تولد نوزاد ناقص باعث افزایش جمعیت نمی‌شود
طرحی تصویب کنید که جوانان را تشویق به ازدواج کند
گلی ماندگار|طرحی از سوی کمیسیون فرهنگی مجلس مورد بررسی قرار می‌گیرد، به صحن علنی می‌رود و با وجود مخالفت‌های برخی از نمایندگان که از قضا همان کسانی هستند که می‌توانند در مورد این طرح نظر کارشناسی بدهند، تصویب می‌شود و به شورای نگهبان فرستاده می‌شود. تمام اینها با این توجیه انجام می‌شود که باید جمعیت کشور جوان شود، کاهش جمعیت می‌تواند آینده جامعه را به خطر بیندازند، اما سوال اساسی این است که افزایش جمعیت با تولد افراد معلول چقدر می‌تواند در پیشرفت جامعه موثر باشد. در همین شرایط واقعا چقدر جامعه توانسته خواسته‌ها و نیازهای معلولان را برآورده سازد. سال‌هاست که از فضای شهری و مناسب نبودن آن برای معلولان سخن می‌گویند، سال‌هاست که از مشکلات شغلی معلولان سخن گفته می‌شود، اما تمام این حرف‌ها و شعارها هیچ دردی را از افراد دارای معلولیت دوا نکرده است و حالا مجلس با تصویب طرحی که می‌تواند به این مشکل جامعه دامن بزند، می‌خواهد در راستای طرح افزایش جمعیت قدم بردارد.
اصل موضوع را رها کرده
و به فرع چسبیده‌ایم
افزایش جمعیت با جلوگیری از غربالگری و سقط جنین ناقص اتفاق نمی‌افتد، نمایندگان مجلس اگر واقعا می‌خواهند گامی موثر در این زمینه بردارند باید به فکر بهتر کردن شرایط اقتصادی باشند تا جوانان به ازدواج و فرزند آوری تشویق شوند، وگرنه به دنیا آمدن کودک معلول نه تنها باری بر دوش خانواده است که هزینه‌های زیادی را هم بر جامعه تحمیل می‌کند. امان‌الله قرایی، جامعه‌شناس در این باره می‌افزاید: به دنیا آمدن یک کودک معلول چه نفعی برای جامعه خواهد داشت، کودکی که حتی ممکن است در همان سال‌های اولیه زندگی از دنیا برود، این مساله نمی‌تواند باعث افزایش جمعیت شود. این باعث نابودی جامعه خواهد شد. او می‌گوید: نمایندگان مجلس بدون در نظر گرفتن مصلحت جامعه و تنها برای اینکه بگویند در این زمینه کاری کرده‌اند این طرح را به تصویب رسانده‌اند، وگرنه می‌توانستند طرح‌های بهتری را مورد بررسی قرار دهند و کاری کنند که شرایط اقتصادی به گونه‌ای پیش برود که جوانان اولا به ازدواج تشویق شوند و بعد از آن هم با خیالی آسوده به فکر فرزند آوری باشند، این کاری است که باید برای افزایش جمعیت انجام شود نه اینکه بگوییم بعد از غربالگری و مشخص شدن اینکه جنین دچار معلولیت است تازه باید افراد دیگری غیر از مادر بیایند و اجازه سقط بدهند. این در حالی است که وقتی آن کودک معلول به دنیا می‌آید تمام بار نگهداری او بر دوش مادر قرار می‌گیرد و دیگر خبری از آن افرادی که اجازه سقط نداده‌اند نیست.
