سامانه‌ای برای پایش عملیات تجاری
نایب‌رییس هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی از معرفی سامانه ملی پایش و مدیریت روغن‌های کارکرده خبر داد. فرزان گلچین در نشستی با حضور نمایندگانی از وزارت صمت، سازمان استاندارد، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، انجمن صنایع بازیافت فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی و اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، با معرفی «سامانه ملی پایش و مدیریت روغن‌های کارکرده»، اظهار کرد: ریشه‌یابی و آسیب‌شناسی این موضوع از حدود هفت سال پیش در این اتحادیه شکل گرفت. «اختلاط خوراک» یکی از معضلاتی است که همکاران ما را در بخش‌های مختلف این صنعت دچار ضایعه کرده، البته اینکه در این صنعت تخلف می‌شود قابل انکار نیست، اما ابعادی که متخلف ایجاد کرده گریبان‌گیر واحدهای تولیدی بسیاری شده که می‌خواهند سالم کار کنند. ریشه یک سری از تخلف‌ها در حمل و نقل خوراکی به نام روغن کارکرده یا تحت عنوان روغن سوخته وجود دارد که خوراکی برای واحدهای تصفیه دوم است.
وی ادامه داد: در هر نقطه‌ای از کشور اگر نظاره کنید، هرکسی با نام روغن کارکرده فعالیت می‌کند، نهایتا این رویکرد نسبت به کالایی وجود دارد که خوراک واحدهای تصفیه دوم بوده است . با توجه به اینکه اتحادیه دارای مسوولیت‌های متفاوت و مطالبات بسیاری در خصوص حل و فصل مشکلات صادرات می‌باشد، مقرر گردید این موضوع به صورت مستقل در یک انجمن بررسی شود که در آینده نه تنها ضایعات و پسماند روغن کارکرده، بلکه ضایعات پتروشیمی هم در زمره فعالیت این انجمن قرار گیرد.
گلچین با بیان اینکه روغن کارکرده پنجاه سال است که در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، اظهار کرد: از زمانی که تصفیه‌کنندگان در حد تعداد انگشتان یک دست بودند تا امروز که حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰و در برخی عناوین بین ۱۲۰ تا ۱۹۰ کارخانه دارای پروانه یا بدون پروانه هستند، نیازمند این خوراک بودند. این خوراک در بعضی قسمت‌های دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گرفت که بر اساس موافقت اصولی که به اینها داده شده، خوراک باید به واحدهای تصفیه دوم برسد، نه اینکه در صنایع دیگر استفاده شود.
گلچین با بیان اینکه وظیفه اتحادیه و انجمن، ساماندهی این جمع‌آوری‌کنندگان، مشخص کردن، شناسنامه کردن در بازارشان بوده، گفت: انجمن نه فاکتوری صادر می‌کند، نه به این فعالان می‌گوید که با چه قیمتی و به چه کسی بفروشند. تمام بازار و تجارت قدیم‌شان، برقرار بوده و تنها باید مشخص شود که این کالا باید در یک جا جمع شود، نظارتی به صورت رندومی بر روی آن وجود داشته باشد و چنانچه تخلفی صورت گیرد، با دو تذکر، در مرحله بعدی به سمت مسائل کیفری و حقوقی خواهند رفت.
وی ادامه داد: ما عامل‌ها را شناسایی و« سامانه ملی پایش و مدیریت روغن‌های کارکرده» را تشکیل دادیم. ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم از یک سال گذشته مطالعات ما را زیرنظر داشتند و نهایتا با این هدف که بخش حاکمیت شرایط بحرانی فعلی را زیرنظر و ساماندهی کند، این سامانه را در اختیار وزارت صمت، گمرک یا وزارت نفت و هر جایی که تمایل دارند از آن استفاده کنند، قرار خواهیم داد. برای اینکه فاکتورها در این سامانه ثبت شده و به سامانه‌های گمرکی لینک شود. کلیه سازمان‌ها برای آشنا شدن با فرآیندها به این سامانه دسترسی دارند، تا وقتی که به نقطه بلوغ برسد و درآن زمان وظیفه انجمن این است که همه افراد جامانده را ترغیب کند که وارد این سامانه شوند تا تمام حرکات تجاری‌شان ثبت شود.
