واکنش بازار به تحولات سیاسی و اقتصادی
گروه بازار سرمایه|
معاملات روز دوشنبه برای سهامداران تا حدودی خوشایند بود و شاهد افزایش شاخص کل بازار بودیم. در این شرایط بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران بورسی بر این عقیده‌اند که اتفاقات و اخبار سیاسی و اقتصادی باعث شده تا معاملات نوسانی شود. به قطعیت نمی‌توان گفت اما؛ به عقیده همین کارشناسان فصل پاییز بورس رونق گرفته و سوددهی این بازار آغاز می‌شود. البته نگاه سرمایه‌گذاران به چهارراه استانبول عمیق‌تر شده و برخی حتی به‌واسطه نوسان قیمت در این چهارراه سرمایه خود را پارک کرده‌اند.
همان‌گونه که گفته شد اتفاقات اقتصادی و سیاسی تأثیر بسزایی در وضعیت بازار سهام دارد. برای مثالی دیگر شنبه‌شب خبر رسید هیاتی به سرپرستی وزیر امور خارجه کشورمان برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد عصر روز دوشنبه وارد نیویورک می‌شود. بر اساس این خبر قرار است رییس‌جمهور هم به‌صورت ویدئوکنفرانسی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کند. همچنین برخی منابع از احتمال برگزاری نشست ۱+۴ در روز چهارشنبه با موضوع برجام در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل خبر میدهند. موضوعی که هنوز قطعی نیست اما گفته می‌شود سالن شورای امنیت برای این نشست رزرو شده است. روز گذشته نیز گفته شد امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه روز گذشته یعنی دوشنبه عازم نیویورک شد و در این سفر ۴۵ ملاقات دوجانبه با وزرای خارجه کشورهای مختلف و با روسای سازمان‌های بین‌المللی که درخواست داشتند تنظیم‌شده است.
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی نیز به وین رفت. همه این اخبار سبب شدند تا دید فعالین بورسی نسبت به آینده دلار کاهشی باشد و از آنجا که با توجه به سهم 60 درصدی سهام دلاری در بازار سهام، همواره بورس‌بازان وزن بالایی به تغییرات نرخ دلار می‌دادند، حالا نیز نگران از آینده قیمت اسکناس امریکایی در سمت فروش سهام دست‌به‌کار شده‌اند. تمامی این نگرانی‌ها در تالار شیشه‌ای در حالی رقم می‌خورد که در بازار ارز، اوضاع و احوال کاهشی حاکم نیست. روز گذشته در ساعات معاملاتی بورس تهران، دلار بدون نوسان جدی در همان محدوده روز شنبه تا دوشنبه دادوستد می‌شد و در ادامه نیز با رشد قیمت همراه شد و تا محدوده 27380 تومان نیز افزایش نرخ داشت اما بیش واکنشی سهامداران حال و روز دیگری را برای تالار شیشه‌ای رقم زده و انتظار می‌رود این واکنش‌ها ادامه داشته باشد. البته نباید داستان ادامه‌دار بانک مرکزی و نرخ بهره اوراق دولتی را فراموش کرد چراکه؛ تأثیر بسزایی بر روی وضعیت بازار دارد. آمارهای منتشرشده از بازارهای پول و اوراق نشان می‌دهد که نرخ بهره بین‌بانکی در حرکتی خزنده در مسیر صعودی به حرکت درآمد، در همین حال نرخ بهره اوراق خزانه اسلامی در بازار سهام نیز خلاف دومین ماه تابستان، روندی افزایشی را طی می‌کند و برای سرمایه‌گذاران جذاب شده است. پیش‌ازاین هم این نگرانی وجود داشته که دولت‌ها با هدف پوشش کسری بودجه فشار عرضه اوراق در بازارهای بدهی و سرمایه را افزایش دهند و از اهرم نرخ بهره برای افزایش جذابیت اوراق و کسب درآمد بیشتر اقدام کنند. به نظر می‌رسد دولت جدید نیز دستکم در نخستین ماه‌های