وعده‌های عجیب برای صمت!

تعادل | فرشته فریادرس |

صلاحیت گزینه‌ پیشنهادی صمت در خانه ملت بررسی شد. «سید رضا فاطمی امین» روز گذشته با وعده‌های عجیب پا به بهارستان گذاشت؛ او مدعی است که تولید خودرو را از یک میلیون در سال 99 به 3 میلیون در ۱۴۰۴ می‌رساند یا تولید لوازم خانگی را از 4 میلیون دستگاه در سال جاری به ۲۴ میلیون دستگاه و صادرات غیرنفتی را از 34.8 میلیارد دلار در امسال به 70.1 میلیارد دلار می‌رساند. اعدادی که از نگاه تحلیلگران عجیب و شدنی نیست. او از ارزپاشی به بازار برای متعادل‌سازی نرخ دلار، کاهش قیمت خودرو و واگذاری انتخاب مدیران عامل شرکت‌های خودروسازی به سهامداران هم سخن گفت اما حرفی از آزادسازی واردات خودرو نزد. اما برنامه گزینه پیشنهادی صمت، به گونه‌ای بود که صدای مخالفانش در مجلس را هم درآورد. به گفته آنها، «فاطمی امین» وعده‌های موهومی می‌دهد و برنامه‌اش انشایی است نه اجرایی. با این حال برخی هم او را گزینه مناسبی برای صمت عنوان کردند. 

     نقدی بر همه وعده‌های «فاطمی امین» 

صبح روز سه‌شنبه دوم شهریورماه در اولین دستور جلسه بهارستان، صلاحیت «سیدرضا فاطمی امین» وزیر پیشنهادی صمت بررسی شد. طبق ماده ۲۰۲ آیین نامه داخلی مجلس، پیش از بیان نظرات نمایندگان مخالف و موافق درباره هر یک از وزرای پیشنهادی، گزارش کمیسیون‌های تخصصی مربوطه قرائت می‌شود. در همین راستا، روح‌الله عباسپور گزارش کمیسیون صنایع و معادن درباره سیدرضا فاطمی امین وزیر پیشنهادی صمت را قرائت کرد و برنامه وزیر پیشنهادی صمت را با تا حدودی با اسناد بالادستی منطبق دانست وگفت که کمیسیون صنایع صلاحیت فاطمی امین را تایید کرد. غلامرضا مرحبا، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس هم گفت: برنامه‌های وزیر پیشنهادی صمت با اسناد بالادستی منطبق است.  «سید رضا فاطمی امین» که در آستان قدس سابقه همکاری با رییسی را دارد، وعده‌های عجیبی را در برنامه خود تشریح کرده است. اعدادی که از نگاه اکثر کارشناسان و با توجه به وضعیت تحریم‌های فعلی غیرقابل تحقق است. او مدعی است که تولید خودرو از حدود یک میلیون دستگاه در سال ۱۳۹۹ به سه میلیون دستگاه در سال ۱۴۰۴ افزایش خواهد یافت، تولید لوازم خانگی بزرگ از حدود 4 میلیون دستگاه در سال ۱۳۹۹ به ۲۴ میلیون دستگاه و صادرات غیرنفتی از 34.8 میلیارد دلار سال ۱۳۹۹ به 70.1 میلیارد دلار می‌رسد. اما وزیر پیشنهادی صمت در ادامه بدون اینکه بر ارقام اعلام شده در برنامه خود درباره تولید خودرو اشاره کند، بار دیگر بر افتخارآفرین شدن این صنعت ظرف سه سال تاکید کرد.

