ضرورت افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در صنعت نفت

علی نقوی، ‌مدیرعامل بورس انرژی ایران در نخستین نشست «هم‌اندیشی شرکت ملی نفت ایران و فعالان بازار پول و سرمایه» با تاکید بر ظرفیت‌های قانونی که در این حوزه وجود دارد، افزود: سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۲ با صراحت به مشارکت بخش خصوصی برای فروش نفت و گاز، تنوع در روش‌های فروش و شفافیتی که در حوزه اقتصادی ایجاد می‌کند، تاکید دارد. وی گفت: ماده ۱۸ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، تبصره یک ماده ۱۳ قانون خروج غیرتورمی از رکود، بند (ح) ماده ۴ قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران و قوانین بودجه و مصوبات هیات وزیران نیز از دیگر ظرفیت‌های قانونی این حوزه است که باید مورد توجه قرار بگیرد.   نقوی در ادامه، به قانون رفع موانع تولید اشاره کرد و توضیح‌داد: یکی از ظرفیت‌هایی که در این قانون برای پالایشگاه‌ها وجود دارد این است که اگر خوراک خود را از طریق بورس خریداری کنند، وزارت نفت به آنها ۲ درصد تخفیف خواهد داد. ‌مدیرعامل بورس انرژی ایران اظهار داشت: اگر پالایشگاه‌ها خوراک خود را طبق مکانیزم بورس انرژی خریداری کنند و سپس فرآورده خود را صادر کنند یا به دولت بفروشند، ضمن افزایش شفافیت مالی در میان پالایشگاه‌ها و وزارت نفت، ظرفیت‌های بسیار زیادی برای استفاده از ابزارهای مالی در اثر این گردش مالی شفاف نیز به وجود می‌آید. همچنین اعمال تخفیف ۲ درصدی، سبب افزایش سودآوری پالایشگاه‌ها و ایجاد انگیزه و جذابیت برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در طرح‌های جدید خواهد شد. وی با بیان اینکه فرآیند تامین مالی مانند یک زنجیره است و ابزارهای مالی به اتکای بازار معاملات فعال به وجود می‌آیند، تشریح‌کرد: از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا ۳۰ آذرماه امسال، یک میلیون و ۱۸۰ هزار تن از فرآورده‌های عرضه شده توسط شرکت ملی نفت ایران به ارزش بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان معامله شده‌ است. نقوی درباره اوراق سلف موازی استاندارد نیز گفت: بورس انرژی میزبان انتشار ۴۵ هزار میلیارد تومان اوراق سلف نفتی و میعانات گازی بوده که حدود ۱۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان آن توسط شرکت ملی نفت و ۲۲هزار میلیارد تومان آن توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و بقیه توسط سایر شرکت‌ها منتشر شده است. مدیرعامل بورس انرژی ایران ادامه‌داد: شرکت ملی نفت ایران می‌تواند با عرضه منظم و مستمر نفت و فرآورده‌ها در بازار فیزیکی و همچنین استفاده از ابزارهای مالی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله، گواهی سپرده کالایی، صندوق کالایی و صندوق پروژه، از مزایای بازار سرمایه بهره بسیار مناسبی ببرد. وی در توضیح چگونگی کارکرد گواهی سپرده کالایی، گفت: ظرفیت به‌کارگیری گواهی سپرده کالایی یا قبض انبار به بهترین شکل در بورس انرژی وجود دارد. به گواه آمار میزان ذخایر نفت و گاز در کشور بالاست و وزارت نفت و شرکت‌های تابعه می‌توانند با پذیرش مخازن و چاه‌های نفت و انتشار گواهی سپرده از این ابزار به‌خوبی استفاده کنند. نقوی افزود: با راه‌اندازی این ابزار شرکت‌های تامین سرمایه نیز می‌توانند صندوق‌های کالایی بر روی دارایی پایه‌هایی مانند نفت خام و میعانات گازی راه‌اندازی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری تازه‌ای را در اختیار مردم قرار دهند. مدیرعامل بورس انرژی ایران با تاکید بر اینکه وزارت نفت باید درباره نرخ اوراق سلف انعطاف بیشتری داشته ‌باشد، توضیح داد: با بیشتر شدن این فاصله بین اختیار خرید و فروش این اوراق و ایجاد تسهیلاتی در شرایط تحویل، ظرفیت استفاده از این ابزار مالی چندبرابر خواهدشد. وی همچنین پیشنهاد کرد که شرکت ملی نفت استراتژی مشخصی برای تامین مالی از طریق ابزارهای بدهی طراحی و از ابزارهای مختلف متناسب با شرایط خود و بازار به نحو مطلوب استفاده کند. نقوی درباره‌ ارتباط شرکت ملی نفت و فعالان بازار سرمایه تصریح کرد: بورس انرژی ایران تعامل در بالاترین سطوح را با وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن در دستور کار دارد و از آن استقبال می‌کند، تجربه سایر بورس‌های انرژی دنیا هم حاکی از آن است که رابطه تنگاتنگی بین نهاد متولی انرژی، بانک و بورس وجود دارد. مدیرعامل بورس انرژی ایران اعلام کرد: در ۲ سال گذشته بیش از هفت میلیارد دلار فرآورده از مسیر بورس انرژی صادرشده و در چارچوب رقابتی که اتفاق افتاده درآمد بیشتری را نیز نصیب دولت کرده است. وی با اشاره به اینکه انعطاف شرکت نفت در قراردادهای نفتی باید بیشتر شود، افزود: در صورت بازنگری در برخی شروط تهاتر نفت خام و قرادادهای نفتی، امکان انتشار اوراق و تامین مالی در این چارجوب‌ها نیز فراهم می‌شود.  نقوی در پایان با بیان اینکه معاملات در حوزه نفت چون سودآوری بالایی دارد، ریسک‌پذیری بیشتری را نیز می‌طلبد، گفت: بورس انرژی آماده توسعه همکاری‌ها با شرکت ملی نفت ایران به منظور استفاده از ابزارهای مختلف مالی همچون سلف موازی و سایر ابزارهای تامین مالی است و این آمادگی را دارد در خصوص معاملات سواپ و ترانزیت نیز با مجموعه وزارت نفت همکاری کند.