فرونشست زمین در جنوب پایتخت بحرانی شد
گروه راه و شهرسازی|
در حالی که حدود 44 منطقه کشور در معرض خطر فرونشست زمین قرار دارد، علی بیت‌الهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از بحرانی شدن فرونشست زمین در دشت ورامین و آغاز همکاری با وزارت کشاورزی در خصوص کاهش مخاطره فرونشست خبر داد.
علی بیت‌الهی یادآور شد: از آنجایی که 80 درصد
هدر رفت آب‌های زیرزمینی بر اساس مطالعات و تحقیقات در حوزه کشاورزی به دلیل حفر چاه‌های غیرمجاز و روش‌های منسوخ شده آبیاری و عدم بازیافت آب‌ها انجام می‌شود، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برای تکمیل مطالعات خود و ارایه راهکارهای مناسب در خصوص اصلاح مصرف آب‌های زیرزمینی و کاهش مخاطره فرونشست و تکمیل شبکه دانش، تفاهم‌نامه‌ای را با شرکت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی به امضا رساند.
وی با اعلام اینکه فرونشست زمین در مناطقی از کشور مانند ورامین به مرحله بحرانی رسیده است، افزود: در نظر است تا در منطقه ورامین و روستای معین‌آباد که فرونشست زمین در آن منطقه به فاجعه تبدیل شده، مطالعه موردی فرونشست را به عنوان الگو انجام داده و با انجام مطالعات موردی از این دست در مناطق پرخطر از نظر فرونشست، راهکارهای مناسبی را به دولت ارایه دهیم. به گزارش تسنیم، وی تاکید کرد: مطالعات عمده در خصوص شناخت پدیده فرونشست زمین و مقابله با آثار زیانبار آن انجام شده است، اما در خصوص نوع آبیاری و شیوه کشت و زرع، وزارت جهادکشاورزی باید نظر بدهد. عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تسریع انجام این مطالعات را نیازمند تامین اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه دانست و گفت: چنانچه تامین اعتبار مورد نیاز انجام شود طی مدت کوتاهی تحقیقات انجام و راهکارهای عملیاتی و اجرایی برای مقابله با فرونشست در مقیاس ناحیه‌ای ارایه خواهد شد. بیت‌الهی اضافه کرد: در برخی از کشورهای پیشرفته به دلیل جلوگیری از هدررفت آب از کاشت برخی از محصولات کشاورزی که نیاز به آب فراوان دارد ممانعت می‌شود، حتی در کشورهایی که از نظر آب، مشکلی وجود ندارد. این مدیریت صحیح سبب شده مصرف آب زیرزمینی به نسبت کمتر شود.
رکوردهای تازه تهران در فرونشست زمین
به گزارش «تعادل»، بر اساس آمارهای منتشر شده سازمان نقشه‌برداری کشور، تهران و اصفهان بیشترین میزان فرونشست را در بین کلان‌شهرهای کشور دارند. دشت رفسنجان، استان‌های خراسان رضوی، یزد و اصفهان دچار فرونشست در ابعاد بزرگ هستند، اما بیشترین نرخ فرونشست مربوط به جنوب غرب تهران با ۲۲ تا ۲۵سانتی‌متر در سال است.
گسترش فرونشست در پایتخت
بنا بر اعلام سازمان نقشه‌برداری کشور، با توجه به بررسی‌های انجام شده میزان فرونشست و محدوده آن در شهر تهران رو به گسترش است. در این حال، هر چه از سمت جنوب به سمت مرکز و شمال تهران حرکت می‌کنیم، میزان و آثار فرونشست کمتر مشاهده می‌شود. حتی در مناطق شمالی و نیمه بالای شهر تهران فرونشست محسوسی گزارش نشده و اگر فرونشستی هم باشد نرخ بسیار پایینی دارد. با توجه به اینکه در مناطق جنوب و جنوب غرب تهران برداشت آب زیادی از منابع زیرزمینی صورت می‌گیرد، شاهد این میزان فرونشست هستیم و قطعا در صورت تداوم برداشت‌های بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی، تشدید وضعیت را شاهد خواهیم بود. فرونشست قبلا حالت خزنده، کند و بطئی داشت، اما وضعیت فرونشست در سال‌های اخیر حاد شده و آثار خود را به صورت علنی از طریق برخی فروریزش‌ها، فروچاله‌ها و ایجاد ترک در ساختمان و ابنیه، نشان می‌دهد.
