اقتصاد ناپایدار نمی‌تواند قانون جوانی جمعیت را اجرایی کند

افزایش جمعیت با صدقه دادن امکان‌پذیر نیست

تعادل|

 حالا که بحث افزایش جمعیت با تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت وارد مرحله اجرایی شده و قبل از هر چیز وسایل پیشگیری از حاملگی از داروخانه‌ها و مراکز بهداشتی جمع‌آوری شده، باید نگاهی هم به وضعیت معیشت و تغذیه افرادی انداخت که قرار است بار این افزایش جمعیت را به دوش بکشند. در حال حاضر خانواده‌های کم‌بضاعت زیر پوشش کمیته امداد سبد غذایی با رقم ماهیانه 100 هزار تومان دریافت می‌کنند که البته با توجه به تورم و وضعیت اقتصادی این مبلغ به قدری ناچیز است که حتی صحبت کردن از آن هم بی‌فایده به نظر می‌رسد. در واقع این سبد غذایی چقدر می‌تواند از نیازهای تغذیه یک مادر باردار یا شیرده را برآورده کند در حالی که قیمت متوسط هر قرص نان به 3 هزار تومان می‌رسد و برنج هم کیلویی 50 تا 60 هزار تومان در بازار قیمت‌گذاری شده است. یک کیلو برنج و چند قرص نان تا چند روز می‌تواند تغذیه یک مادر باردار یا شیرده را جوابگو باشد. نمایندگان مجلس بدون توجه به وضعیت اقتصادی مردم و سفره‌هایی که به مدد تورم هر روز کوچک‌تر می‌شوند چطور انتظار دارند که قانون به تصویب رسیده شان اجرایی شود؟ جوانی جمعیت قرار است زیر سایه کدام اقتصاد پایدار به سرمنزل مقصود برسد؟ چه کسی قرار است هزینه‌های درمانی، تحصیل و البته معیشت نوزادانی را که انتظار به دنیا آمدن آنها بعد از تصویب این قانون را دارند پرداخت کند؟ در شرایطی که حتی بسیاری از شهرها و استان‌های کشور درگیر کمبود آب، نبود هوای سالم و ... هستند، قانون جوانی جمعیت تا کجا می‌تواند ضمانت اجرایی داشته باشد؟  البته مسوولان خود را موظف به پاسخ دادن در این باره نمی‌دانند و انگار تنها انتظارشان اجرای بی‌چون و چرای قوانینی است که بدون هیچ پشتوانه‌ای به تصویب می‌رسند و مردم را در سراشیبی راهی قرار می‌دهند که برگشتن از آن بسیار دشوار به نظر می‌رسد.

    نبود حمایت‌های اقتصادی  ضامن اجرایی نشدن قانون است

امان‌الله قرایی، جامعه‌شناس در این باره به «تعادل» می‌گوید: متاسفانه بی‌توجهی به شرایط موجود و تصویب قانون‌هایی از این دست فقط زحمت مردم را بیشتر می‌کند، اینکه قرار باشد قانونی مانند حمایت از خانواده و جوانی جمعیت اجرایی شود نیازمند اقتصادی پایدار و رو به رشد است. چیزی که این روزها ما از آن بی‌بهره‌ایم. فقر هر روز افزایش پیدا می‌کند، بر تعداد کسانی که برای تامین معیشت خود با مشکل مواجه می‌شوند هر روز افزوده می‌شود و حاشیه نشینی و بیکاری، فساد و فحشا و ... رو به افزایش است. در این شرایط ما چطور انتظار داریم که قانونی تصویب شده و ابلاغ شده ضمانت اجرایی داشته باشد. او در بخش دیگری از سخنانش می‌افزاید: ما وقتی از افزایش جمعیت سخن می‌گوییم باید شرایط این افزایش را فراهم کرده باشیم. اول از همه بهبود شرایط اقتصادی است، بعد از آن بهبود وضعیت درمانی و آموزش است، تمام اینها باید برای جمعیت جوانی که قرار است به تعداد افراد جامعه افزوده شوند فراهم باشد. این در حالی است که در شرایط کنونی امکان چنین اتفاقی در کشور ما وجود ندارد. کرونا اقتصاد بسیاری از کشورهای دنیا را زمین گیر کرده و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و البته که وضعیت اقتصاد ما قبل از کرونا هم تعریف چندانی نداشت و این روزها بدتر و بدتر می‌شود. نگاهی به آمار افراد بیکار کسانی که شغلشان را از دست داده‌اند یا کسب و کارشان به واسطه این اقتصاد بیمار از بین رفته بیندازید. در این شرایط یک خانواده چطور می‌تواند به فرزند آوری فکر کند؟

