نقدینگی و اعتماد چگونه به بورس بازمی‌گردد؟
سهیلا نقی‌پور
همانطور که شاهد هستیم شاخص کل از تیر ماه سال گذشته از کانال2.100 به کانال 1.281 قرار گرفته و روزهای پرنوسان و کاهشی را شاهد هستیم. حدودا 50 میلیون نفر از جمعیت کشور در طرح سهام عدالت و بعد از آن در بازار سرمایه ایران عضویت و فعالیت دارند با این شرایط شاهد کمبود نقدینگی و اعتماد از دست رفته اهالی بازار سرمایه‌ایم. در حال حاضر تمام صنایع و بازارها به دلیل تصمیمات بانک مرکزی برای کنترل نرخ تورم با مشکلِ نقدینگی مواجه هستند و این فقط شامل بازار سرمایه نیست.
در ماه گذشته دولت رویکرد خودش را نسبت به بازار سرمایه با بسته‌ای که شامل 10 مصوبه بود که مربوط به اصلاحات فرآیندهای داخل خودِ بازار و دولت و همچنین مباحث بودجه‌ای برای صندوق تثبیت در جهت حمایت از بازار سرمایه، کاهش هزینه شرکت‌ها، اقدامات موثر بانک مرکزی از جمله کنترل نرخ بهره بین بانکی بود برای حمایت از بورس اظهار داشت که در ستاد اقتصادی دولت مطرح شد از جمله:
۱- سال آینده سقف قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌ها ۵ هزار تومان برای هر متر مکعب یعنی به نرخ صادراتی خواهد بود. همچنین سوخت گاز کارخانه‌های فولادی ۴۰ درصد قیمت خوراک پتروشیمی خواهد بود، قبلاً این مرجع ۱۰۰ درصد بود که اکنون به ۴۰ درصد رسیده، یعنی هر مترمکعب حداکثر ۲ هزار تومان خواهد بود. نرخ خوراک صنایع سیمانی معادل ۱۰ درصد قیمت نرخ خوراک پتروشیمی است، البته همه اینها مستلزم تصویب در لایحه بودجه ۱۴۰۱ است.
۲- مالیات شرکت‌های تولیدی در سال آینده ۵ واحد درصد کاهش می‌یابد. ۳- سال آینده فرمول حقوق دولتی معادن تغییر نمی‌کند. ۴ - معادل مالیات نقل و انتقال سهام در بازار سرمایه جهت تقویت صندوق توسعه و تثبیت بازار اختصاص می‌یابد. ۵- علاوه بر اوراق قبلی ۳۰ هزار میلیارد تومان برای صندوق تثبیت بازار اختصاص می‌یابد به شرط اینکه اوضاع بازار مناسب باشد. ۶- ۱۰ درصد وجوه سهام دولتی که در بازار عرضه اولیه می‌شود برای بازارگردانی همان سهام اختصاص می‌یابد. ۷- انتشار اوراق دولتی در بازار با رعایت ۵۰ درصد جریان ورودی منابع به بازار سرمایه انجام می‌شود. یعنی در ماه‌هایی که جریان ورودی نقدینگی بیشتر است، اوراق دولتی منتشر می‌شود. ۸- بانک مرکزی موظف شد نرخ تسعیر دارایی‌های دولتی را معادل ۹۰ درصد نرخ سامانه نیما در ۶ ماه گذشته اعلام کند که این مساله مورد تقاضای فعالان بانکی و بورسی بوده است. ۹- رییس سازمان بورس برای جلسات ستاد اقتصادی و کمیته «و» بند ۵ دعوت می‌شود. ۱۰- بانک مرکزی برای مداخله در بازار ثانویه اوراق نرخ سود بین بانکی را در سقف ۲۰ درصد در نظر می‌گیرد.
بعد از گذشت حدود یک ماه از تصویب این ده بند در ستاد اقتصادی دولت، این متمم لایحه بودجه علی‌رغم تاکید و دستور رییس‌جمهور به مجلس ارسال نشد.
