مولفههای سود ساز گرد هم آمدند
گروه بازار سرمایه|
دومین روز از تابستان و آخرین روز کاری هفته برای سهامداران با رشد 2/2 درصدی شاخص کل بورس تهرانهمراه بود که بیشترین رشد درصدی این نماگر از ۸ خردادماه بود. با ثبت این رشد، پس از ۲۴ روز کاری شاخص کل از حبس در بازه ۱۰۰/۱ تا ۱۷۰/۱ میلیون واحد رهایی پیدا کرد و سهامداران عمده حقیقی مجدداً در سمت خرید بازار فعال شدند. رشد نرخ دلار، افزایش خوشبینیهای برجامی و تا حدودی مشخص شدن موضع دولت سیزدهم باعث شد که بازار سرمایه رشد داشته باشد.
از نخستین روز سال 1400 شاهد روند نزولی بازار سرمایه هستیم اما؛ تابستان بورس گرم بوده و طی روز گذشته شاهد رشد ادامهدار شاخص کل هستیم، پیشبینیها نیز خبر از روزهای طلایی در بازار میدهد. مولفههای متعددی بر روی رشد بازار سرمایه تأثیر داشته که مهمترین آنان نرخ دلار بود است. دیروز بازار شاهد نوسان نرخ دلار بود هر دلار در بازار به 240790 رسید اما؛ با توجه به ثبات نرخ دلار در محدوده 24 هزارتومان سیگنال مثبت به بورس مخابره شد و صنایعی که عمدتاً صادرات محور بوده و از فضای صعودی و ثبات بازار ارز در جهت افزایش درآمد صادراتی خود بهره میبرند. البته در این میان باید توجه داشت نرخ ارز همواره از متغیرهای تأثیرگذار بر شاخص قیمت سهام در بورسهای معتبر دنیا است. درواقع نرخ ارز، قیمت نسبی پول خارجی به پول داخلی است که به عنوان یکی از عوامل کلان اقتصادی، همواره موردتوجه جامعه اقتصادی و مالی بوده است. این نرخ بیانگر شرایط اقتصادی کشور بوده و عاملی برای مقایسه اقتصاد ملی با اقتصاد سایر ملل است. در این میان با توجه به صادراتی و وارداتی بودن شرکتهای فعال در بازار سهام و میزان وابستگی آنها به نرخ ارز، نوسانات نرخ ارز میتواند تأثیرات متفاوتی بر منابع پذیرفتهشده در بورس و شرکتها بگذارد.
در حال حاضر بازار به اخبار و اتفاقات واکنش مثبت نشان میدهد و رسیدن به فصل مجامع این واکنشها را قویتر از گذشته کرده، البته رویکرد دولت سیزدهم نیز تأثیر مثبتی بر روی سهامداران داشته و پس ازنشست خبری اخیر سید ابراهیم رییسی بخشی از سهامداران قانع شدهاند که مجدد در بورس سرمایهگذاری کنند. وضعیت فصل مجامع نیز مشخص است یعنی بورس بازان کهنهکار مانند سالهای گذشته پیش از آغاز مجمع سهم را خریداری میکنند، پس از مجمع و کسب سود چنددرصدی سهام خود را بازهم به فروش میرسانند.
متغیرهای سیاسی و اقتصادی کشور در حال تغییرند و هریک این موارد موضع خود را پیش روی مشخص کردهاند و تنها بررسی این موضعها توسط بورس باقی ماند که طی ماههای آینده نیز آنهم در بازار اجرایی میشود و شاهد تغییرات عمده (مثبت و منفی) در تالار شیشهای خواهیم بود.
