گسترش نهادهای مالی در بورس

مجید عشقی، رییس سازمان بورس و اوراق بهاداربا بیان اینکه بیش از ۸۰۰ نهاد مالی در بازار سرمایه فعالیت دارند، گفت: بیش از ۷۵۰ ناشر بورسی و فرابورسی فعال در این بازار حضور دارند. تعداد سهامداران نیز هم‌اکنون با احتساب سهامداران سهام عدالت و ورود افراد جدید به ۶۰ میلیون ذی‌نفع مستقیم در بازار سرمایه منتج شده است. با توجه به وسعت بازار از نظر کمی توسعه بازار نیازمند وجود افراد حرفه‌ای است که تعداد این افراد هنوز قابل قبول نیست. او افزود: در شرایط کنونی، احساس نیاز به نهادهای مالی جدید از نظر کمی وجود دارد و سیاست گسترش نهادهای مالی هم در بخش مدیریت دارایی و هم در بخش خدمات و ارایه مشاوره و معامله‌گری به بازار در سازمان یک ضرورت تلقی می‌شود که مستلزم تامین و تقویت نیروهای حرفه‌ای است. به گفته رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، سواد مالی هم‌اکنون در کشور پایین است و به آموزش حرفه‌ای در کشور نیازمندیم. بنابراین، امید می‌رود با فارغ‌التحصیلی دانش‌پذیران این دوره‌های حرفه‌ای تا حدی به این نیاز پاسخ داده شود. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با مدنظر قرار دادن شمار گواهی‌نامه‌های حرفه‌ای ابراز کرد: در سال جاری، در مجموع نزدیک به هزار نفر گواهینامه حرفه‌ای دریافت کرده‌اند که با توجه به حجم و ابعاد بازار، این رقم، عدد بسیار کمی محسوب می‌شود. البته باید مراقب بود تا سهامداران در دام مراکز آموزشی غیرمجاز و آموزش غیر اصولی در فضای مجازی که در سال ۹۸ و ۹۹ ضربه بزرگی به بازار زدند، گرفتار نشوند.

 عشقی گفت: سازمان بورس از دوره‌های حرفه‌ای DBA بازار سرمایه اسلامی که با اصول و کیفیت خاص برگزار می‌شود، حمایت می‌کند تا از این طریق به ارتقای بازار سرمایه کمک شود. البته گزارش‌هایی درباره برخی نهادها که دوره‌های MBA و DBA 

غیر اصولی و با کیفیت پایین برگزار می‌کنند نیز دریافت شده که حتما با آنها برخورد می‌شود. او با اشاره به نیاز به ابزارهای مالی مشترک بین بازار پول و بازار سرمایه و همچنین میان بازار سرمایه و بازار بیمه، خاطرنشان کرد: لازم است بحث سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه نیز با توجه بیشتری پیگیری شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها و شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری هنوز برای عامه مردم شفاف و روشن نیست که باید با تبیین این نهادهای مالی، مردم را به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تشویق کرد؛ و این می‌تواند بخش از رسالت فارغ‌التحصیلان دوره‌های حرفه‌ای باشد.

 رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان گفت‌وگو با سنا با اشاره به بالا بودن توان تخصصی در نهادهای مالی، اعلام کرد: در مواردی این توان حتی از خود سازمان بورس نیز بالاتر است. بحث طراحی ابزار پیشتر در خود سازمان انجام می‌گرفت اما امروزه با آشنایی نیروهای حرفه‌ای نهادهای مالی با ابزارسازی این مهم در نهادها نیز انجام می‌شود که باعث خرسندی است. البته یکی دیگر از رسالت‌های فارغ‌التحصیلان دوره‌های DBA نیز ابزارسازی و تنوع‌بخشی به ابزارهای بازار سرمایه است.