این جامعه‌شناس درباره سبد غذایی 100 هزار تومانی کمیته امداد به مادران باردار و شیرده نیز می‌گوید: واقعا اظهارنظر کردن در این باره سخت است، 100 هزار تومان چه دردی را از این افراد دوا می‌کند، با 100 هزار تومان چه چیزی می‌توانند تهیه کنند که مانع از سوءتغذیه آنها شود. در حالی که خط فقر به زیر 11 میلیون تومان رسیده اظهارنظر کردن در مورد 100 هزار تومان واقعا تلخ و دردناک است. عنوان کردن این مبالغ تنها نمک پاشیدن به زخم مردمی است که این روزها بیش از هر چیز در دام فقر و نداری اسیر شده‌اند. 

   سبد ۱۰۰ هزارتومانی دربرابر «تورم»  اثری ندارد

درحالی کمیته امداد به عنوان یکی از نهادهای مجری برنامه رفع سوء تغذیه مادران باردار و شیرده و وزارت بهداشت به عنوان عامل شناسایی‌کننده این قشر فعالیت می‌کنند که سبد غذایی فعلی که ماهانه با رقمی معادل ۱۰۰ هزار تومان به این دسته از مادران و کودکان ارایه می‌شود، در مقایسه با تورم و افزایش قیمت‌ها، ناچیز و تاثیری در رفع سوء تغذیه ندارد، لذا مسوولان این نهادها افزایش رقم این سبد تغذیه در بودجه سال ۱۴۰۱ را خواستار شده‌اند. دکتر زهرا عبداللهی مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت از شناسایی حدود ۶۰ هزار کودک زیر پنج سال دچار سوءتغذیه در سال ۱۳۹۹ که توسط بخش بهداشت شناسایی شده بودند خبر داد و به ایسنا گفت: حدود ۵۰ تا ۵۴ هزار مادر باردار و شیرده تحت پوشش این بسته حمایتی تغذیه‌ای با کمک کمیته امداد و بنیاد علوی قرار گرفتند. در قالب این برنامه، کارت هوشمند خرید مواد غذایی صادر می‌شود و گروه هدف می‌تواند اقلام غذایی مرتبط با سبد غذایی که این دفتر تدوین کرده است را تهیه کند. اما در عین حال مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت معتقد است که تهیه سبد مطلوب غذایی با توجه به وضعیت فعلی به دنبال افزایش قیمت مواد غذایی، نوسانات قیمت و تحریم‌های چند سال اخیر و موضوع مهم پاندمی کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از آن تحت تاثیر قرار گرفته است.

    لزوم افزایش رقم این سبد 

 همچنین حسین خدرویسی، معاون حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد امام (ره) در این باره گفت: این سبد غذایی ۱۰۰ هزار تومانی در شرایط فعلی نمی‌تواند در مقابل قیمت‌ها و تورم موجود خدمت موثر و اثربخشی داشته باشد، باید این مبلغ در سال آینده به تناسب امکان در بودجه‌های دولتی و نهادهای انقلابی افزایش یابد. خدرویسی با بیان اینکه در کمیته امداد علاوه بر جامعه هدف خود که نیازمندان واقعی جامعه هستند، ۱۲۰ خدمت برای مددجویان ارایه می‌کنیم که یکی از این خدمات حمایت از مادران باردار و شیرده (از چهار ماهگی بارداری تا ۶ ماهگی شیردهی) است که آنها را تحت پوشش قرار داده و حمایت می‌کند، اظهار کرد: همچنین این برنامه برای حمایت غذایی از کودکان تا سن ۵ سالگی که دچار سوءتغذیه هستند هم ارایه می‌شود.