کدام ریسکها باید از بورس حذف شوند؟
حمید کوشکی، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگوی اخیر خود با اشاره به رویکردهای اعلامی از سوی رییسجمهور منتخب برای حمایت از بازار سهام میگوید: به نظر میرسد اگر بخواهیم بورس را تقویت کرده و مسیر ایده آلی را پیش روی آن قرار دهیم، ابتدا باید با پذیرفتن این اصل که بورس، آیینه تمام نمای اقتصاد ایران است، شرایط اقتصاد کلان را مساعد کرده و فضای کسبوکار را بهبود دهیم؛ به این معنا که نگاه درست به بازار سرمایه از نگاه درست به اقتصاد میگذرد و اگر فردی درصدد تقویت بازار سرمایه برآید و از بهبود شاخصهای اقتصاد کلان فارغ شود، حتماً محکومبه شکست خواهد بود و مجموعه سیاستهایی را پیگیری خواهد کرد که صرفاً به عنوان یک مسکن، عمل میکنند؛ پس اولین پیشنهاد به دولت جدید این است که در سطح کلان، ریسک قوانین و مقررات را حذف و نهادهایی همچون بورس کالا را در مقابل قیمتگذاریهای شبانه در کالاهای مختلف حفاظت و حراست کند. اولین پیشنهاد به دولت جدید این است که در سطح کلان، ریسک قوانین و مقررات را حذف و نهادهایی همچون بورس کالا را در مقابل قیمتگذاریهای شبانه در کالاهای مختلف حفاظت و حراست کند.
این تحلیلگر بازار سرمایه اضافه میکند: از سوی دیگر، باید این فرهنگ را در میان سهامداران خرد و تازهواردها رواج داد که بورس یک بازار کاملاً رقابتی و بر مبنای عرضه و تقاضا است و ممکن است هرگونه سرمایهگذاری در آن با سود و زیانهای هنگفت مواجه باشد؛ پس آنچه سرمایهگذاری در این بازار را بیمه میکند، تحلیلهای درست و اتکا به دادههای حقیقی شرکتها در خرید سهم است؛ بنابراین اینکه بخواهیم ضرر و زیان افراد واردشده به بورس را جبران کنیم شاید مشکل را بهصورت کامل حل نکند؛ بلکه باید زیرساختها را برای سودآوری و سرمایهگذاری مطمئن در بازار سرمایه فراهم کرد. اگرچه این نکته در بسیاری از محافل مطرح میشود که بورس آینه تمامقد اقتصاد است اما در ایران موضوع اندکی متفاوت است چراکه ساختار تولید ناخالص داخلی ایران بهگونهای است که ۵۳ درصد شرکتهای دخیل در آن، خدماتی هستند؛ درحالی که در بازار سرمایه اینطور نیست و بخش عمدهای از شرکتهای حاضر، تولیدی هستند؛ پس میتوان نتیجهگیری کرد که بورس آینه بخش کوچکی از اقتصاد ایران است؛ پس شاهکلید این است که دولتبهشرکتهای خارج از بورس سختگیریهای مالیاتی داشته باشد؛ چراکه بخش مهمی از این شرکتهای خارج از بورس دودفتره هستند و فرار مالیاتی دارند؛ یعنی نمیخواهند شفاف باشند؛ پس دولت سیزدهم باید این شرکتها را آرامآرام وارد بورس کند.