فرونشست‌های سریالی تهران
به گزارش «تعادل» سریال فرونشست‌های زمین در پایتخت با حادثه شهران در تابستان سال 95 کلید خورد. جایی که به‌دلیل حفاری مترو و درپی آن انفجار لوله‌های گاز، تصویر متفاوتی از مخاطرات شهری پیش چشم مسوولان و مردم گشوده شد. بعد از این اتفاق بود که بحث فرو نشست در تهران جدی شد و در ادامه فرو نشست در بزرگراه ستاری و مناطق مرکزی شهر بر نگرانی‌ها دامن زد.به همین دلیل بخش خصوصی نیز پا به میدان گذاشت و کمیسیون کشاورزی آب و صنایع غذایی اتاق تهران نتیجه تحقیقات خود در این زمینه را با نمایندگانی از دولت و بخش خصوصی به اشتراک گذاشتند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که خطر فرونشست زمین در مناطق 16، 17، 18، 19 و 20 تهران جدی است و این درحالی است که بخش‌های قابل‌توجهی از خطوط راه‌آهن، خطوط مترو، لوله‌های نفت و گاز، جاده‌ها، بزرگراه‌ها و پل‌های ارتباطی پایتخت در این مناطق واقع شده‌اند.
بر اساس آخرین گزارش اتاق بازرگانی تهران، جنوب پایتخت به‌طور جدی با مخاطرات نشست زمین مواجه است و بررسی‌ها و گزارش‌های مطالعاتی نشان می‌دهد که در میان مناطق 22گانه تهران، در مناطق شمالی و به‌طور کلی در شهر تهران دو عامل برای فرونشست وجود دارد که عامل اول فرسودگی تاسیسات شهری ازجمله فرسودگی لوله‌های آب و نشت آب و در نتیجه نشست زمین ناشی از این عامل است و عامل دیگر حفاری‌های صورت گرفته ازجمله شبکه مترو است که با چند مورد از این فرونشست‌ها در شهر تهران مواجه بودیم.اما در سایر مناطق که عمدتا در جنوب تهران واقع است، به‌دلیل افت آب‌های زیرزمینی و آثار تکتونیکی آن نشست زمین خطری جدی محسوب می‌شود و باید به آن توجهی فوق‌العاده کرد.مطابق این مطالعه، حدود 25کیلومتر از طول کمربندی آزادگان، حدود 28کیلومتر از طول اتوبان قم، حدود 21کیلومتر جاده ساوه و بزرگراه بهشت‌زهرا که همگی این نقاط به عنوان اصلی‌ترین محورهای جابه‌جایی کالا و مسافر در استان تهران شناخته می‌شوند، با پتانسیل فرونشست مواجه هستند. همچنین خروجی‌های راه‌آهن تهران-جنوب و تهران-تبریز، شاخه‌های جنوبی مترو به سمت اسلامشهر و حرم مطهر حضرت امام‌خمینی و همچنین بخش‌هایی از خطوط مترو در مرکز شهر و نیز بخشی از فرودگاه مهرآباد تهران، در این محدوده مخاطره‌آمیز قرار می‌گیرند. در کل، حدود 120کیلومتر خط راه‌آهن و 25کیلومتر از خطوط مترو، حدود 200کیلومتر اتوبان‌های بین‌شهری، حدود 2300کیلومتر راه‌ها و معابر شهری و بین‌شهری اصلی و فرعی، 2 انبار مواد نفتی و سوختی و 44جایگاه پمپ بنزین و 15جایگاه پمپ گاز، 7 ایستگاه گاز، 30 کیلومتر طول لوله نفت و نیز بیش از 70 کیلومتر خطوط فشار قوی و بیش از 200کیلومتر خطوط اصلی گاز در محدوده فرونشست تهران قرار دارد.