تصدی‌گری امور، همین سیاست به ظاهر ساده اما با پیامدهای فراوان اقتصادی را در دستور کار قرار داده است. در این میان همچنین در سایه ابهامات موجود پیرامون تعیین رییس‌کل آتی بانک مرکزی، نگرانی فعالان بازار سرمایه از اجرای سیاست افزایش نرخ بهره بین‌بانکی با هدف کنترل تورم در نخستین سال کاری دولت جدید افزایش یافته است. در این میان اما بانک مرکزی اعلام کرده که فعلاً افزایش نرخ سود بانکی را در دستور کار ندارد تا دستکم روزنه امیدی برای کمرنگ‌تر شدن رقابت بازارهای پول و سرمایه ایجاد شود. بررسی جدول تغییرات هفتگی نرخ سود بازار بین‌بانکی نشان می‌دهد که این نرخ تا بیست‌وپنجم شهریورماه به 18.74 درصد رسیده و بدین‌ترتیب رشد آرامی را از پایان مردادماه بدین سو تجربه کرده است. بر اساس آخرین داده‌های آماری بانک مرکزی نرخ بازار بین‌بانکی در ابتدای سال 19.9 درصد بود و تا نیمه‌های مردادماه روندی نزولی را طی می‌کرد. همچنین در حالی که نرخ بهره بین‌بانکی در خردادماه و با افزایش هیجانات انتخابات جهش جزئی 0.18 درصدی داشت اما مجدداً در مسیر نزولی گام برداشت. با این حال اما از نیمه‌های مردادماه بدین سو نرخ بازار بین‌بانکی با رشدی خزنده مواجه شده و به مرور افزایش یافته است. گفتنی است نرخ بهره بین‌بانکی به عنوان یکی از انواع نرخ‌های بهره در بازار پول به نرخ‌های سود یا بهره در سایر بازارها جهت می‌دهد. بنا بر اعلام بانک مرکزی نرخ بازده اسناد خزانه اسلامی در سررسیدهای یک، دو و سه‌ساله، در مردادماه روندی کاهشی را تجربه کرده است؛ به نحوی که نرخ بازده اسناد با سررسیدهای یک‌ساله و دوساله در این ماه با کاهشی به ترتیب معادل 0.74 و 0.9 واحد درصد نسبت به ماه قبل به ترتیب به 20.98 و 20.93 درصد رسیده است. این نرخ در تیرماه برای سررسیدهای یک‌ساله و دوساله به ترتیب 21.72 و 21.82 درصد بوده است. با این حال اما بررسی آمارهای منتشرشده از معاملات اخزا در بازار سرمایه نشان می‌دهد نرخ بازده این اسناد دستکم تا دهم شهریورماه مجدداً با رشد روبرو شده و به 21.4 درصد رسیده بود. این در حالی است که هم‌زمان با افت نرخ بازده اسناد و اوراق دولتی، بازار سرمایه با افزایش گردش پول و رشد معاملات همراه بوده و در مقابل با رشد نرخ بازده در بازار اوراق دولتی، افت شاخص‌ها و ارزش معاملات را تجربه کرده است. در گزارش بانک مرکزی همچنین آمده است: بررسی بازار دارایی‌ها از جمله سهام و مسکن حکایت از آن دارد که قیمت‌ها در بازار مسکن در مردادماه سال جاری با افزایش مواجه شده و نشانه‌های بهبود وضعیت در بازار سهام نیز قابل مشاهده است. بر این اساس، متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران، در این ماه نسبت به ماه قبل 3.1 درصد افزایش را تجربه کرد. همچنین شاخص کل بورس اوراق بهادار در پایان مردادماه ۱۴۰۰ در مقایسه با روز پایانی ماه گذشته حدود 15.6 درصد افزایش یافت. باید توجه داشت چنانچه مسیر صعودی قیمت دارایی‌ها دلالتی بر تغییر در سطح انتظارات تورمی داشته باشد، ممکن است نیاز به انجام اقداماتی از سوی سیاست‌گذار پولی وجود داشته باشد. صاحب‌نظران بازار سرمایه، بازی دولت با نرخ بهره بین‌بانکی و نرخ بازده اوراق را برای روند متعادل بازار سرمایه و عملکرد شرکت‌های حاضر در این بازار از منظر کلان خطرناک توصیف می‌کنند.
