وعده‌های آماتوری در اقتصاد
محسن عباسی
آیا تصویری از مطالبات کلی مردم ایران در وعده‌های اقتصادی ارایه شده از سوی افراد و جریانات مختلف پیداست؟کدام گزاره‌ها به عنوان مسائل اصلی اقتصادی در قالب وعده‌های ارایه شده، مطرح شده‌اند؟و مهم‌تر از آن روش حل مسائل و معادلات چیست؟ برای پاسخ به یک چنین پرسش‌هایی باید رخدادهای سیاسی، راهبردی، اقتصادی و... کشور در یک سال اخیر کشور را به‌طور دقیق و موشکافانه بررسی کرد چرا که اقتصادی ایران یکی از متفاوت‌ترین دوره‌های خود را در طول دهه‌های اخیر در سال گذشته پشت سر گذاشته است. در این میان یکی از مهم‌ترین وظایف رسانه‌های گروهی و تحلیلگران، ارزیابی برنامه‌های اقتصادی ارایه شده و از آن مهم‌تر برنامه‌هایی است که افراد و جریانات مختلف برای جلب توجه افکار عمومی ارایه می‌کنند. واقع آن است که به جز مورد خاص که مسائلی در خصوص اقتصاد و معیشت بیان شده، حرف دندان‌گیری در خصوص راهبردهای اقتصادی کشور در چشم‌انداز پیش‌رو ارایه نشده است. برخی از نامزدها هم به نظر می‌رسد در حال بیان امور بدیهی و واضح اقتصادی هستند که هر دانشجوی اقتصادی از آن باخبر است. در واقع یک دانشجوی ترم۲ کارشناسی رشته اقتصاد هم آگاه است که تورم باید مهار شود، قیمت‌‌گذاری دستوری باید حذف شود، بازار محوری باید توسعه یابد و اقتصاد ایران نیازمند توسعه زیرساخت‌های بخش تولید است. از این نوع انگاره‌های واضح این روزها به کرات شنیده می‌شود و در خصوص آن بحث و تبادل نظر می‌شود. بازگو کردن بدیهیات و امور مبرهن دردی را از اقتصاد و معیشت کشورمان دوا نمی‌کند بلکه سوال اصلی این است که چطور قرار است این اتفاقات بیفتد؟ کدام برنامهریزی جامع اقتصادی است که می‌تواند زمینه تحقق این وعده‌های مشخص و مبرهن را فراهم کند. متاسفانه علی‌رغم تمام وعده‌هایی که در خصوص برنامه‌ریزی‌های اقتصادی مطرح شده، هنوز حتی یک صفحه برنامهریزی مکتوب توسط هیچ کدام از کاندیداها منتشر نشده است تا تحلیلگران مبتنی بر این برنامه جامع بتوانند تصویری از واقعیات ایده‌پردازی‌ها به دست آورند. برخی نامزدها بر برخورد بافساد و برگشت وجوه به بورس و حل ۳روزه مشکل بورس صحبت کرده‌اند اما برنامه اجرایی که ارایه می‌کنند حتی برای آن ۳ روز هم ارایه نشده است. فرد دیگری هم در خصوص بیمه ۱۰ میلیون تومانی سهام صحبت کرده‌اند که به نظرم اصلا اولویت فعلی بورس نیست. شخص دیگری هم از صادر‌کننده شدن مرزنشینان و ساخت یک میلیون مسکن سخن گفته‌اند که البته هنوز برنامه‌ای برای این وعده ارایه نشده است و تنها به کلی‌گویی‌ها توجه شده است.
باید توجه داشت که در گذشته ممکن بود این شکل از وعده‌ها و صحبت‌ها و مصاحبه‌ها موج‌های احساسی ایجاد کند اما امروز و با گسترش فزاینده آگاهی‌های عمومی نمی‌توان افکار عمومی را اینگونه اقناع کرد. عمده صحبت‌هایی که تا الان شده با دغدغه مردم و فعالان اقتصادی فاصله دارد. به نظرکم در وهله نخست ضرورت دارد که برنامه‌ریزی‌های اقتصادی هر کدام از افراد و جریانات به‌طور اختصار با مورد توجه قرار دادن چند بحث اساسی مد نظر قرار بگیرد. نخست اولویت‌ها و مهم‌تر از آن روشی که برای حل معادلات و مسائل باید در دستور کار قرار بگیرد. هر نوع برنامه‌ای بدون توجه به روش حل مساله هیچ دردی را از هزار توی مشکلات جامعه دوا نخواهد کرد.
