تجارت هموار از بورس

مهدی حاجی‌غلام سریزدی

بورس کالای ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان بازار سرمایه به خوبی توانسته است نقش پررنگ و اثرگذاری در اقتصاد کشور به خصوص در زمینه برآورده ساختن نیاز صنایع و بخش‌های مختلف اقتصاد  ایفا کند. با توجه به ضمانت اجرایی‌های مناسب اتاق پایاپای بورس کالا در ایفای تعهدات طرفین معاملات و اطمینان خریدار از کیفیت محصول در چارچوب استانداردهای مشخص شده و نیز اطمینان فروشنده از تسویه خریدار در مهلت مقرر، توسعه صادرات از طریق بورس کالای ایران سبب افزایش قدرت رقابت‌پذیری کشور در منطقه می‌شود و با حذف واسطه‌ها و دلالان مسیر تجارت را برای تجار و سرمایه‌گذاران هموار می‌کند. شفافیت دادوستدها، از میان رفتن واسطه‌ها و دلال‌ها، مدیریت ریسک، ایجاد نظام قیمت‌گذاری شفاف بر پایه تعادل میان عرضه و تقاضا و نیاز بازار، برخی از این کارکردها هستند. در کنار کارکردهای مهم برشمرده شده می‌توان به نقش و اثرگذاری معاملات بخش صادراتی این بازار اشاره کرد. معاملات رینگ صادراتی در بازار فیزیکی بورس کالای ایران می‌تواند با تدوین یک برنامه جامع و استراتژیک، در کنار تحریک رشد و گسترش صادرات غیرنفتی توانایی تبدیل به یک بازار مهم در زمینه قیمت‌گذاری محصولات و مشتقات نفتی، صنعتی و معدنی در منطقه را فراهم آورد.مقام معظم رهبری در بند ۱۲ ابلاغیه «سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی» به مقابله با ضربه‌پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق انتخاب مشتریان راهبردی، ایجاد تنوع در روش‌های فروش، مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش، افزایش صادرات گاز، افزایش صادرات برق، افزایش صادرات پتروشیمی و افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی اشاره می‌کنند.ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال ۱۳۹۴ مجلس شورای اسلامی نیز بر عرضه مواد خام از طریق عرضه محصولات در بورس کالا و صادرات محصولات از این مسیر اشاره می‌کند که اجرای آن می‌تواند ضمن شفاف‌‌سازی در بازار صنایع مختلف به کشف واقعی قیمت محصولات نیز کمک کند.هر چند زیرساخت‌های لازم برای توسعه رینگ صادراتی در بورس کالای ایران فراهم است و در چند سال گذشته حجم مناسبی از فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی از جمله قیر، اوره، گوگرد و غیره در رینگ صادراتی بورس کالای ایران معامله شده است، اما به منظور توسعه و افزایش حجم معاملات به خصوص در بخش کالاهای صنعتی و معدنی هماهنگی بین گمرکات، بانک مرکزی، اتاق بازرگانی ایران و بورس ضروری به نظر می‌رسد.