آیا بخت یار جوجه فلامینگوهای «بختگان» می‌شود؟
طی روزهای اخیر انتشار خبر جوجه‌آوری فلامینگوها در بستر خشک تالاب بختگان در استان فارس و تهدید شدن حیات هزاران جوجه بر اثر بی‌آبی باعث نگرانی و واکنش‌های متعددی از سوی فعالان و دوستداران محیط زیست و برخی مسوولان شده است. در این میان یکی از راهکارهای اصلی مطرح شده برای نجات جوجه فلامینگوها تخصیص حقابه تالاب بختگان توسط وزارت نیرو است اما آیا این راهکار عملی خواهد بود و امیدی برای نجات این جوجه‌ها است؟
تاکید محیط زیست
بر تامین حقابه برای نجات فلامینگوها
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس با اشاره به اینکه طی دو سال گذشته مطالعات و تجارب و تحقیقات برای یافتن راهکارهای جلوگیری از بروز مشکل در تالاب بختگان مد نظر بوده است، اظهار کرده بود که اصولی‌ترین راه نجات این پرندگان مهاجر با ارزش، تخصیص حق آبه تالاب است و با توجه به بررسی‌ها فلامینگوها با پرواز به تالاب‌های همجوار نظیر مهارلو جوجه‌های خود را تغذیه می‌کنند بنابراین به هم پیوستگی تالاب‌ها و احیای آنها اهمیت بسزایی در بقای فلامینگو دارد.
به گفته حمید ظهرابی سال گذشته به علت افزایش بارندگی و رهاسازی بخشی از حقابه، تلفات کاهش چشمگیری داشت و در حد نرمال بود اما امسال به‌رغم رهاسازی حقابه، به دلیل کاهش شدید بارندگی، که در ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده و در برخی شهرستان‌های مجاور تا حدود ۸۰ درصد کاهش بارندگی هم ثبت شده است، وقوع بحران در این زمینه قابل پیش بینی بود.
آب رها شده از سدهای بالادست
به فلامینگوها می‌رسد؟
مدیرعامل انجمن پرنده‌شناسی و پرنده‌نگری طرلان در این باره می‌گوید: خشک شدن تالاب بختگان و ایجاد مشکلات برای جوجه فلامینگوها موضوع جدیدی نیست و نه تنها در این منطقه بلکه در تالاب‌های دیگر کشور نیز دیده شده است بنابراین نخستین پرسشی که در ذهن شکل می‌گیرد این است که سازمان حفاظت محیط زیست چه برنامه‌ای برای این مساله دارد؟ علیرضا هاشمی درباره تاثیر آزاد کردن حق‌آبه تالاب بختگان از سدهای بالادست از جمله سد درودزن تصریح می‌کند: اگر آب پشت سدها رهاسازی شود علاوه بر اینکه مشخص نیست کمکی به زنده ماندن جوجه فلامینگوها خواهد کرد، به احتمال بسیار زیاد به فلامینگوها نخواهد رسید چراکه دریچه این سدها و مصب رودخانه «کر» در غرب بختگان ده‌ها کیلومتر از محل استقرار فلامینگوها فاصله دارد و از آنجایی که در این مسیر حق‌آبه بسیاری از زمین‌های کشاورزی و افراد مدت‌ها است که پرداخت نشده و مشکلات و اعتراضات متعددی را نیز در این زمینه به وجود آورده است، به‌نظر نمی‌رسد میزان قابل توجهی آب که تاثیری بر حیات جوجه فلامینگوها داشته باشد، به این تالاب برسد همچنین هدررفت آب در این مسیر بسیار بالا خواهد بود و استان فارس منطقه‌ای نیست که بتوان برای نجات چندصد فلامینگو، ذخیره آب بزرگی را که شاید در فصل تابستان نیاز حیاتی به آن باشد را آزاد کرد. از این رو چنین اقدامی به‌نظر عملی و موفقیت آمیز نمی‌آید.
او ضمن انتقاد از عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست در فعالیت‌های حفاظتی می‌گوید: با توجه به سابقه کمبود آب در تالاب بختگان و مشکلاتی که برای جوجه فلامینگوها در این منطقه پیش آمده سازمان حفاظت محیط زیست باید تاکنون براساس تجارب گذشته پیشنهاد و برنامه‌ای برای این معضل اتخاذ و ارایه می‌کرده است. حفاظت یک چارچوب و مراحلی دارد که در فعالیت‌های سازمان حفاظت محیط زیست چندان دیده نمی‌شود.
امسال تعداد قابل توجهی از
جوجه فلامینگوها از بین خواهند رفت
هاشمی درباره اقدام سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه انتقال جوجه فلامینگوها از تالاب بختگان به آبگیرهای دیگر یا استخرهای مصنوعی می‌گوید: انتقال این جوجه‌ها منطقی نیست چون چنین اقداماتی در چارچوب حفاظتی نیست علاوه بر آن در صورتی که تعدادی از این جوجه‌ها نیز زنده بمانند، تکلیف والدین آنها چه می‌شود؟ همچنین این جوجه‌ها بدون آموزش و آشنایی چندانی با طبیعت چگونه می‌خواهند در طبیعت باقی بمانند و سازمان حفاظت محیط زیست چه برنامه‌ای برای آنها دارد؟ این اقدام جز صرف هزینه‌های بالای مادی و معنوی نتیجه مطلوبی در زمینه نجات و حفاظت از جوجه فلامینگوها نخواهد داشت. به گفته این کارشناس ارشد محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست اگر می‌خواهد از پرندگان مهاجر نه تنها در محدوده تالاب بختگان بلکه در سایر مناطق کشور حفاظت کند باید یک بار و برای همیشه تصمیم بگیرد که چه برنامه‌ای دارد؟ برای نجات فلامینگوها و سایر پرندگان مهاجر لازم است سیاست‌های بلندمدت اتخاذ شود و می‌توان با مدیریت صحیح زیستگاه‌ها از وقوع چنین اتفاق‌هایی جلوگیری کرد اما اکنون با توجه به شرایط فعلی منابع آب، گرچه تامین حجم زیادی آب از سدها ممکن است به نجات جوجه فلامینگوها کمک کند اما اقدامی غیرمنطقی و نشدنی است. مدیرعامل انجمن پرنده‌شناسی و پرنده‌نگری طرلان ضمن بیان اینکه پرنده‌های مهاجر آبزی و کنار آبزی در کشور با دو تهدید اصلی یعنی از بین رفتن زیستگاه‌ها و صید و شکار مواجه هستند، می‌گوید: زیستگاه‌های پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی به‌ویژه تالاب‌ها غالبا براثر کم‌آبی و فعالیت‌های انسان‌ها از بین می‌رود و سازمان حفاظت محیط زیست تاکنون هیچ فعالیت، نظارت و برنامه مدیریتی مطلوبی را نه در حفاظت از زیستگاه و نه در رابطه با صید و شکار این پرندگان انجام نداده است.