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در حال حاضر وجود دارد وعده‌هایی است که در ابتدای دولت سیزدهم توسط رییس‌جمهور و وزیر اقتصاد به مردم داده شد. با توجه به شرایط بازار در روز سه‌شنبه هفته گذشته شاخص کانال 1.300 را نیز از دست داد. فعالان بازار سهام و سهامداران نیز با هشتگ بورس اولویت اول در توییتر ضمن اعتراض به افت بورس وعده‌های آقای رییسی را یادآور شدند. وضعیتی که در مجامعی که جدیدا برگزار شد در نماد کرمان، وبرق، دی و ثتران تاکنون در بازار سرمایه سابقه نداشته و خشم سهامداران را نشان می‌دهد. بعد از راه‌اندازی هشتگ‌هایی، چون استعفای وزیر اقتصاد، سهامدار مجرم نیست، بورس اولویت اول حالا نوبت به راه‌اندازی هشتگ بورس قربانی بودجه رسیده است.
در چند روز گذشته شاهد تجمع فعالان بازار سرمایه و سهامداران حقیقی در مقابل مجلس بودیم که خواهان پیگیری بسته 10بندی و نظارت و توجه به بازار سرمایه از آقای پورابراهیمی بودند. نتیجه این جلسه با توجه به وسعت پیدا کردن بازار سرمایه پیشنهاد یک پژوهشکده دیده شد و افراد بسیاری که از آموزش بهره‌ای نبردند در بازار سرمایه وجود دارند..
به نظر بنده مساله دیگر مربوط به حذف قیمت‌گذاری دستوری است که مورد تاکید همه فعالان بازار و کمک‌کننده به رونق بازار سرمایه خواهد بود که بحث قیمت‌گذاری دستوری منطق ندارد..
موضوع دیگر مربوط به کاهش فاصله نرخ سنا و نرخ نیمایی است که می‌تواند علاوه بر افزایش امیدواری‌ها در بازار و درستی تحلیل‌ها، زمینه نابودی رانت‌ها را فراهم کند و محدودیت بازگشت ارز صادراتی حذف شده..
با توجه به گزارش‌های 9 ماهه که در کدال منتشر شده از لحاظ بنیادی مناسب می‌باشد همچنین بسیاری از شرکت‌ها صادرات را از سرگرفته و تولیدات و فروش خوبی نسبت به سال گذشته داشته‌اند و اکثر سهم‌ها در قیمت‌های ارزنده‌ای قرار دارند. قیمت بسیاری از سهام بازار به کف تاریخی خود رسیده‌اند و حتی ارزش اسمی آنها به کمتر از ١٠٠ تومان رسیده است. اما مشکلی که وجود دارد بازار با کاهش شدید نقدینگی مواجه است و دولت باید پولی که قرار بود به صندوق تثبیت وارد کند را باید به بورس تزریق کند. تنها حرکت شاخص در روند صعودی مستلزم افزایش ارزش و حجم معاملات می‌باشد.
بی‌تاثیر بودن تحلیل بنیادی و عدم اعتماد به بازار باعث شده خرید نماد‌های فولاد و شبندر و زاگرس به دید یک ساله در پرتفوی افراد قرار گیرد.
درحال حاضر آقای علیزاده عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس و هیات‌مدیره جدید در حال بررسی مشکلات بازار سرمایه هستند و انتظار می‌رود آرامش به بازار برگردد که دولت نمونه آن را در لایحه بودجه 1401 آورده است. به نظرم بازگشت اعتماد به بورس و تغییر مسیر معاملات با اجرای طرح‌ها و مصوبات حمایتی دولت امکان‌پذیر است. این اعتماد به‌تدریج برمی‌گردد چرا که واقعا امروز بازار و نرخ سهام شرایط خوبی دارد.
پیشنهاد من است که سهامداران با توجه به شرایط فعلی و به منظور جلوگیری از ضرر و زیان‌های احتمالی خود اقدام به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت در بازار کنند و به‌طور حتم پرتفوی سرمایه‌گذاری آنها متنوع باشد.