این طرح کارشناسی نشده است
فرح ایزدی‌راد، متخصص زنان و زایمان در این باره به «تعادل» می‌گوید: کاملا مشخص است که این طرح از سوی افراد متخصص در این زمینه مورد بررسی قرار نگرفته است. چطور ممکن است که کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با این طرح مخالف باشد اما این طرح از سوی کمیسیون فرهنگی به صحن علنی بیاید و تصویب شود. این طرح اگر هم قرار بود که مطرح شود باید از سوی کمیسیون بهداشت و درمان که تمام اعضای آن پزشک هستند و به این مسائل آگاهی کامل دارند مورد بررسی قرار می‌گرفت. او می‌افزاید: تصویب چنین طرح‌هایی خسارت‌های جبران‌ناپذیری به جامعه وارد می‌کند. از ابتدا هم غربالگری اجباری نبود، اما بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دادند برای اینکه از سلامت جنین مطمئن شوند این کار را انجام دهند، در تمام مراحل هم نظارت کامل وجود داشت. یعنی تا به حال نشده که در این رابطه جنین سالم سقط شود. اینکه ما حق انتخاب را از خانواده و به خصوص مادر بگیریم و به افرادی بدهیم که هیچ مسوولیتی در قبال کودک ندارند، کار کاملا اشتباهی است. ضمن اینکه تولد هر کودک معلول نه تنها کمکی به جوان‌سازی جمعیت نمی‌کند، که هزینه‌های زیادی را بر خانواده و جامعه تحمیل می‌کند.
در بررسی این طرح
چند پزشک متخصص شرکت داشتند
فرح ایزدی در بخش دیگری از سخنانش به «تعادل» می‌گوید: واقعا این سوال مطرح است که در بررسی این طرح و تصویب آن با چند پزشک متخصص مشورت شده است. کدام پزشکان و بنا بر چه دلایلی به این طرح رای مثبت داده اند؟ متاسفانه این رویه غلط که افراد غیر کارشناس در زمینه‌هایی که هیچ ربطی به تخصص آنها ندارد اعمال نظر می‌کنند باب شده است و این می‌تواند در دراز مدت ضربه‌های جبران‌ناپذیری به جامعه وارد کند.
کمیسیون جوانی جمعیت
از متولی معلولان نظرخواهی نکرد
از سوی دیگر، معاون پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور با اشاره به «طرح جوانی جمعیت» و موضوع سقط درمانی می‌گوید: در ماده ۵۳ و ۵۶ این طرح غربالگری حذف نشده است و مسوولان این کمیسیون نیز ادعا دارند که غربالگری حذف نشده، اما باتوجه به اینکه فرآیند غربالگری طولانی و پروسه آن سخت‌تر شده است ما پیش‌بینی می‌کنیم که تعداد مراجعین به غربالگری کاهش یابد؛ یعنی از طرفی سازمان بهزیستی طی این چند سال تلاش می‌کرد که غربالگری افزایش یابد اما این طرح موجب می‌شود که انگیزه مراجعین ما برای غربالگری کمتر شود. افروز صفاری‌فرد با بیان اینکه برنامه‌های ژنتیک و مشاوره ژنتیک از سال ۱۳۷۶ شروع شد، اما از سال ۱۳۹۲ با پشتوانه خوبی شروع به کار کرد، گفت: در این برنامه، سازمان بهزیستی خانواده‌ها را (خانواده‌هایی که دارای فرد معلول در خانواده هستند، خانواده‌ای که مادر دارای سن بالایی است یا خانواده‌ای که دارای فرزند معلول است و از اینکه فرزند معلول دیگری داشته باشد نگران است) به مسائل اختلالات ژنتیکی آگاه و توصیه می‌کند که غربالگری تا چه میزان می‌تواند به آنها کمک کند. به همین لحاظ به آنها مشاوره داده می‌شود و در صورتی که مشخص شود که اختلالات ژنتیکی در جنین وجود دارد که منجر به معلولیت می‌شود برای سقط درمانی به پزشکی قانونی ارجاع داده می‌شود.
تبعات متولد شدن فرزند معلول
و تلاش برای جلوگیری از این تولدها
معاون پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: در این زمینه برای انجام مشاوره‌های ژنتیک پزشکان آموزش‌های لازم را می‌بینند و گواهی مربوطه را از سازمان بهزیستی دریافت می‌کنند و سپس اجازه فعالیت دارند. در عین حال ما برنامه‌های غربالگری برای افراد جوان نیز داریم که این برنامه‌ها تاکنون در سطح آموزش و پرورش انجام می‌شده و در سال ۹۹ به دلیل اینکه کلاس‌ها حضوری نبوده این کار انجام نشد اما تلاش‌مان را می‌کنیم که از به دنیا آمدن فرد معلول جلوگیری کنیم. زیرا تبعات زیادی دارد؛ بار اقتصادی و بار اجتماعی به همراه دارد و در بسیاری از موارد موجب از هم پاشیدن خانواده‌ها می‌شود و می‌توان با آموزش‌ها و مشاوره‌ها از تمامی این موارد پیشگیری کرد.
