پشت پرده رویش قارچ گونه شرکت‌های هواپیمایی
گروه راه و شهرسازی|
بی‌گمان یکی از معضلات اقتصاد ایران توزیع رانت میان افراد یا گروه‌های خاص است. صدور انواع مجوزهای صنعتی و خدماتی از جمله رانت‌های اقتصاد ایران به شمار می‌رود. داشتن چنین مجوزهایی حتی اگر منجر به راه‌اندازی صنعت مورد نظر نشود، می‌تواند آورده و عایدی سرشاری را قسمت فرد یا گروه دارنده آن مجوز بکند. کمترین عایدی از محل اجاره مجوز قسمت آن فرد یا گروه خاص و البته اگر دارنده مجوز، فعالیت‌های مقدماتی راه‌اندازی صنعت مورد نظر را انجام دهد، می‌تواند از انواع مواهب دولتی که اغلب به صورت خیرخواهانه و با نیت مثبت در قوانین و مقررات پیش بینی شده‌اند از قبیل وام‌های میلیاردی و دریافت ارزهای ترجیحی و... بهره‌مند شود. با چنین زمینه‌ای، طی سال‌های اخیر موج جدید و تمایل شدیدی برای تاسیس ایرلاین در کشور راه افتاده است، به گونه‌ای که مسوولان تصمیم گرفتند در سال 1398 کفایت سرمایه برای تاسیس ایرلاین را به 420 میلیارد تومان افزایش دهند. هر چند که هم اینک این مقدار سرمایه با توجه به رشد نقدینگی در کشور و جهش نرخ تورم، مبلغ بسیار چشمگیری برای راه‌اندازی ایرلاین نیست. در این حال، آنگونه که فارس گزارش کرده است، در ادامه داستان دنبال‌دار صدور مجوزهای تأسیس و موافقت اصولی شرکت هواپیمایی از سوی سازمان هواپیمایی، به تازگی شرکت هواپیمایی دیگری تأسیس شده است.
شرکت هواپیمایی رهام یکی از شرکت‌های هواپیمایی تازه تأسیس است که نام‌های آشنایی و از جمله یکی از نمایندگان سابق مجلس در فهرست هیات‌مدیره این شرکت هواپیمایی دیده می‌شود.
صدور موافقتنامه اصولی برای «آران‌ایر»
بنابراین گزارش، در کنار شرکت هواپیمایی رهام، شنیده‌ها حاکی از صدور موافقتنامه اصولی فعالیت شرکت هواپیمایی دیگری نیز از سوی سازمان هواپیمایی کشوری است. شرکت هواپیمایی آران که موافقتنامه اصولی اخذ کرده، قرار است با ۴ فروند ایرباس ۳۱۹ و با مرکزیت شهر رشت شروع به فعالیت کند. در نامه سازمان هواپیمایی بابت صدور موافقتنامه اصولی این شرکت هواپیمایی آمده است: با عنایت به درخواست آن شرکت جهت صدور موافقت اصولی اعلام می‌دارد برابر رای شورای عالی هواپیمایی کشوری مورخ ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ و با رعایت همه قوانین و مقررات مربوطه از جمله مفاد شیوه نامه شماره ۳۱۴۰، این سازمان با صدور موافقت اصولی برای آن شرکت در زمینه ارایه جابه‌جایی مسافر بار و پست به صورت FULL AOC با مرکزیت فرودگاه رشت به مدت ۶ ماه از تاریخ صدور نامه موافقت می‌شود. در ادامه این نامه سازمان هواپیمایی آمده است: این موافقت اصولی فقط به منظور انجام فرآیند کار صادر شده و پس از تکمیل و ارایه اسناد و مدارک و تهیه تجهیزات زیرساخت‌ها و الزامات لازم است جهت فعالیت و بهره‌برداری در اجرای دستورالعمل یادشده تاییدیه‌های فنی و عملیاتی بازرگانی و امنیتی را از سازمان هواپیمایی کشوری دریافت کنید؛ این موافقتنامه اصولی فقط برای ورود به فرآیند صدور پروانه بهره‌برداری ارتباط دارد و فاقد هرگونه ارزش دیگری از جمله گرفتن امکانات و تسهیلات دولتی بوده و غیر قابل واگذاری به غیر است.