خرید اوراق ادامه دارد
هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه نیز درباره وضعیت بازار سرمایه، اظهار می‌کند: بورس این روزها وارد فاز اصلاح شده و پیش‌بینی می‌شود با توجه به برگزاری مجامع شرکت‌ها روند جاری تا پایان شهریورماه ادامه داشته باشد. وی با اشاره به انتشار اخباری پیرامون انتصاب علی طیب‌نیا به عنوان رییس‌کل جدید بانک مرکزی، خاطرنشان می‌کند: زمزمه‌هایی مبنی بر تصدی بانک مرکزی توسط آقای طیب نیا به گوش می‌رسد. سیاست‌های ایشان همواره سیاست‌های انقباضی تورم و کنترل بازارها بوده تا نقدینگی را به سمت بانک‌ها و سپرده‌های بانکی سوق بدهد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه می‌دهد: انتشار این اخبار و پیش‌بینی‌های انجام‌شده از سیاست‌های احتمالی بانک مرکزی، ترس را به دل اهالی بازار سرمایه انداخته و آنها در معاملات خود جانب احتیاط را رعایت می‌کنند. افزایش نرخ سپرده بانکی، خبری است که می‌تواند پی برای بازار را کاهشی کند و بر روی گزارشات شرکت‌ها نیز تأثیر بگذارد که در این صورت شاهد خروج پول از بورس خواهیم بود. مورد دیگری که بازار سرمایه را تهدید می‌کند، قیمت‌گذاری دستوری است که علی‌رغم مخالفت ظاهری وزارت سمت، در بدنه وزارتخانه این مورد رعایت نمی‌شود. وی در پاسخ به این سوال که «انتخاب طیب نیا
به عنوان رییس‌کل بانک مرکزی چه تأثیری بر روی سایر بازارها خواهد گذاشت؟»، می‌گوید: نه‌تنها بورس، بلکه سایر بازارهای موازی نیز تحت تأثیر این اخبار قرار دارند و درصورتی‌که نقدینگی موجود در جامعه جذب بانک شود، همه بازارها اعم از بورس، خودرو، مسکن و طلا دچار یک اصلاح قیمت و رکود خواهند شد. به‌هرحال سیاست‌گذار به سوق دادن نقدینگی به سمت بانک تمایل خواهد داشت و این اتفاقات رخ می‌دهد. این کارشناس بازار سرمایه به بررسی سایر مولفه‌های اقتصادی پرداخته و عنوان می‌کند: اگر وضعیت فعلی در قیمت نفت و دلار پابرجا باقی بماند، می‌توانیم بگوییم که سهام بورسی اگر ارزنده نباشند، گران هم نیستند. 2، 3 ماه پیش رو، ماه‌های بسیار حساسی به‌حساب می‌آیند تا تکلیف بودجه نیز مشخص شود. اگر سرمایه‌گذاران برنامه دولت برای کسری بودجه، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و سود بانکی را بدانند، بهتر می‌توانند تصمیم‌گیری کنند. عمیدی توضیح می‌دهد: ترس و اصلاح بازار در این مقطع هوشمندانه است. چشم‌اندازی از توافق برای کوتاه‌مدت در دسترس نیست و پیش‌بینی می‌شود دولت وابستگی خود را به فروش نفت کاهش بدهد. انتشار اخبار منفی دریکی دو ماه آینده، می‌تواند بازار را به تلاطم ببرد. وی به پیش‌بینی روند معاملات بازار سرمایه در هفته پیش رو پرداخته و می‌گوید: شاخص کل حمایت یک‌میلیون و 500 هزار واحد را ازدست‌داده و تلاش‌های ناموفقی برای پس گرفتن آن داشته است. سطح یک‌میلیون و 450 هزار واحد هم شکننده است و احتمال ادامه ریزش تا سطح یک‌میلیون و 350 هزار واحد وجود دارد. با توجه به روند معاملات، بسیاری از حقوقی‌ها مشغول خرید اوراق هستند که این موضوع نشانه خوبی نیست.