پیشگیری از تولد ۹۰۰ تا ۱۴۰۰ نوزاد معلول در سال
او با بیان اینکه از سال ۹۲ تاکنون حدود ۷۶۰۰ مورد را به پزشکی قانونی برای سقط ارجاع دادیم، افزود: به عبارتی سالانه بین ۹۰۰ تا ۱۴۰۰ مورد به پزشکی قانونی ارجاع شدند و از تولد جنین دارای اختلالات ژنتیکی پیشگیری شده است.
کمک به افزایش جمعیت با غربالگری
البته از طرفی دیگر معاون پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور معتقد است که برنامه غربالگری تبعات مختلفی دارد، اینکه به نحوی به فرزندآوری کمک می‌شود زیرا بسیاری از خانواده‌ها به دلیل نگرانی از داشتن فرزند معلول از فرزندآوری خودداری می‌کنند. در واقع انجام این امور به تولد نوزاد و افزایش جمعیت کمک می‌کند. در ضمن برنامه‌های غربالگری سازمان بهزیستی اجباری نیست و با تمایل خانواده انجام می‌شود، اما تلاش می‌کنیم تا آنقدر خانواده‌ها را آگاه کنیم که خودشان به مشاوره ژنتیک روی بیاورند.
این طرح سلامت کودکان را دچار مخاطره می‌کند
رییس اداره ژنتیک وزارت بهداشت نیز می‌گوید: طرح جدید مجلس در مورد سقط جنین با افزایش جمعیت ارتباطی ندارد، چون بیشتر آنها افراد ناقص‌الخلقه‌ای خواهند شد که طول عمر کمی هم خواهند داشت.
او می‌گوید: آنچه باعث شده نهادهای علمی، وزارت بهداشت، بخش پیشگیری، درمان و حقوقی وزارتخانه و حتی وزارت رفاه و تامین اجتماعی با این طرح مخالفت کنند، بحث رشد جمعیت و طرح جوانی جمعیت نیست، بلکه موادی در آن است که به رشد جمعیت اساسا ربطی ندارد، ولی در این طرح در نظر گرفته شده است و باعث ایجاد محدودیت شدید غربالگری و سقط قانونی می‌شود و این سلامت کودکان را دچار مخاطره می‌کند و بر مرگ و میر جمعیت می‌افزاید، مسلم است که ما باید از سلامت مردم صیانت کنیم.
«۷۰ هزار ناهنجاری»
با طرح جدید مجلس درباره سقط جنین
رییس اداره ژنتیک وزارت بهداشت ادامه می‌دهد: موضوع این است که وزارت بهداشت چرا از غربالگری استفاده می‌کند؟ در هر حال وزارت بهداشت مسوول سلامت مردم است و بخش زیادی از بیماری‌های کودکان را شناسایی می‌کند و اگر بیماری را شناسایی نکنیم، دیگر قادر به کنترل آن نیستیم. سماوات با تاکید بر اینکه چنین اتفاقاتی می‌تواند بر افسردگی و بر هم خوردن نهاد خانواده اثر داشته باشد، می‌گوید: با این نوع زایمان‌ها که احتمال به دنیا آمدن کودک بیمار را زیاد می‌کند، خانواده و حتی خویشاوندان دیگر دچار ترس از بچه‌دار شدن می‌شوند و از حاملگی امتناع می‌کنند، ما در سال حدود ۷۰ هزار تولد نوزاد با ناهنجاری‌های شدید داریم که فقط نصف اینها قابل مداخله و شناسایی است، تا الان با غربالگری‌ها حدود ۸ هزار نفر از آنها را توانستیم شناسایی کنیم، اگر غربالگری‌ها گسترش پیدا کند تا ۳۰ هزار نفر از آنها قابل شناسایی است و ممکن است به دلیل افزایش امکانات بیشتر هم شود و اگر نتوانیم غربالگری‌ها را انجام دهیم به مرور تا ۷۰ هزار ناهنجاری گریبان مردم را خواهد گرفت.