تلاش برای شفاف‌سازی مالیاتی
گلچین ادامه داد: بحث بعدی هم شفاف‌سازی عملیات تجاری است، بسیاری از عاملان فکر می‌کردند که چون شرکت و دفتر ندارند، تحت کنترل مالیاتی قرار نمی‌گیرند. یک تانکر، ظرف مدت یکسال بالغ بر ۱۶ میلیارد تومان تراکنش بانکی دارد، اما نه ارزش افزوده‌ای پرداخت می‌کردند و نه مالیات بر درآمد. سازمان امور مالیاتی به دلیل عدم شفافیت، بعضا مالیات ۴۰ درصدی برایشان در نظر می‌گرفت. برخی عنوان کردند که برای فعالیت دو ساله آنها سه میلیارد تومان مالیات بریدند، در حالی که آنها چنین درآمدی ندارند.وی اظهار کرد: هر یک میلیارد تومان، ۹۰ میلیون تومان ارزش افزوده دارد که باید به سازمان امور مالیاتی طی سه ماه پرداخت شود. هم‌اکنون با در نظر گرفتن فاکتوری که مورد تایید سازمان امور مالیاتی است و نه درصد ارزش افزوده، بخش مالیاتی آنها تفکیک شده و پرداخت می‌شود. ما تمام جنبه‌های مثبت ساماندهی شدن را برای عاملان توضیح دادیم و شبانه‌‌روز با ما در تماسند که نگرانی‌هایشان را رفع کنیم. نگرانی افرادی که می‌خواهند سالم کار کنند تقلیل یافته و به نگرانی افرادی که متخلف هستند، اضافه می‌شود.
در این نشست همچنین فرید جاهد مدیر پروژه این سامانه با تشریح فرآیندی که در «سامانه ملی پایش و مدیریت روغن‌های کارکرده» رخ می‌دهد، اظهار کرد: مساله موجود، عدم سازماندهی واحدهای جمع‌آوری بود. هیچ اطلاعات مستندی وجود نداشت، هیچ اتحادیه و صنفی اینها را قبول نمی‌کرد، آنها فعالیت زیرزمینی داشتند و با توجه به اینکه علاقه‌ای هم به این کار نداشتند، شناسایی‌شان کار مشکلی بود. به همین دلیل استفاده از سامانه در دستور کار قرار گرفت، زیرا بیشترین میزان شفافیت در آی‌تی است. هیچ چیزی مانند سامانه نمی‌تواند کاری کند که دولت بر اطلاعاتی که در سامانه ثبت می‌شود، وقوف داشته باشد. ضمن اینکه فرآیند طوری طراحی نشود که فعالیت مرتبط با بخش خصوصی با نقص و کندی مواجه شود.
وی با بیان اینکه بر اساس قانون صریح تجارت، استفاده از این سامانه مورد توجه قرار گرفت، گفت: در سامانه دو موضوع برای کنترل دیده شده که شاید از این دو منظر برای دولتی‌ها بیشتر اهمیت داشته باشد. در بخش کنترل تلاش کردیم جلوی هرگونه تخلف که بسترش به‌صورت فیزیکی فراهم است، گرفته شود و اینطور نباشد که همین تخلف به‌صورت سیستماتیک در سامانه وجود داشته باشد. سامانه، ثبت اطلاعات می‌کند و فرآیند فیزیکی را نمی‌تواند کنترل کند. اما در خود سامانه به چند شیوه می‌توان این را کنترل کرد.
وی با بیان اینکه ما فشار زیادی به عاملین نیاوردیم، گفت: در وهله اول به ما اعلام کردند کسانی را ثبت‌نام کنید که نشانی فیزیکی، از جمله کدپستی دارند. بر اساس فرمولی مشخص توسط اعضای کارخانه، استانداردهایی در نظر گرفته شده و فروش عاملان به کارخانه‌ها مشخص شود. بعد از اینکه صحت اطلاعات احراز می‌شود، کد عاملیت به آنها داده می‌شود تا بر اساس ناوگانی که معرفی کردند که ممکن است مالک آن باشند یا اجاره‌ای باشد، اقدام به جمع‌آوری روغن کنند.
جاهد ادامه داد: این روغن باید طی یک فاکتوری در «سامانه ملی پایش و مدیریت روغن‌های کارکرده» ثبت شود، در وهله اول فاکتور را صادر می‌کنند و وقتی از صحت اطلاعات درج‌شده مطمئن شدند، می‌توانند شماره سریال هولوگرامی که به آنها داده شده را در سامانه ثبت کنند و هولوگرام را به فاکتور الصاق کنند. این فاکتور هولوگرام‌دار می‌تواند توسط نهاد نظارتی مورد کنترل قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس قوانین حمل و نقل، مشخص شده که اگر اختلافی ایجاد شود، چه اتفاقی برای فاکتور می‌افتد. این سیستم به شکل کامل بسته و اتوماتیک است و همه موارد در آن پیش‌بینی شده. اگر مجموعه‌ای فاکتور صادر کرده باشد، کارخانه باید فاکتور را اعلام وصول کند. سامانه هم رکوردهای خودش را دارد. هر نهادی با توجه به شرح ماموریت خود اگر گزارش بخواهد می‌تواند گزارش را از طریق سامانه دریافت کند، اینکه ماشین کجاست، پراکندگی توزیع، سالم بودن روغن و همه این اطلاعات را می‌توانیم از طریق سامانه ارایه بدهیم.