برنامه «فاطمی امین» که بیشتر بر روی صنعت خودرو متمرکز است، انتقادات زیادی به همراه داشت. وزیر پیشنهادی صمت درجریان دفاع از برنامه‌اش در صحن علنی مجلس، مدام از تولید وصادرات خودرو سخن گفت، اما حرفی از آزادسازی واردات خودرو به میان نیاورد. از این‌رو، به نظر می‌رسد، او نه‌تنها مخالف آزادسازی واردات خودرو است، بلکه به دنبال صادرات مازاد تولید خودروی داخل است. او که وعده داده، میزان تولید خودرو را به ۳ میلیون دستگاه می‌رساند، با مخالفت نمایندگان مواجه شد. آنها این وعده فاطمی را موهومی و نشدنی خواندند. فعالان بازار خودرو هم بر این باورند که صادرات خودروهای ضعیف تولید داخل امکان صادرات به دیگر کشورها، آن هم در این میزان را ندارد.   این وعده در حالی از سوی گزینه پیشنهادی صمت مطرح شده، که در حال حاضر یکی از مشکلات فعلی خودروسازان، دپوی 70 هزار خودروی ناقص در پارکینگ‌ها است. به‌طوری‌که وزارت صمت هم اعلام کرده که خط تولید ۵ محصول ایران‌خودرو متوقف شده و یکی از علت‌های این مساله هم کمبود قطعه است. البته فاطمی امین معتقد است که خودروسازی کشور مشکل فنی ندارد. بنابراین باید از او پرسید با وجود این میزان دپوی خودروی ناقص در انبار خودروسازان، که امکان تکمیل و تحویل آن را ندارند، چگونه و با چه ابزاری می‌خواهد 3 میلیون خودرو تولید و بعد صادر کند؟! اما یکی از دیگر از وعده‌های وزیر صمت، کاهش قیمت خودروهای تولید داخل است. وعده‌یی که اگر تحقق یابد، احتمالا یک شوک به بازار خودرو وارد و قیمت‌ها سیر نزولی در پیش خواهد گرفت. هرچند طی هفته‌های اخیر قیمت خودروهای داخلی در بازار آزاد رکورد زده و برخی از خودروها ظرف چند روز چند ده میلیون هم گران شدند. 

از سوی دیگر، فاطمی امین هرچند در ارایه برنامه خود عنوان کرده، دنبال رقابتی کردن صنعت خودرو است، اما با مسکوت نگه داشتن بحث «آزادسازی واردات خودرو» در جریان دفاعیاتش در مجلس، عملا موضعش در این زمینه نامشخص ومبهم باقی ماند. اما وعده عجیب دیگر اوکه مورد توجه وانتقاد رسانه‌ها نیز قرار گرفت، «واگذاری انتخاب مدیران عامل شرکت‌های خودروسازی به سهامداران» بود. برخی از این صحبت اینگونه برداشت کردند که فاطمی امین به دنبال این است که این شرکت‌ها به مردم واگذار شود اما همچنان دولت تعیین‌کننده قیمت خودرو باشد. یکی دیگر از وعده‌های جالب فاطمی امین، ارزپاشی به بازار بود تا نرخ دلار تعدیل شود؛ این در حالی است که با توجه به مساله تحریم‌ها، بازهم مشخص نیست که آیا افزایش صادرات و درآمدهای ارزی مدنظر او محقق خواهد شد که ارزی به بازار تزریق شود یا خیر؟! او همچنین در خصوص سیاست‌هایش برای ارز ترجیحی توضیحی نداد و مشخص نکرد مواضعش در برابر قیمت‌گذاری دستوری چیست؟ فاطمی امین در عین حال عنوان کرد که برنامه‌هایش برای تولید و صادرات را با فرض باقی ماندن تحریم‌ها نوشته است. در پیوست این گزارش، فربد زاوه کارشناس بازار خودرو در تحلیلی به نقد سیاست‌های خودرویی دولت جدید و وزیر پیشنهادی صمت و همچنین پشت پرده کارتل پنهانی در صنعت خودرو پرداخته است. 

     وعده‌های موهوم و برنامه انشایی!

در ادامه نشست علنی صبح روز گذشته مجلس، مخالفان و موافقان وزیر پیشنهادی صمت به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. اردشیر مطهری نماینده مردم گرمسار که در مخالفت با وزیر پیشنهادی صمت در صحن علنی مجلس صحبت می‌کرد، در اظهاراتی گفت: «فاطمی امین» وعده‌های موهومی می‌دهد و برنامه او انشایی است نه اجرایی. او در انتقاد دیگری تاکید کرد: وزارت صمت نیازمند مرد میدان است، اما «فاطمی امین» مرد ستاد و سامانه است.! این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه رشد اقتصادی 10 سال اخیر صفر بوده و اقتصاد ایران بیشترین تورم سال ۲۰۲۱ را دارا بوده است، جزو دو الی سه کشوری هستیم که رشد اقتصادی پایین و تورم بالا داریم، تاکید کرد که وزارت صمت بیشترین نقش برای عبور از این شرایط بحرانی را دارد و باید ببرد و بدوزد و سرعت عمل و جسارت داشته باشد. مطهری معتقد است که فردی که برای وزارت صمت معرفی شد، هیچ‌گونه برنامه عملیاتی برای تامین کالاهای اساسی مردم و تنظیم بازار ندارد. این وزیر موجب ناامیدی مردم از این دولت مردمی خواهد شد.