2 شرکت هواپیمایی تازه تأسیس به دنبال اخذ پروانه بهره‌برداری
بنابراین گزارش پیش از این نیز اعلام شد که شرکت هواپیمایی تازه تأسیس «آنا» با مرکزیت ارومیه، قرار است از ۳ فروند بوئینگ ۷۳۷ کلاسیک تولید سال ۱۹۹۹ میلادی در ناوگان خود استفاده کند، این شرکت هواپیمایی موافقت اصولی را از سازمان هواپیمایی کشوری دریافت کرده است؛ در نامه سازمان هواپیمایی کشوری به این شرکت ذکر شده است که ۶ ماه مهلت دارد تا زیرساخت‌ها، مدارک و الزامات سازمان را برای ورود به فرآیند صدور پروانه بهره‌برداری آماده کند.
خبری از زمان آغاز رسمی فعالیت طوس‌ایر نیست
پیش از این در همین رسانه قید شد که شرکت هواپیمایی طوس، با مرکزیت مشهد وارد صنعت هوانوردی ایران خواهد شد، این شرکت با یک فروند ایرباس A310 فعالیت خود را آغاز می‌کند و ظاهراً دومین ایرباس A310 شرکت هواپیمایی طوس‌ایر با رجیستر احتمالی EP-TOB و رجیستر پیشین UK31002 جزو ناوگان این شرکت است. اما پس از گذشت نزدیک به ۵ ماه از اعلام رسمی تاسیس شرکت هواپیمایی جدید طوس، همچنان خبری از زمان آغاز رسمی فعالیت این شرکت منتشر نشده است، نخستین هواپیمای طوس‌ایر در شامگاه ۱۱ آبان‌ماه سال ۱۳۹۸ وارد کشور شده بود، پس انجام چک و رنگ آمیزی در ایران در اوایل مرداد ماه، پرواز آزمایشی خود را انجام داد.
پرواز برنامه‌ای شرکت هواپیمایی پارس‌ایر فقط با یک فروند هواپیما
بنابراین گزارش دیگر شرکت هواپیمایی مورد بررسی، شرکت هواپیمایی پارس‌ایر متعلق به آقای ع.ع به عنوان یکی از سهامداران است، این شرکت منحصراً با یک فروند هواپیمای بمباردیر پرواز برنامه‌ای انجام‌می‌دهد که جای تأمل دارد، تعداد ۲ فروند هواپیمای دیگر شرکت مذکور اساساً امکان فعالیت عملیاتی ندارند، حالا انبار قطعه و غیره هستند. به عقیده کارشناسان تشکیل و تاسیس این شرکت ِهواپیمایی ناقص‌الخلقه از منظر کفایت سرمایه و تمهید زیرساخت‌ها نیز قابل توجه بوده و نیازمند بررسی است.
معامله مجوزهای تأسیس ایرلاین با قیمت‌های گزاف
به گزارش فارس، موضوع صدور مجوز برای تأسیس شرکت هواپیمایی، این روزها به عنوان امتیازی برای سازمان هواپیمایی کشوری محسوب می‌شود و از این محل سوءاستفاده‌هایی هم صورت گرفته است.
پیش از این یک منبع آگاه در صنعت حمل و نقل هوایی در این باره به خبرنگار فارس، گفته بود: چندی است تمرکز بر موضوع صدور مجوزها برای تأسیس ایرلاین‌های جدید و رایزنی‌های عده‌ای برای اخذ این مجوزها، زیاد شده است؛ این موضوع را می‌توان به مشکلات کنونی شرکت‌ِ دولتی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و موضوع تحدید درآمد و اضمحلال شرکت‌های اصیل تعمیم داد، شرکت‌هایی که می‌توانستند رقیب شرکت‌های هوایی در منطقه باشند. به گفته وی اساساً یک جریان و شبکه مشخص ضمن تأمین مطامع و منافع فردی و گروهی خود با تاسیس قارچ‌گونه شرکت‌های هواپیمایی فاقد زیرساخت طی ۶ سال گذشته در حال نابودی صنعت هوانوردی کشور بوده و به‌طریق و نحوه‌ای مشابه، درصدد تکرار تجربه تلخ موسسات مالی-اعتباری در اواخر دهه۸۰ هستند. وی گفته بود که کسی تاکنون از سازمان هواپیمایی کشوری پرسیده است که شرکت‌های هواپیمایی که قبلا مجوز گرفتند و فعالیتی نداشتند، در حال حاضر کجا هستند؟ تسهیلات ارزان‌قیمت و ارزهای دولتی و ترجیحی که به این شرکت‌های هواپیمایی تعلق گرفت، کجا هزینه شد؟ به گفته وی، در برخی شرایط، صدور مجوز تأسیس شرکت هواپیمایی امتیاز و درواقع رانتی است که از سوی حاکمیت صنعت، به برخی افراد خاص اعطا می‌شود، حتی در برخی موارد موضوع خرید و فروش این مجوزها با قیمت‌های گزاف مطرح می‌شود.
