رشد بورس به واسطه فشار اقتصادی

گروه بازار سرمایه|

روند صعودی شاخص بورس در مبادلات روزهای معاملاتی اخیر نیز هم ادامه یافت و شاخص کل به مرز سرنوشت‌ساز یک‌ میلیون ‌و 550هزار واحد رسید. بر اساس داده‌های موجود سه محرک اساسی ازجمله رشد تورم، افزایش قیمت نفت و رشد قیمت دلار، شاخص‌های بورس را به تحرک واداشته و طی یک ‌ماه گذشته شاخص بورس رشد 17درصدی را تجربه کرده است.

طی روزها و هفته‌های اخیر سرمایه‌گذاران به‌طور میانگین میان 15 تا 20 هزار میلیارد تومان سهام در روز معامله می‌کنند که این معاملات خبر از رونق دوباره بورس در زمان تشکیل کابینه دولت می‌دهد. بر اساس آمارهای موجود سهامداران خرد روزانه در حدود 100 تا 300 میلیارد تومان نقدینگی جدید وارد بازار می‌کنند. «تعادل» در گزارش پیشین خود روند و میزان معاملات ماه را اخیر را بررسی کرده است.

     تورم به بالاترین نقطه رسید

همان‌گونه که گفته شد محرک‌های اساسی همانند نرخ دلار، افزایش قیمت نفت و تورم به موتور محرک اصلی بازار سهام تبدیل‌شده‌اند و پس از یک سال مجدداً نقدینگی را وارد بازار سهام کرده‌اند. اولین و مهم‌ترین محرک برای رشد شاخص بورس، تورم است. آنگونه که مرکز که مرکز آمار به‌تازگی اعلام کرده که نرخ تورم سالانه در پایان مردادماه امسال به 45.2درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه به 43.2درصد رسیده و این بالاترین نرخ تورم در کشور پس از سال 1374 است. به‌وضوح می‌توان روند اثربخشی پرشتاب تورم را در بازار کالا و خدمت دید و چشم‌اندازها و انتظارات تورمی نشان می‌دهد که این عدد کاهشی نمی‌شود. البته به عقیده بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه با توجه به صحبت‌های وزیر پیشنهادی صنعت در مجلس شورای اسلامی امکان کاهش تورم وجود ندارد؛ به گفته این وزیر پیشنهادی در سال۱۴۰۲ تورم به نصف سال۹۹ خواهد رسید و سپس به سمت تک‌ رقمی ‌شدن می‌رود که برداشت کارشناسان این بوده نرخ تورم دست‌کم تا 2سال آینده کاهشی نخواهد بود. بر اساس سوابق گذشته یکی از مهم‌ترین متغیرهای بنیادی رشد شاخص، افزایش قیمت نفت به‌صورت جهانی است. در شرایط معمول افزایش نرخ نفت افزایش درآمدهای ارزی دولت را فراهم می‌شود و دست دولت کمی باز می‌شود اما با توجه به تحریم ایران کمی این فروش با تخفیف صورت می‌گیرد. افزایش مخارج دولت می‌تواند به‌طور مستقیم در انعقاد قرارداد‌های تازه از سوی شرکت‌ها با دولت و همین‌طور بودجه شرکت‌‌های دولتی تأثیر مستقیم داشته باشد و به افزایش درآمد این شرکت‌ها و رشد شاخص‌های بورس منجر شود. ضمن اینکه افزایش قیمت نفت می‌تواند چشم‌انداز کسب درآمد در صنایع وابسته به آن نظیر پتروشیمی را هم بهبود بخشد.

بر اساس داده‌های موجود تأیید واکسن فایزر توسط FDA به افزایش قیمت نفت خام در دنیا منجر شده است؛ به‌طوری‌که در مبادلات روز اخیر قیمت نفت خام برنت به مرز 70دلار رسید و نفت سبک وست‌تگزاس هم باقیمت 66دلار و 68سنت دادوستد شد. این رشد قیمت نفت بعدازآن اتفاق افتاد که سازمان برنامه‌ریزی دارویی ایالات‌متحده واکسن فایزر را برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا به‌طور کامل تأیید کرد. این موضوع سرمایه‌گذاران را متقاعد کرد که تقاضای سوخت به دنبال افزایش واکسیناسیون کرونا در ایالات‌متحده بیشتر می‌شود. طبق داده‌های موجود نرخ دلار از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین محرک‌های بنیادی برای رشد بورس است. کارشناسان اقتصادی می‌گویند قیمت دلار تحت تأثیر عوامل مختلفی است اما این روز‌ها رشد تورم و ابهام در سرانجام مذاکرات هسته‌ای نقش زیادی در افزایش نرخ برابری ریال در برابر دلار دارند. ازنظر اقتصادی افزایش تورم در معنا یعنی کاهش قدرت خرید پول ملی؛ بدین‌ترتیب هر‌چه تورم افزایش یابد، ارزش ریال در برابر سایر ارز‌ها کاهش پیدا می‌کند بنابر‌این، باوجود چشم‌انداز‌های تورمی موجود نمی‌توان انتظار داشت ارزش ریال در برابر سایر ارز‌ها تقویت شود اما این فقط یک‌طرف ماجراست. متغیر دیگری که این روز‌ها نقش پر‌رنگی در تعیین قیمت ارز دارد، سرانجام مذاکرات هسته‌ای و تحریم‌ها‌ست‌. شکست مذاکرات هسته‌ای احتمالاً می‌تواند به تداوم تحریم‌ها و کاهش منابع ورودی ارز به کشور منجر شود. این موضوع می‌تواند روند رشد قیمت دلار را تسریع کند. طبق قاعده ظروف مرتبط، رشد قیمت دلار به رشد ارزش در سایر بازارهای دارایی منجر می‌شود، بورس نیز از این قاعده مستثنی نیست. شاخص‌های بورس با افزایش قیمت دلار رشد می‌کنند. انتظارات بازار نسبت به آینده قیمت دلار را می‌توان در آمار‌ها نیز مشاهده کرد. بر اساس جدیدترین آمار بانک مرکزی از ابتدای سال 1400 تاکنون 9میلیارد و600میلیون دلار ارز در سامانه نیما دادوستد شده و به معنای آن است که از ابتدای امسال یک میلیارد دلار ارز به بازار آزاد تزریق‌شده اما تزریق این میزان ارز نتوانسته مانع رشد قیمت دلار شود؛ چنان‌که فقط ظرف 10روز گذشته قیمت هر دلار امریکا بیش از 1000تومان افزایش‌یافته و وارد کانال 27هزار تومان شده است.

