شده (SDN )» و سایر فهرست‌ها را بار دیگر اعمال خواهد کرد.

دولت ترامپ بعد از بازاعمال این تحریم‌ها تحریم‌های جدیدی علیه ایران، تحریم‌های جدیدی به بهانه‌های مختلف تروریسم علیه ایران اعمال کرد که در زیر به آنها اشاره شده است. وزارت خزانه‌داری امریکا سازمان بسیج مستضعفین و چند نهاد مالی و شرکت دیگر از جمله سه بانک ملت، پارسیان، مهر اقتصاد و شرکت‌های فولاد مبارکه و تراکتورسازی ایران را تحریم کرد.

همچنین 14 آبان ماه سال 1397 وزارت خزانه‌داری امریکا اعلام کرد در عظیم‌ترین اقدام علیه جمهوری اسلامی، دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری بیش از 700 فرد، نهاد، هواپیما و کشتی را در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. خزانه‌داری امریکا گفته این اقدام یکی از اجرای مهم بازاعمال تحریم‌های هسته‌ای باقی‌مانده‌ای بوده که پس از اجرایی شدن برجام اجرای آنها متوقف شده بود. 4 بهمن ماه نیز خزانه‌داری امریکا در این تاریخ «لشکر فاطمیون»، «لشکر زینبیون»، خطوط هوایی فارس ایر قشم، دو هواپیمای بوئینگ 747 خطوط هوایی فارس ایر قشم و شرکت مسافرتی فلایت تراول مستقر در ایروان را در فهرست تحریم‌ها قرار داد.

2فروردین ماه سال 1398 امریکا اعلام کرد اسامی 14 فرد و 17 نهاد را در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. به گفته امریکا نهادهای تحریم‌ شده با «سازمان پژوهش و نوآوری‌های دفاعی ایران» ارتباط داشته‌اند در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. با آنکه دولت امریکا مدعی شده بود که دارو و غذا را از فهرست تحریم‌ها معاف کرده در این فهرست امریکا اسامی چند شرکت دارویی نیز دیده می‌شد.دولت ترامپ در روزهای پایانی حضورش در کاخ سفید تحریم‌ها علیه برخی فلزات و کشتیرانی ایران را گسترش داد و چند فرد و شرکت را به مجموعه تحریم‌ها اضافه کرد.