همبستگی معاملات با بهای ارز

گروه بازارسرمایه|

معاملات محصولات پتروشیمیایی بورس کالا نسبت به نوسان نرخ ارز همبستگی مثبتی نشان داده؛ این بدان معناست که داده‌های حیاتی معاملات، یعنی میزان تقاضا، عرضه و حجم دادوستد محصولات پلیمری و شیمیایی بورس کالا به فاصله دو نرخ نیمایی و آزاد ارز بسیار حساس بوده و سعی می‌کنند همسو با لغزش‌های قیمتی در این بازارها واکنش نشان دهند.

در اصل ضریب همبستگی، یک ابزار آماری برای تعیین نوع و درجه رابطه یک متغیر با متغیر کمی است که با استفاده از آن می‌توان شدت و نوع رابطه دو متغیر را به تصویر کشید. نرخ ارز به عنوان یک متغیر مستقیم و گاها غیرمستقیم در معاملات محصولات پتروشیمیایی بورس کالا اثر دارد که علاوه بر تعیین انتظارات تورمی معامله‌گران، به عنوان یکی از متغیرهای اصلی در معادله کشف نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی بورس کالا نقش دارد. بر اساس آمارهای منتشرشده از معاملات ماهانه دو بازار پلیمری و شیمیایی در بورس کالا از ابتدای سال گذشته (1399) تا پایان مردادماه سال جاری؛ همبستگی دو متغیر فاصله نرخ آزاد و نیمایی دلار را در کنار میزان تقاضا، عرضه و حجم معاملات، رابطه‌ای مثبت و مستقیم با نوسان بهای ارز از خود نشان می‌دهند، به این معنی که اثر نوسان‎های ارزی، با وقفه‌ای کوتاه‌مدت در دادوستد محصولات پتروشیمیایی بورس کالا منعکس می‌شود.

آمارهای موجود از ضریب همبستگی از تقارن متفاوت دو بازار پلیمری و شیمیایی بورس کالا نسبت به تغییر شرایط بازار حکایت دارد که از سوی دو طرف معاملات، یعنی عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان به ثبت رسیده است. بخش عمده این تفاوت، مربوط به ذات این دو بازار است که ازنظر فنی واکنش تقاضا و عرضه را نسبت به نوسان‌های بازاری تحت تأثیر قرار می‌دهد. آنچه در داده‌های موجود در میان پلیمرها نمایان است، همگرایی حجم تقاضا نسبت به نوسان‌های ارزی است که بسیار بیشتر از میزان عرضه این محصولات بوده، چراکه طبق دستورالعمل‌های تنظیم بازار، عرضه‌کنندگان ملزم به رعایت کف عرضه‌ای هستند که امکان عرضه کمتر از این مقدار را ندارند، درحالی که تقاضا به‌راحتی و بسیار سریع می‌تواند مبتنی بر پیش‌بینی اهالی بازار خود را تعدیل کند تا متقاضیان، ریسک ناشی از تغییرات قیمتی را به حداقل برسانند.

در بازار محصولات شیمیایی این موضوع کم‌رنگ‌تر بوده و می‌توان تقارن بیشتر میزان عرضه را به نسبت تقاضا در این بازار مشاهده کرد؛ چراکه طبق ویژگی‌های فنی و محدودیت‌های مربوط به حمل‌ونقل این مواد تقاضا در واکنش سریع به تغییر شرایط بازار ناتوان است. البته این مطلب به معنی نبود نوسان در حجم تقاضا برای مواد اولیه شیمیایی در بورس کالا نیست، بلکه در مقایسه با محصولات پلیمری این واکنش بسیار کمتر ارزیابی می‌شود. درنهایت می‌توان‌همسو بودن حجم معاملات هر دو بازار را با نوسانات ارزی در بازار داخل اعلام کرد که به عنوان سیگنالی اثرگذار بر انتظارات تورمی معامله‌گران این دو بازار و نرخ پایه این محصولات در بورس کالا اثر جدی و بسزایی را منعکس می‌کند.

شواهد نشان می‌دهد، نرخ ارز در سامانه نیما با وقفه کوتاه‌مدت تمایل به همسو شدن باقیمت ارز در بازار آزاد دارد. ازاین‌رو معامله‌گران محصولات پتروشیمیایی فاصله این دو نرخ را محرکی دیگر تشخیص داده‌اند که به دلیل وقفه ایجادشده در همگرایی دو نرخ آزاد و نیمایی ارز، جهت‌گیری معاملات را مبتنی بر تکانه‌های نرخ آزاد ارز تعیین می‌کند. درنتیجه در صورت بروز نوسان نرخ در بازار آزاد ارز، تعدیل رفتار متقاضیان محصولات پلیمری به سرعت پدیدار می‌شود تا به‌نوعی از ریسک ناشی از نوسان شدید نرخ در هفته‌های آینده در امان بمانند؛ بنابراین می‌توان فاصله دو نرخ آزاد و نیمایی بهای ارز را دیگر داده حیاتی در بازار محصولات پتروشیمیایی و سایر بازارهای کالایی به شمار آورد که اثر فزاینده‌ای بر نسبت معامله به عرضه دارد.

      رکود مقاطع فولادی

بازگشت میلگرد به کانال ۱۶ هزارتومانی در بازار آزاد ظرف دو روز پایانی هفته اخیر باعث شد تا رینگ مقاطع فولادی بورس کالا روز گذشته خالی از رونق باشد. تعدیل انتظارات تورمی میان فعالان بازار آهن و فولاد و کاهش محسوس نرخ شمش فولاد در بازار داخل ظرف یک هفته اخیر مهم‌ترین دلایل رخت بربستن رونق از معاملات مقاطع فولادی در بازار آزاد و رینگ معاملاتی بورس کالا بود.

دلار تا روز ابتدایی هفته اخیر تا مرز ۲۹ هزار تومان صعود کرده بود، یک‌باره و در واکنش به آمار کاهش محسوس واردات کشور، شنیده‌ها از تزریق ارز پتروشیمی و فرمان رییس‌جمهور برای مدیریت بازار تا کانال ۲۷ هزارتومانی عقب‌نشینی کرد. اگرچه ظرف روزهای اخیر تحرکاتی برای رشد مجدد نرخ در بازار ارز رخ داد، اما دلار قدرت بازگشت به کانال ۲۸ هزارتومانی را پیدا نکرد. این موضوع سیگنالی قوی برای تعدیل انتظارات تورمی بود و بر بازارهای کالایی کشور اثرگذار شد. کاهش هزار و ۴۰۰ تومانی میانگین نرخ معامله هر کیلوگرم شمش فولاد در معاملات روز سه‌شنبه هفته اخیر (نهم شهریور) نسبت به سه‌شنبه هفته گذشته خود (دوم شهریور) در بورس کالا یکی از پیامدهای تعدیل نرخ ارز در بازار داخل بود. این عقب‌نشینی بهای شمش، سیگنال منفی دیگری برای معاملات مقاطع فولادی در بازار آزاد و بورس کالا بود. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت عدم انطباق سریع نوردکاران و بورس کالا در تعیین قیمت پایه با انتظارات فعالان بازار باعث شد رینگ دیروز مقاطع فولادی برخلاف هفته قبل فاقد رونق باشد و تنها میزان اندکی محصول، آن‌هم برای کالاهای با نرخ پایه حداقلی به فروش رفت.