     معرفی مادران و کودکان دچار سوءتغذیه  به کمیته امداد

او با بیان اینکه از اوایل سال ۱۳۹۹ این خدمت از سوی بنیاد مستضعفان با تامین مربوطه به کمیته امداد واگذار شد، به این معنی که اعتبار آن از سوی بنیاد مستضعفان تامین و اجرای آن به وسیله کمیته امداد انجام می‌شد، افزود: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سهمیه‌ای متناسب با اعتبار موجود برای استان‌های ناامن غذایی براساس شاخص‌های موجود قرار می‌دهد؛ شناسایی این مادران و کودکان هم به وسیله مراکز بهداشتی و درمانی در شهرها و استان‌های مربوطه است که این مراکز مادران باردار و شیرده دچار سوء تغذیه را به کمیته امداد معرفی کرده و کمیته امداد بعد از استحقاق سنجی، خدمات را به آنها ارایه می‌دهد. به گفته معاون حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد امام (ره)، در سال ۱۳۹۹، ۶۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به کمیته امداد پرداخت شد که در این راستا این نهاد با سرانه ۱۰۰ هزار تومان برای ۵۴ هزار مادر در سطح کشور و در سال ۱۴۰۰ نیز تاکنون ۷۰ میلیارد تومان برای ۵۸ هزار و ۳۳۳ مادر این خدمت ارایه شد. این در حالی است که در موادی از قانون جوانی جمعیت نیز به «تحت پوشش کامل قرار دادن تمام مادران در دوران بارداری و شیردهی تا پایان پنج سالگی کودکان بر اساس آزمون ارزیابی وسع» و همچنین «ارایه رایگان سبد تغذیه و بسته بهداشتی مادران باردار، شیرده و دارای فرزند زیر پنج سال بر اساس آزمون ارزیابی وسع» اشاره شده است که این قانون نیز می‌تواند عاملی برای حمایت بیشتر از این اقشار باشد.

     افزایش جمعیت با صدقه دادن  امکان‌پذیر نیست

مصطفی اقلیما، پدر مددکاری ایران اما در این باره به «تعادل» می‌گوید: سال‌هاست که من به این مساله اشاره می‌کنم که نمی‌توانیم با وام و صدقه و اعانه زندگی خوبی برای جوانان به وجود بیاوریم. زندگی که با وام آغاز شود محکوم به نابودی است، چرا که یک جایی فشار اقتصادی خودش را نشان می‌دهد و همین امر می‌تواند باعث از هم پاشیدن خانواده‌ها شود. همان اتفاقی که در این دوران پاندمی رخ داد، نگاهی به آمار طلاق‌ها بیاندازید. چرا باید چنین اتفاقی رخ بدهد، چند درصد از افرادی که با گرفتن وام ازدواج به سر زندگی شان رفته‌اند تا پایان پرداخت این وام زندگی شان دوام آورده. متاسفانه واقعیت‌ها بسیار تلخ‌تر از آن چیزی است که ما درموردش اظهارنظر کنیم. آنچه باید بیش از تصویب هر قانوی اعم از جوانی جمعیت و... مورد توجه قرار گیرد شایسته سالاری است که متاسفانه به فراموشی سپرده شده است. در این شرایط اقتصادی ما نمی‌توانیم چشم‌انداز موفقی از این قانون داشته باشیم. مثلا همین پرداخت 100 هزار تومانی سبد غذایی چقدر می‌تواند مشکلات قشر نیازمند جامعه ما را از بین ببرد در حالی که امروز شما با 100 هزار تومان حتی نمی‌توانید غذای یک وعده خانواده‌ای 4 نفره را تامین کنید. پرداخت این مبلغ بیشتر به یک شوخی شبیه است. اجرای شدن این قوانین با صدقه دادن امکان پذیر نیست، تا زمانی که زیر ساخت‌ها فراهم نشود نمی‌توانیم در این زمینه موفق عمل کنیم.