  ضرورت تغییر فرمول  قیمت سوخت پتروشیمی‌ها

ششمین میز صنعت سازمان بورس و اوراق بهادار با موضوع مشکلات صنعت پتروشیمی و با حضور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، معاونان و مدیران سازمان بورس و تعدادی از مدیران و فعالان صنعت پتروشیمی برگزار شد. در ابتدا عشقی با بیان اینکه هدف از برنامه‌های اینچنینی آن است که چالش‌های صنایع شنیده و با همفکری طرفین تصمیماتی اتخاد شود که در نهایت به نفع سرمایه‌گذاری در کشور و مردم باشد، اظهار داشت: یکی از رسالت‌های سازمان بورس و اوراق بهادار بحث شفاف‌سازی صنایع پذیرفته شده و حاضر در بورس است. وی افزود: به‌طور معمول، ابهام در صنایع، مشکلاتی را پدید می‌آورد که منجر به زیان سهامداران می‌شود. بنابراین وظیفه خود می‌دانیم ابتدا مشکلات و چالش‌ها صنایع مختلف را شناسایی و گام به گام به سمت اصلاح آنها حرکت کنیم. عشقی با بیان اینکه در چند ماه اخیر چندین مشکل در رابطه با پتروشیمی‌ها رخ داد اما جای هیچ نگرانی نیست، تشریح کرد: اولین موضوع در رابطه با حواشی پیرامون بودجه سال ۱۴۰۱ و افزایش قیمت سوخت پتروشیمی‌ها بود که تغییر محسوسی لحاظ شده بود. وی افزود: محاسبات ما حاکی از آن بود که در صورت اجرایی شدن متن لایحه بالغ بر ۳۵۰ هزار میلیارد تومان هزینه در سال آینده به صنعت تحمیل می‌شد که نسبت به هزینه ۸۵ هزار میلیارد تومانی کنونی بسیار بالاتر است. با پیگیری‌های انجام شده در نهایت هزینه سوخت پتروشیمی‌ها تغییر اندکی پیدا کرد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: البته مشکل مهمی که در این رابطه وجود دارد مربوط به فرمول قیمت خوراک و سوخت پتروشیمی‌ها و صنایع است، این فرمول قریب به ۵ سال مشکلی نداشت اما هم‌اکنون به دلیل مسائل سیاسی و منطقه‌ای که بین روسیه و اتحادیه اروپا شکل گرفته و باعث افزایش ۶ برابری قیمت گاز در اتحادیه اروپا شده برای اولین‌بار نرخ گاز کشورمان از کل دنیا به غیر از اروپا بیشتر شده است. وی افزود: باید پیگیری کنیم فرمول توسط وزارت نفت به نحوی اصلاح شود که فاصله قیمتی زیادی با کشورهای رقیب تولید‌کننده گاز وجود نداشته باشد، در این صورت می‌توانیم بگوییم قیمت‌گذاری منطقی انجام شده است. عشقی گفت: به هیچ‌وجه به دنبال رانت برای هیچ صنعتی نیستیم اما نمی‌توانیم شاهد آن باشیم که یک صنعت رقابتی با تصمیمات اشتباه از صحنه خارج شود. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در بخش دیگری از اظهارات خود، گفت: گفته می‌شود حاشیه سود پتروشیمی‌ها زیاد است، البته همین موضوع را درباره صنایع فلزی هم بیان می‌کنند؛ مساله اینجاست که این سود در نهایت تبدیل به سرمایه‌گذاری در صنعت می‌شود؛ اگر سرمایه‌گذاری نکنیم صنعت مستهلک می‌شود. وی در پایان افزود: دلیل کم بودن استهلاک صنایع ما سرمایه‌گذاری است که انجام شده است به همین دلیل حاشیه سود تعدیل شده است.

