کاهش قیمت کالا از طریق تامین مالی زنجیره‌ای
حجت‌الله فرزانی
در صورت تحقق تامین مالی زنجیره‌ای کل چرخه با هزینه کمتر مورد حمایت مالی قرار می‌گیرد که این امر به کاهش قیمت تمام شده محصولات کمک خواهد کرد. تامین مالی زنجیره‌ای در حقیقت عملیات تامین مالی را برای کل زنجیره تولید در نظر می‌گیرد و به صورت زنجیره‌ای بنگاه‌های اقتصادی متعدد را در فرآیند تولید محصول از تامین مواد اولیه تا تولید نهایی محصول که در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد تامین مالی می‌کند. این نوع از تامین مالی بیشتر بر تامین سرمایه در گردش شرکت‌هایی که در این فرآیند وجود دارند، متمرکز است و به صورت پیوسته اتفاق می‌افتد. تامین سرمایه در گردش واحدها و بنگاه‌های تولیدی که به تولید کالاها و خدمات منجر می‌شود، بحثی است که فعالان در این حوزه را برآن داشته تا ورود بانک مرکزی در این زمینه و سیاست‌گذاری مرتبط را مطالبه کنند.
در واقع این توقع وجود دارد که اقداماتی انجام گیرد که تامین سرمایه در گردش کافی تحت اختیار بنگاه‌های تولیدی قرار گیرد، اما متاسفانه بعضا به دلیل مشکلات منابع نقدی که برای بانک‌ها وجود دارد یا بحث‌های دریافت تسهیلات توسط واحدهای تولیدی و عدم وجود وثیقه‌های کافی و تامین آن توسط بنگاه‌های تولیدی موفق، تامین سرمایه در گردش کافی وجود ندارد، بنابراین با ظرفیت پایین دست به تولید می‌زنند.
بر این اساس لازم بود که تامین مالی زنجیره‌ای یا تامین مالی سرمایه در گردش برای بنگاه‌های زنجیره تولید اتفاق افتد تا به صورت پیوسته منابع نقدی آنان تامین شود تا از این طریق نهاده‌های لازم و مواد اولیه کافی از تامین‌کنندگان مورد خریداری قرار گیرد و محصولات به تولید درآید و در نهایت به دست مصرف‌کننده برسد.
استفاده از این روش فرآیند تامین مالی را تسریع می‌سازد و وضعیت سرمایه در گردش مورد نیاز بنگاه‌های تولیدی را بهبود می‌بخشد. طرح تامین مالی زنجیره‌ای نیاز به مراجعه جداگانه واحدها به بانک را کاهش خواهد داد و از آنجایی که به صورت زنجیره‌ای تولید و مصرف‌کننده را در بر می‌گیرد، به نوعی وجوه را از مصرف‌کننده به تامین‌کننده برمی‌گرداند، بنابراین مطالبات غیرجاری بانک‌ها در این موضوع کاهش پیدا خواهد کرد. علاوه براین مساله انحراف از مصرف منابع کاهش پیدا می‌کند زیرا منابع بابت سرمایه در گردش به شکل مستقیم در تولید مصرف می‌شود و مانند سایر تسهیلاتی که به صورت تک تک یا موردی بنگاه‌ها دریافت می‌کردند و در جاهای دیگر به مصرف می‌رساندند، نخواهد بود. اجرای طرح تامین زنجیره‌ای سبب خواهد شد تا برای هر یک از صنایع یک چرخه تولید مورد شناسایی قرار گیرد تا براساس آن نظارت‌پذیری جریان‌های اقتصادی مرتبط با این زنجیره تولید از جنبه مالیاتی و نظام بانکی و سیاست‌های حمایتی امکان پذیر شود. موضوع مهم‌ترآن است که دست واسطه‌ها نسبت به بحث تولید تا مصرف در این حوزه قطع و توزیع رانت حذف می‌شود زیرا وقتی قرار باشد یک زنجیره تولید به صورت کامل تامین مالی شود و سرمایه در گردش مورد نیاز آن به تامین درآید، توزیع رانت کاهش پیدا می‌کند. نکته حائز اهمیت دیگر این است که از آنجا که برخی از واحدهای تولیدی به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد نمی‌توانند به منابع بانک‌ها دسترسی داشته باشند و واحدهای تولیدی که دست شان به منابع بانکی نرسیده، مجبور می‌شود در بازار از طرق مختلف با هزینه‌های مالی بیشتر تامین مالی کنند که این امر هزینه تمام شده محصول را افزایش می‌دهد و مصرف‌کننده نهایی متضرر خواهد شد، اما وقتی تامین مالی زنجیره‌ای اتفاق افتد، با هزینه مالی یکسان کل چرخه حمایت مالی می‌شود، لذا به کاهش قیمت تمام شده محصولات هم کمک می‌کند که این در حقیقت یک مزیت به حساب می‌آید.
