رشد بازار با این ضرباهنگ همیشگی نیست

حسین  عبدی|

معاون سرمایه‌گذاری مشاور سرمایه‌گذاری فاینتک|

با عبور شاخص از مرز ۴۰۰ هزار واحدی و قرار گرفتن ضریب پی بر‌ای بازار در محدوده ۸.۲۴ عددی شائبه حبابی بودن بازار بیش از پیش به جریان افتاده و بسیاری از فعالان بازار با نگرانی در مورد رشد بی‌رویه قیمت‌ها سخن می‌گویند. اصولا مقوله حباب در شرایط کنونی در بازار سرمایه ایران از دو منظر می‌تواند قابل بررسی باشد. از نظر روانشناختی می‌توان گفت که رشد بی‌رویه قیمت‌ها و هیجان حاصله نمی‌تواند برای همیشه ادامه یافته و بدون شک بخشی از رشد به وجود آمده در بازار ناشی از ورود نقدینگی افسارگسیخته در بازار‌های موازی است که سال‌ها در این بازارها انباشته شده بود. این نقدینگی مثل شمشیری دو لبه، اینک به دلیل عوامل سیاسی و اقتصادی بیش از پیش به بازار هجوم آورده و گویی میل به توقف ندارد. اما باید گفت که رشد بازار‌ها هیچ‌وقت همیشگی نیست و هر رشدی به تناسب شدت می‌تواند با افت‌هایی همراه باشد. از نظر بنیادی و اقتصادی اما عواملی مانند رشد نرخ ارز و تجدید ارزیابی شرکت‌ها و به دنبال آن گزارشات میان دوره‌ای مناسب همگی توانسته‌اند به عنوان سوخت ماشین محرک بازار سرمایه عمل کرده و نقدینگی را به سمت این بازار راهی کنند. آمارهای خیره‌کننده نقدینگی و ارزش معاملات در چند هفته اخیر همگی نشان از هیجان بالای ناشی از این تغییرات اقتصادی و بنیادی در بورس بوده است. در این میان سیکل سیاسی انتخابات مجلس نیز باعث شده رفتار دوره‌ای سرمایه‌گذاران بیش از پیش روی روند فوق قوی بازار اثر گذارد و دولت نیز تمایل بیشتری به حمایت از بازار نشان دهد. آنچه مسلم است رشد‌های شدید افت‌های شدیدی نیز در پی دارند و می‌توان گفت که در آستانه انتخابات مجلس قیمت‌ها در برخی از شرکت‌ها حبابی شده و با واقعیت‌های بنیادی تناسب ندارند.  به بیان دیگر قیمت فعلی سهام برخی از شرکت‌ها با ارزش ذاتی آنها فاصله معناداری پیدا کرده است . اما در شرکت‌های دیگر که پشتوانه قوی بنیادی دارند هنوز جذابیت‌هایی برای جذب نقدینگی وجود دارد. بنابراین باید به این نکته نیز اذعان داشت که رشد بی‌رویه برخی از شرکت‌ها به معنای وجود حباب فراگیر در بازار نیست. با مفروضات فعلی تصمیم بازار بر رشد بیشتر بوده و هر زمانی که این مفروضات به دلایل سیاسی یا اقتصادی تغییر کنند می‌توانند عامل ریزش بازار باشند. افزایش نرخ حامل‌های انرژی، نرخ خوراک، مالیات بر عایدی و ریسک‌های سیاسی همگی می‌توانند در کنار ریسک‌های مربوط به کاهش فروش شرکت‌ها باعث شروع ریزش بازار باشند. بازار باید هر چه سریع‌تر از هیجان فاصله گرفته و به روش هوشمندانه‌تری دست بزند. عرضه اولیه شرکت‌های جدید، اطلاع‌رسانی‌های بیشتر در باب صندوق‌های سرمایه‌گذاری، راه‌اندازی فروش استقراضی یا برداشتن دامنه نوسان در شرکت‌های بزرگ از اقداماتی هستند که می‌توانند مانع از خروج نقدینگی از بازار شده و به رشد واقعی بازار سرمایه ایران که سال‌ها در سایه اقتصاد بانک محور بوده کمک کنند. آنچه مسلم است رشد بازار با این ضرباهنگ همیشگی نیست و باید برای روزهایی که منطق بیشتری بر بازار حاکم خواهد بود تمهیداتی اندیشیده شود تا نقدینگی فعلی در بازار سرمایه ماندگار و از ظرفیت این نقدینگی برای تامین مالی و بالندگی شرکت‌ها استفاده شود.