 او با طرح این پرسش‌ها که در این اوضاع کشور چه باید کرد؟ و اینکه می‌توان سر سری از این وزارتخانه مهم گذشت؟، گفت: یکسال دیگر مردم شهرستان‌ها به سراغ شما خواهند آمد و باید پاسخگوی عملکرد وزیری باشیم که برنامه او انشایی است. این نماینده نقدی هم برنامه خودرویی وزیر پیشنهادی صمت زد وگفت: گفته‌اید می‌خواهید تولید خودرو را به ۳ میلیون برسانید و ۱ میلیون خودرو را صادر کنید!، این اعداد موهوم است، شما مساله خودروسازی داخلی را درک نکرده‌اید. آلمان در سال 800 هزار خودرو صادر می‌کند شما می‌خواهید صادرات را از هزار به یک میلیون خودرو برسانید! می‌شود بگویید چگونه؟ مطهری همچنین گفت: متن برنامه شما پر از حرف‌های کلی است که برای دانشجویان کارشناسی جذاب است و برنامه‌های شما بوی جمع کردن متن از مقاله‌های دانشگاهی دور از واقعیت را دارد. 

احسان ارکانی، نماینده مردم نیشابور و فیروزه هم که به عنوان مخالف گزینه پیشنهادی وزارت صمت، پشت تریبون قرار گفت، با اشاره به اینکه وزیر پیشنهادی صمت موضوعات مختلفی را در برنامه‌هایشان اعلام کرده‌اند، عنوان کرد که آیا این برنامه‌ها مبتنی بر واقعیت‌ها تهیه شده یا صرفا یک ایده است؟ او با تاکید بر غیراجرایی بودن بخشی از برنامه‌های «فاطمی امین» گفت: کجای انقلاب و انقلابی‌گری به ما مجوز داده به یک وزیر ضعیف رای اعتماد بدهیم تا فلانی از ما کدورت به دل نگیرد؟ آیا اگر این وزرا از سوی روحانی به مجلس معرفی شده بودند باز هم ما به آنها رای اعتماد می‌دادیم؟

     موافقان و دفاع عجیب!

اما موافقان گزینه پیشنهادی صمت چه گفتند؟ احمد راستینه، نماینده شهرکرد به عنوان موافق وزیر پیشنهادی صمت، او را بهترین گزینه برای شرایط فعلی بازار خواند و گفت که با کابینه جوان دولت رییسی به مصاف جنگ اقتصادی دشمن رویم. محمد حسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز هم به عنوان موافق با «فاطمی امین» تاکید کرد که او فردی توانمند، ایده پرداز و دارای روحیه 

تحول گرایی و مهارت‌های ادراکی است. در این میان اما دفاع سید کاظم موسوی نماینده اردبیل از «فاطمی امین» در نوع خود تامل برانگیز بود. او با استدلالی عجیب به دفاع از وزیر پیشنهادی صمت پرداخت وگفت: وزیر پیشنهادی «فاطمی امین» بهترین گزینه برای این وزارتخانه است. موسوی افزود: دختران حضرت شعیب به پدرشان گفتند از حضرت موسی استفاده کن. ‌۲ شاخصه دارد. قوی و امین است. دختران شعیب اگر می‌گفتند «فانه فاطمی الامین»، همه‌اش تمام شده بود!؟

     دفاعیات و وعده‌های «فاطمی امین»

