روانشناس‌نما و روانکاوهای تقلبی؛ بازی با روح و روان آدم‌ها
گلی ماندگار|
این روزها خبرهای مربوط به افرادی که از شرایط کنونی استفاده کرده و به عنوان مشاور و روانشناس پول‌های هنگفتی از مردم می‌گیرند و البته که مشاوره‌هایشان هیچ کدام استاندارد و درست نیست، به یکی از مهم‌ترین خبرها تبدیل شده و هر روز یکی از مسووولان انجمن روانشناسی، وزارت بهداشت و درمان و ... در مورد این افراد سودجو به مردم هشدار می‌دهند.
سال‌هاست که کشور ما با معضل بی‌توجهی مردم به وضعیت روحی و روانی خود مواجه است، مساله انگ زدن و قضاوت‌های نادرست باعث شده تا استفاده از خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای تبدیل به تابو شود و خیلی از خانواده‌ها حتی به فکر استفاده از این خدمات هم نیفتند، اما حالا در بحران کرونا و این همه خانواده‌ای که عزادار عزیزانشان شده‌اند، روی آوردن به خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی باعث شده تا عده‌ای افراد سودجو در قالب ارایه این خدمات پول‌های هنگفتی را به جیب بزنند.
مساله فقط انگ نیست، هزینه هم مهم است
در بسیاری از موارد شاید خانواده‌ها به دلیل قضاوت دیگران و حرف‌هایی که ممکن است زده شود از خیر دریافت خدمات روانشناسی می‌گذرند اما در شرایط اقتصادی کنونی و اینکه بیمه‌ها هیچ گونه خدمات روانشناسی را تحت پوشش قرار نمی‌دهند، بحث هزینه‌های سرسام‌آور این خدمات به یکی از مهم‌ترین عوامل عدم استقبال مردم تبدیل شده است. درست مثل خدمات دندانپزشکی که بیشتر به یک درمان و لوکس و لاکچری شبیه است تا نیاز افراد به آن.
خدمات مشاوره‌ای و به بیان دیگر تراپی هزینه‌های سنگینی دارد، یعنی شما در قبال هر 40 تا 45 دقیقه‌ای که مشاور برایتان وقت می‌گذارد و به حرف‌های شما گوش می‌دهد، مبلغی بین 300 تا 500 هزار تومان باید پرداخت کنید. در خوشبینانه‌ترین حالت هفته‌ای یک بار شما باید با روان‌درمانگر خود جلسه مشاوره داشته باشید که این یعنی هزینه ماهیانه بین یک میلیون دویست تا 2 میلیون تومان که البته در شرایط کنونی برای بسیاری از مردم پرداخت این هزینه‌ها اصلا امکان‌پذیر نیست.
حال شما در نظر بگیرید افرادی را که در دوران کرونا به دلیل از دست دادن یک یا چند عزیز خود با مشکلات روحی و روانی بسیاری مواجه شده‌اند و ناچار به استفاده از این خدمات هستند. اینجاست که پای افراد سودجو به ماجرا باز می‌شود. حالا بازار آنها رونق پیدا کرده و خود را به جای روانشناس و مشاور جا می‌زنند و از شرایط بد و ناگوار افراد پول در می‌آورند. این در حالی است که فردی که خود را به جای مشاور یا روانشناس جا می‌زند، به دلیل شرایط کرونایی اغلب این مشاوره‌ها و درمان‌ها را به صورت تلفنی یا از طریق فضای مجازی انجام می‌دهد و در این شرایط هم فرد مراجعه‌کننده نه از مطب او چیزی می‌بیند و نه از مدارک و تابلویی که باید بر سر در مطب زده شده باشد و اینگونه است که شرایط کنونی راه را برای این افراد سودجو هموار می‌کند.
اسامی روانشناس‌نماها به زودی منتشر می‌شود
شاید به همین خاطر است که رییس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور اعلام کرده که این سازمان به زودی اسامی روانشناسان زرد و روانشناس نماها را منتشر خواهد کرد. دکتر محمد حاتمی با اشاره به ارایه خدمات روانشناسی و مشاوره غیرقانونی از سوی برخی افراد که خود را روانشناس می‌نامند اما پروانه اشتغال ندارند، اظهار کرد: به زودی این سازمان اسامی روانشناسان زرد و روانشناس نماها را منتشر خواهد کرد تا این روانشناس نماها به مردم معرفی شده و کسی به آنها مراجعه نکند.
رییس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، با اشاره به پاندمی کووید ۱۹ و افزایش احساس نیاز و مراجعه مردم به روانشناسان برای گرفتن خدمات روانشناسی و مشاوره، به مردم هشدار داد: مردم نسبت به رفتارهای خارج از عرف در جلسات روانشناسی و مشاوره حساس باشند و از همان ابتدای جلسات حضوری یا مجازی، شماره پروانه روانشناسان و مشاوران را دریافت کرده و با جست‌وجوی آن در سایت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور از صحت شماره پروانه روانشناسان و مشاوران اطمینان حاصل کنند.
حاتمی در ادامه سخنان خود در عین حال این را هم گفت که فارغ‌التحصیلان رشته‌های روانشناسی ومشاوره در مقطع ارشد و بالاتر که هنوز پروانه کار از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره دریافت نکرده‌اند اما عضو سازمان هستند می‌توانند تحت نظر استاد ناظر که دارای درجه دکترا و پروانه تخصصی از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور هستند، کارورزی کنند.
مطرح شدن شکایات از سوی مردم
او با بیان اینکه روزانه شکایت‌های زیادی با موضوعات مختلف در رابطه با مشاوران و روانشناسانی که بدون داشتنن پروانه اشتغال خدمات روانشناسی و مشاوره ارایه می‌دهند به سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور واصل می‌شود، اظهار کرد: متاسفانه تعداد افرادی که پروانه اشتغال ندارند و در عین حال مشغول ارایه خدمات روانشناسی و مشاوره‌اند زیاد است و فعالیت این افراد غیرقانونی است. بارها و بارها از طریق رسانه‌ها اعلام کردیم فردی که پروانه فعالیت از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور ندارد حق ارایه خدمات مشاوره و روانشناسی به مردم را ندارد و از سوی دیگر مردم نیز نباید به چنین افرادی برای گرفتن خدمات روانشناسی و مشاوره مراجعه کنند.
اسامی افراد مدعی روانشناسی را در سایت سازمان جست‌وجو کنید
رییس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور با بیان اینکه حدود 7 هزار روانشناس دارای پروانه کار در کشور وجود دارد، تصریح کرد: اسامی این روانشناسان در سایت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور ثبت شده و هیچ نهاد، ارگان، پلتفرم یا فردی حق به کارگیری دانش‌آموختگان روانشناسی و مشاوره بدون اینکه این افراد پروانه اشتغال داشته باشند را ندارد. حاتمی خود خطاب به مردم تاکید کرد که مردم حتما پیش از دریافت خدمات مشاوره و روانشناسی از روانشناس مربوطه شماره پروانه را دریافت و با جست‌وجوی آن شماره در سایت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور نسبت به صحت آن اطمینان حاصل کنند.
بی‌توجهی عامل بروز این اشتباهات است
اما چرا باید افرادی بدون داشتن تخصص و پروانه کار دست به انجام چنین کارهایی زده و تنها به دلیل کسب سود با سرنوشت انسان دیگری بازی کنند. دکتر علی‌اصغر کیهان‌نیا، روانشناس در این باره به «تعادل» می‌گوید: متاسفانه به توجهی مردم در مورد مسائل مختلف باعث بروز چنین اتفاقاتی می‌شود. البته این بی‌توجهی به دلیل عدم مسوولیت‌پذیری مسوولان هم اتفاق می‌افتد. وقتی به‌طور مثال مسوولان نیازهای دارویی یک قشر از بیماران خاص را به درستی برطرف نمی‌کنند، افراد برای تامین داروی مورد نیاز خود سر از بازار سیاه در می‌آورند.
سال‌هاست که سازمان نظام روانشناسی کشور اعلام می‌کند، خدمات روانشناسی باید تحت پوشش بیمه قرار بگیرد تا تمام اقشار بتوانند از آن استفاده کنند. اما وقتی این اتفاق رخ نمی‌دهد و مردم از پرداخت هزینه روانشناس و روان درمانگر واقعی عاجز می‌مانند، اینجاست که افراد سودجو بدون مدرک و دانش میدان را به دست می‌گیرند و با دریافت مبالغ پایین‌تر و تبلیغ در فضای مجازی مردم را به سمت خود می‌کشند در حالی که آنها نه تخصص این کار را دارند و نه حتی تعهدی نسبت به فرد مراجعه کننده در خود احساس می‌کنند. در واقع اگر مردم به این نکته توجه داشته باشند و قبل از هر گونه اقدامی نام این افراد را در سایت سازمان نظام روانشناسی جست‌وجو کنند می‌توانند از معتبربودن یا نبودن مدرک آن فرد مطلع شوند.
اقتصاد شکننده عامل بروز بسیاری از مشکلات است
رویا کمالی کارشناس اقتصاد درباره دلایل بروز چنین سوءاستفاده‌هایی در جامعه به تعادل می‌گوید: اقتصاد شکننده عامل بروز بسیاری از مشکلات است. فردی که نیاز به استفاده از خدمات روانشناسی دارد اما توان پرداخت هزینه یک متخصص معتبر را ندارد، دلخوش به استفاده از مشاوره‌های یک فرد غیر معتبر می‌شود، البته او از نامعتبر بودن مدرک آن فرد مدعی روانشناسی و روان درمانگر بودن خبر ندارد و تنها متر و معیار او برای انتخاب این فرد، هزینه‌ای است که توان پرداخت آن را داشته باشد. فردی که در این آشفته بازار دست به چنین کلاهبرداری می‌زند و هم کسی است که می‌خواهد مشکل بیکاری، بی‌پولی و ... خود را در این وضعیت شکننده اقتصادی از این راه‌حل کند. مثل همان فردی که از نبود دارو در داروخانه‌ها استفاده می‌کند و بازار سیاه راه می‌اندازد. مثل همان فردی که با وعده‌های تو خالی سرمایه‌های مردم را از دستشان بیرون می‌آورد و فرار می‌کند. مثل همان کسانی که با راه‌اندازی سایت‌های شرط‌بندی رویای یک شبه پولدار شدن را در سر جوان‌ها می‌اندازند تا تمام دارایی شان را به یغما ببرند. تمام اینها حاصل یک اقتصاد شکننده و آشفته است که مردم را به سوی راه‌هایی می‌کشاند که البته عاقبت خوبی هم در انتظارشان نیست.
او می‌افزاید: متاسفانه مساله معیشت به یکی از بغرنج‌ترین مسائل کشور تبدیل شده است، تورم لجام گسیخته و هرروزه، اتفاقاتی که در این دو سال سایه انداختن کرونا بر کشور بر مردم گذشته، ازبین رفتن کسب و کارهای کوچک، از هم پاشیدن نهادهای خانواده به دلیل مشکلات اقتصادی، از دست رفتن عزیزان به دلیل بیماری و... افراد را آشفته و سردرگم کرده و در این میان هم سودجویان بهترین استفاده را از این شرایط می‌کنند. اینجاست که مسوولان باید هر چه زودتر چاره‌ای برای آنچه در حال وقوع است بیندیشند.