وی ادامه میدهد: اگر بخش عمدهای از شرکتها وارد بورس شوند، مشابه اتفاقی که در نیمه اول سال ۹۹ رخ داد و پول عظیمی به بازار تزریق شد، دیگر منجر به ایجاد حباب نخواهد شد؛ چراکه گزینههای در دسترس سرمایهگذاران زیاد است و همین امر، از شکلگیری حباب جلوگیری میکند؛ ضمن اینکه با این حرکت، اقتصاد را شفافتر کرده و اطلاعات شرکتها را منتشر میکنیم؛ در این صورت، فرار مالیاتی هم کاهش مییابد.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح میدهد: پیشنهاد دیگر این است که ابزارهای نوین مالی را بیش از این توسعه دهیم؛ در خارج از کشور خیلی از افراد به این دلیل وارد بازار کارنسی، فارکس یا سهام امریکا میشوند که بازار کاملاً دوطرفه بوده و افراد هم از رشد بازار سود میکنند و هم از نزول بازار سود میبرند؛ ضمن اینکه ارزش معاملات و انقباض بازار صد برابر میشود. این موضوع که بورس قلک دولت نیست؛ ازاینجهت باید موردبررسی قرار گیرد که بورس برای نهادهای غیرمولد تأمین مالی صورت ندهد؛ البته بورس قلک دولت نیست بلکه قلک دولت، شرکتهای دولتی زیانسازی هستند که کل بودجه را میخورند؛ پس باید آنها را درست کرد تا بازار سرمایه هم اصلاح شود؛ پس اگر بتوانیم نگاه درستی به بازار سرمایه داشته باشیم، حتماً کار به اینجا نخواهد کشید که از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز کنیم و در مقابل از بانک مرکزی بخواهیم که ریال بیشتری را در اقتصاد گردش دهد؛ این خود یک سم است که ساختارهای کلان اقتصادی را به هم میریزد.
وی معتقد است که موضوع حباب در بازار سرمایه یک موضوع تازه نیست که فقط برای بازار سرمایه ایران اتفاق بیفتد؛ بلکه باید پذیرفت که حباب در هر بازاری میتواند شکل گیرد و آخرین مورد هم سال ۲۰۱۵ میلادی در کشور چین بود که منتهی به نظریه «احمق بزرگتر» شد؛ یا در بحران ۲۰۰۰ امریکا و سایر کشورها نیز این حباب شکلگرفته بود؛ هرجایی که عرضه و تقاضا تعیینکننده قیمتها است، ممکن است حباب ایجاد شود. بخش مهمی از بازار سرمایه و تهمتهایی که به آن زدهشده، ناشی از بازی سیاسی است و بسیاری از افرادی که داعیه حمایت از سهامداران خرد را داشتند اتفاقاً خودشان چوب لای چرخ بازار سرمایه گذاشتند
کوشکی میگوید: شرایط بازار سرمایه امروز شرایط بسیار ایده آلی است؛ ایده آل ازآنجهت که وقتی یک سهامدار، خریدار است، فروشنده وجود دارد؛ معاملات بر پایه دستهای پشت پرده صورت نمیگیرد؛ بلکه این مفروضات هستند که بر روی عملکرد شرکتها و تحلیل سهامداران از سهام اثرگذار هستند؛ خوشبختانه هماکنون در بازار سرمایه، بخش عمدهای از سهام با طراوت معامله میشوند و حال بازار سرمایه خوب است؛ البته این به آن معنا نیست که قیمتها محکومبه رشد است؛ بلکه حواشی قبلی بازار سرمایه وجود ندارد. بخش مهمی از بازار سرمایه و تهمتهایی که به آن زدهشده، ناشی از بازی سیاسی است و بسیاری از افرادی که داعیه حمایت از سهامداران خرد را داشتند اتفاقاً خودشان چوب لای چرخ بازار سرمایه گذاشتند؛ ضمن اینکه در مقطعی باعث شدند که اعتماد از بازار سرمایه برود.
وی معتقد است که سیاستگذار، تصمیمگیر و تصمیمساز هر یک مسوولیتی به عهدهدارند؛ ضمن اینکه سهامداران چه در بعد خرد و چه در بعد کلان مسوولیت دارند که با دقت و با اطلاعات دقیق اقدام به خریدوفروش سهم کنند؛ ضمن اینکه اینطور نیست که همه سهامداران خرد را جمع کرد و ضرر و زیان آنها را جبران نمود، بلکه باید زمینهای را فراهم کرد که افراد، بدون تحلیل، سهم خریداری نکنند؛ پس بهتر است که دولت جدید، تیمی را تشکیل دهند که ریسک قوانین و مقررات را از بازار سرمایه حذف کنند؛ هرچند که حذف ریسک، در بخش روانی و مقررات بخش خرد اقتصاد صورت میگیرد و باید ریسک را در سطح کلان اقتصاد حذف کرد.