پس از اظهارات مخالفان و موافقان، «سید رضا فاطمی امین» وزیر پیشنهادی صمت در صحن علنی مجلس حاضر شد و به دفاع از برنامه‌های پیشنهادی خود پرداخت وگفت: گفت: نقدینگی، رشد نقدینگی، تولید و نرخ ارز بر تورم موثر هستند و ما در وزارت صمت می‌توانیم اثر تورم را کاهش بدهیم. او با بیان اینکه تورم بیماری مزمن اقتصاد ایران است، گفت: درمان آن ۳ سال زمان می‌خواهد و در دولت سیزدهم هدف‌گذاری شده تورم در سال ۱۴۰۲ به نصف تورم سال ۹۹ برسد و بعد به سمت تک‌رقمی شدن حرکت کند. «سید رضا فاطمی امین» تاکید کرد که تنظیم بازار در حال حاضر اولویت دارد؛ چراکه قیمت ها نوسانات بسیاری دارد. او در عین حال وعده داد که تا پایان سال سامانه جامع تجارت را تکمیل شود تا از این طریق بازار تنظیم و مبارزه با رانت و فساد هم صورت می‌گیرد. به گفته او، با اجرایی کردن سامانه جامع تجارت و با تمرکز بر تولید و تعادل بخشی بازار ارز می‌توان به زودی با کنترل بازار، قیمت سیمان را به قبل زمان قطعی‌های برق بازگرداند. 

گزینه پیشنهادی صمت در ادامه با اشاره به اینکه صادرات همیشه مهم است و امروز از همیشه مهم‌تر است، بیان کرد: اول اینکه باید سه یا ۴ میلیارد دلار بیشتر به بازار ارز تزرق شود تا در تعادل قرار بگیریم. برنامه ما در این خصوص با اتاق بازرگانی و خانه صنعت و معدن مورد مشورت قرار گرفته و پس از اخذ رای سریعا اقدام خواهیم کرد. «سید رضا فاطمی امین» افزود: ۵ میلیارد دلار در صادرات هدف‌گذاری شده تا موجب تعادل بازار ارز و کاهش تورم و موجب بازیابی تولید داخلی ما شود. او در عین حال یادآور شد که برنامه خود را با پیش فرض برداشته نشدن تحریم‌ها در نظر گرفته است.

گزینه پیشنهادی صمت همچنین با تاکید بر اینکه دولت و وزارت صمت نباید بنگاهداری کنند و باید بازار‌سازی کنند، گفت: من وظیفه خود می‌دانم که شریک واحد‌های تولیدی باشم. ما در دولت وارث مشکلات بیکاری هستیم و راه‌حل آن این است که بخش خصوصی به میدان بیاید. او با بیان اینکه باید بازارهای داخلی و خارجی را تقویت کنیم و بین بنگاه‌ها هم افزایی ایجاد کنیم، تاکید کرد:  سامانه مجوزها باید سریع‌تر راه‌اندازی شود و امضاهای طلایی، زد و بندها و حیاط خلوت‌ها از میان برود. فاطمی همچنین عنوان کرد که مجوزها باید تسهیل بشوند و نظارت‌ها پسینی شوند، سرمایه‌گذار فقط باید انتخاب کند و در گیر و‌دار مجوز نماند. وزیر پیشنهادی صمت این وعده را هم داد که در صورت کسب رای اعتماد از مجلس، تحریم‌های داخلی را بر می‌دارد و تحریم‌های خارجی را خنثی می‌کند. «سید رضا فاطمی امین» با بیان اینکه در حوزه خودرو یک برنامه 6 ماهه و2 ساله داریم، اظهار کرد که تا 3 سال دیگر صنعت خودرو افتخار آفرین خواهد بود. وزیر پیشنهادی صمت افزود: مشکل ما در حوزه خودرو فنی نیست و توضیح داد که عدم رقابتی بودن این صنعت، تولید کم و ساختارهای مدیریتی است. میزان تولید خودروی ما کم است و اقتصادی نیست. از طرف دیگر دولت نباید بنگاهدار این حوزه باشد. «سید رضا فاطمی امین» همین‌جا وعده داد که اگر وزیر شود، مایل نیست که مدیرعاملان شرکت‌های خودرو‌سازی را تعیین کند و در یک دوره گذار اینها را به سهام‌داران واگذار خواهد کرد. اینکه «سید رضا فاطمی امین» می‌تواند سکان وزارت صمت را برعهده بگیرد یا خیر، باید منتظر جلسه امروز رای اعتماد مجلس به کابینه رییسی بود؛ باید دید، آیا نمایندگان به گزینه پیشنهادی صمت اعتماد می‌کنند و سکان وزارتخانه صمت را به او می‌سپارند یا سرنوشت این وزارتخانه به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد.