آینده فضای مجازی تحت تسخیر هوش مصنوعی است

حمیدرضا قدمنان

محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی فضای مجازی را در آینده نزدیک به تسخیر خود در خواهند آورد و متولیان این امر در کشور مخصوصا مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، لازم است اقدام جدی و اثرگذاری در این زمینه انجام بدهند. هوش مصنوعی فناوری بسیار مهم و آینده‌داری است و غفلت از آن پشیمانی و افسوس فراوان برای کشور به بار خواهد آورد. تاکید مقام معظم رهبری در دیدار با نخبگان علمی و فناوری بر هوش مصنوعی، اهمیت این حوزه را برای عموم روشن‌تر کرده است. روند جهانی نیز بر این امر صحه می‌گذارد و چندین سال است که ابرقدرت‌های اقتصادی جهان مانند امریکا و چین و به دنبال آن کشورهای بزرگ اقتصادی و سیاسی دنیا، برنامه‌ای ویژه در زمینه هوش مصنوعی دارند و بودجه‌های کلانی به آن اختصاص داده‌اند. غول‌های فناوری جهان مانند گوگل، مایکروسافت و IBM سرمایه‌گذاری‌های شگفت‌انگیزی روی این فناوری انجام داده‌اند و محصولات فوق‌العاده‌ای روانه بازار کرده‌اند که در این مدت نمونه‌ای از آنها را در رسانه‌ها مشاهده کرده‌ایم. تاثیرات عمیق اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی این فناوری خواه ناخواه در آینده نزدیک متوجه کشور خواهد شد و اقدام درست و به موقع متولیان این امر، باعث تبدیل این فناوری به فرصت شگرف و تحول‌آفرین برای کشور خواهد شد. نیاز است دستگاه‌های متولی در کشور چالاکی و چابکی بیشتری از خود نشان داده تا بتوانند برای کشور از این فرصت ویژه به درستی بهره‌برداری کنند. هوش مصنوعی در اکثر صنایع کشور مخصوصا فضای مجازی تحولی بزرگ ایجاد خواهد کرد و خدمات و محصولات جدیدی را در جامعه فراگیر می‌کند. دستیارهای صوتی از نمونه محصولات فراگیر هوش مصنوعی در آینده خواهند بود و به زودی مانند پیام‌رسان‌ها وارد زندگی مردم خواهند شد. در حال حاضر، شرکت‌های گوگل، اپل و مانند آن دستیارهای صوتی را روانه بازار کرده‌اند که محصولات‌شان مورد استقبال گسترده جامعه جهانی واقع شده و حتی بعضی از آنها تا بیش از نیم میلیارد نصب در اپ‌استورها به دست آورده‌اند. البته این دستیارها فعلا زبان فارسی را پشتیبانی نمی‌کنند اما به زودی شاهد اضافه شدن قابلیت زبان فارسی به این محصولات خواهیم بود و آن موقع رقابت کسب‌وکارها با آنها، چندان فایده‌ای نخواهد داشت. 

دیگر محصول مهم و اثرگذار هوش مصنوعی در بستر فضای مجازی، فناوری‌های پایه هوش مصنوعی مانند یادگیری عمیق، یادگیری تقویتی، فهم و تولید زبان و گفت‌وگو و پردازش تصویر و ویدیو است که استفاده از آنها در محصولات فضای مجازی، باعث ایجاد تجربه کاربری هوشمند برای کاربران خواهد شد. شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مانند گوگل و آمازون خدمات پایه هوش مصنوعی را بر بستر ابری در اختیار کسب ‌و کارها و استارت‌آپ‌ها قرار می‌دهند. البته به علت تحریم‌های ظالمانه امریکا علیه مردم کشورمان، کسب ‌و کارهای داخلی از استفاده این خدمات محرومند. بنابراین نیاز است چندین سرویس بومی در کشور در این زمینه راه‌اندازی بشود. در یکی، دو سال اخیر با سرمایه‌گذاری چند کسب ‌و کار خصوصی و با حمایت‌های معاونت علمی و فناوری چند خدمت ابری هوش مصنوعی در کشور شروع به کار کردند و باعث ایجاد امید در زیست‌بوم فضای مجازی شدند. البته این خدمات هنوز به علل متعدد در بازار فراگیر نشده‌اند و به فرهنگسازی و به سرمایه‌گذاری بیشتر برای فراگیری آن نیاز دارند. محصولات فراگیر و خدمات ابری هوش مصنوعی در بستر فضای مجازی به زودی تبدیل به پاشنه آشیل کشور خواهند شد و لازم است وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که متولی اصلی اجرای شبکه ملی اطلاعات است، بیش از پیش به این موضوع توجه کرده و اقدامات جدی ملموسی انجام بدهد.