  انتقاد از ابلاغ مالیات مواد خام  و نیمه خام صادراتی

در بخشی دیگر از این گردهمایی احمد مهدوی ابهری دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی به ایراد نقطه نظرات خود پرداخت و اظهار داشت: ضمن تشکر از مسوولان سازمان بورس و اوراق بهادار و پیگیری‌های انجام شده برای حمایت از صنایع اما هم‌اکنون صنعت پتروشیمی درگیر مشکلات متعددی است. وی افزود: اولین موضوع در رابطه با جذب سرمایه‌گذار است، بررسی‌ها نشان می‌دهد برای توسعه ظرفیت این صنعت احتیاج به سرمایه‌گذاری خارجی داریم اما با وجود اینکه سرمایه‌گذار خارجی هم وجود دارد اما مشکل در تامین تضمین حاکمیتی است، به نظر می‌رسد دولت می‌تواند این مشکل را حل کند. مهدوی ابهری اظهار داشت: طبق قانون در عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا تضامینی داده می‌شود اما سال‌هاست پیشنهاد می‌دهیم پتروشیمی‌ها را اعتبار سنجی کنید؛ اینگونه نشود که بخواهیم محصولی در بورس عرضه کنیم اما ایراد گرفته شود که تضمین تا رقم معینی بوده و امکان عرضه وجود ندارد. این مشکل را می‌توان حل کرد. دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، افزود: انتقاد بعدی در رابطه با ابلاغ مالیات مواد خام و نیمه خام صادراتی است، به‌طور کلی صنعت پتروشیمی به صورت ماهوی مقابل خام فروشی قرار دارد اما به برخی از تولیدات نیمه خام اطلاق شده و معافیت‌های مالیاتی آن ملغی شده است. وی افزود: ما تقاضا داریم یک محصول که امکان فنی و اقتصادی تولید آن در کشور وجود دارد اما پتروشیمی‌ها از آن دریغ می‌کنند را مشخص کنند، آن زمان به سمت برداشتن معافیت‌های مالیاتی بروند. مهدوی ابهری گفت: در رابطه با قیمت‌گذاری گاز هم به عقیده من وزارت نفت به دلیل بخشی نگری منافع خودش را در نظر گرفته؛ در فرمول قیمت گاز، موضوع مرجع قرار گرفتن هاب کشورهای اروپایی اشتباه است.

  ضرورت حمایت از پروژه‌های  توسعه‌ای پتروشیمی

جعفر ربیعی، مدیرعامل گروه صنایع پتروشیمی خلیج ‌فارس از دیگر سخنرانان این گردهمایی بود و اظهار داشت: با توجه به تصمیماتی که برای صنعت پتروشیمی گرفته می‌شود جمع‌بندی این است که با سودآوری ما مشکل دارند. وی افزود: بحث مالیات از مواد خام و نیمه خام صادراتی یک موضوع بی‌منطق است؛ به صراحت در قوانین بالادستی ما آمده است هرگونه مانع در مسیر صادرات ممنوع است. از یک طرف مسوولان دولتی از ارزآوری پتروشیمی‌ها تشکر می‌کنند از سوی دیگر چنین تصمیماتی می‌گیرند ربیعی تصریح کرد: هم‌اکنون هیچ تولید‌کننده واقعی داخلی نمی‌تواند بگوید شرکت‌های پتروشیمی کالاهایشان را عرضه نکرده‌اند. مدیرعامل گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس، اظهار داشت: بحث بعدی در رابطه با پروژه‌هاست، حدود ۳۵ میلیارد دلار پروژه در صنعت پتروشیمی در دستور قرار گرفته است، پروژه اجرا کردن به معنای توسعه منطقه‌ای، اشتغال‌زایی و ... است؛ چه کمکی در این زمینه به ما توسط دولت می‌شود؟ هیچ. وی در پایان گفت: پتروشیمی‌ها به دنبال ورود به بالادست هستند، علت هم آن است که دولت منابع لازم را برای توسعه صنایع بالادست نفت و گاز ندارد. البته دلیل دیگر آن است که خودمان هم به دنبال خوراک هستیم، اگر پتروشیمی‌ها در صنایع بالادست نفت و گاز سرمایه‌گذاری نکنند تا چند سال دیگر با بحران مواجه می‌شویم؛ بی‌تردید با این تفاسیر احتیاج به حمایت همه‌جانبه داریم.