     کارشناسان بازارچه می‌گویند؟

جواد حسینی، کارشناس بازار سهام می‌گوید: سناریوی نخست این است که تیم دولت جدید در حوزه اقتصاد تصمیماتی بگیرد که موجب رونق تولید شود‌؛ در این صورت بازار سرمایه می‌تواند رشد خوبی داشته باشد. او افزود: سناریوی دوم این است که دولت جدید همان سیاست‌های گذشته را اجرا کند و تورم ادامه داشته باشد که در این صورت نیز بورس می‌تواند رشد تورمی داشته باشد؛ هرچند که سود حاصل از آن واقعی نیست، اما از تورم ذی‌نفع می‌شود.

وی توضیح‌ می‌دهد: در مناظرات شاهد بودیم آقای رییسی اعلام کرد‌ دولت آینده از بورس تأمین مالی نخواهد کرد و اگر این وعده محقق شود بازار می‌تواند شرایط خوبی داشته باشد، اما اگر دولت دوباره به دلیل کسری بودجه نرخ بهره اوراق را افزایش دهد و از بورس تأمین مالی کند، می‌تواند به بازار در کوتاه‌مدت لطمه وارد کند. اگر دولت از بازار سرمایه تأمین مالی نکند و باسیاست‌های دستوری نظم بازار را بر هم نزند و ابزار‌های غیراستاندارد در بورس تعریف نکند، پس گرفتن قله سال گذشته کار سختی نیست.رضا امامی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند معاملات طی هفته‌های اخیر می‌گوید: این رشد، دلایل متعددی داشت که مهم‌ترین این دلایل، کاهش امیدواری‌ها نسبت به افت قیمت ارز بود. تا قبل از آن گمانه‌زنی‌هایی از احیای برجام و کاهش نرخ ارز مطرح بود و بازارهای مالی ازجمله بازار سرمایه، بازار خودرو، بازار مسکن و بازار طلا، خود را با دلار ۲۰ تا ۲۵ هزارتومانی تطبیق داده بودند. ولی با فرارسیدن ایام انتخابات و کاهش خوش‌بینی‌ها به توافق هسته‌ای در کوتاه‌مدت، نگرانی بازار سرمایه بابت افت شدید نرخ ارز بعد از توافق و احیای برجام برطرف شد. وی توضیح می‌دهد: به‌هرحال بخش عمده شرکت‌های بازار سرمایه، به قیمت‌های جهانی و نرخ ارز وابسته هستند و انتظارات سرمایه‌گذاران در مورد نرخ دلار، اثر با‌اهمیتی بر تحلیل سهام شرکت‌ها دارد. ازاین‌رو، با کاهش نگرانی افت نرخ ارز، پول‌های پارک شده به بازار سرمایه بازگشت و حقوقی‌ها، در کف قیمتی شروع به خرید کردند و حقیقی‌ها را هم به بازار کشاندند و نقدینگی، جذب سهم‌های بزرگ و ارزنده بازار خصوصاً در گروه‌های فلزی و معدنی و پتروشیمی شد. امامی تأکید می‌کند: هنوز قیمت سهام شرکت‌های بزرگ خیلی رشد نکرده است که از حالا نگران رشد قیمت سهام این شرکت‌ها باشیم. مادامی‌که قیمت‌های جهانی افت چشمگیری نداشته باشد و نفت خام به کمتر از ۶۰ دلار نرسیده باشد و تا وقتی دلار قیمت‌های کمتر از ۲۰ هزار تومان را لمس نکند، نباید نگران رشد سهام شرکت‌های صادرات‌محور باشیم.