اثرگذاری زلزله بزرگ پایتخت روی 55 درصد تولید کشور
اسماعیل سلیمی، معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه برای راه‌اندازی حدود ۸۰ برج تخلیه گاز در زمان وقوع زلزله در انتظار تصویب شورای شهر هستیم، گفت: در حال حاضر شرکت ملی گاز ۴۰ درصد از شبکه گاز تهران را به قطع‌کننده‌های خودکار مجهز کرده است.
به گزارش ایسنا، سلیمی در چهلمین گردهمایی علوم زمین که به صورت آنلاین در محل سازمان زمین‌شناسی برگزار شد، بحث پیشگیری را مهم‌ترین موضوع در حوزه مدیریت بحران عنوان کرد و افزود: شهر تهران ۴ پروژه با جایکا ژاپن در زمینه شناسایی مخاطرات اجرایی اجرا کرده و قرار داد اجرایی‌سازی پروژه پنجم را در ماه گذشته با جایکا به امضا رساندیم.
وی اولین گام روش‌های ارزیابی احتمال خطر (Risk Assessment) را شناسایی مخاطرات و اولویت‌بندی مخاطرات دانست و اظهار کرد: در ۲۰ سال گذشته اگر می‌خواستیم با کشور ژاپن در این زمینه مطالعاتی را اجرایی کنیم، شاید با این قدرت نمی‌توانستیم بگوییم که زلزله ریسک و مخاطره اول شهر تهران است از این رو باید دست به دست هم دهیم تا شناخت ما از این مخاطره بزرگ در تهران تکمیل شود.
سلیمی با اشاره به اقدامات انجام شده در این زمینه، خاطرنشان کرد: در این راستا سامانه تخمین خسارت را در شهر تهران راه‌اندازی کردیم که به صورت سناریو پایه به ما اعلام می‌کند که اگر زلزله‌ای بالاتر از ۷.۲ در تهران رخ دهد، چه اتفافاتی در شهر تهران رخ خواهد داد.
به گفته وی، بر اساس آخرین اطلاعات استخراجی از این سامانه نشان می‌دهد که در صورت بروز زلزله‌ای به بزرگای بیشتر از ۷.۲، حدود ۵۵ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) ایران تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران اولین اقدام اجرایی شده در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران در این زمینه را تهیه نقشه پهنه‌بندی گسل‌های شهر تهران عنوان کرد که از سال ۸۵ آغاز و تا سال ۸۸ تدقیق شده است و گفت: در نهایت این نقشه‌ها در سال ۱۳۹۵ به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسید ولی این نقشه کافی نبود و از آنجایی که شناسایی گسل‌های شهر تهران یک اقدام مستمر است از این رو مطالعات “دیرینه لرزه‌شناسی “ شهر تهران را آغاز کردیم که به زودی نتایج آن ارایه خواهد شد.
سلیمی، با بیان اینکه تهیه این نقشه‌ها باید منجر به ضوابط ساخت در پهنه‌های گسلی شود، خاطرنشان کرد: بازگذاری‌هایی که در شهر تهران صورت می‌گیرد باید متناسب با مخاطرات باشد و بر این اساس کمیته‌ای تشکیل شد و ضوابط ساخت در پهنه‌های گسلی شهر تهران تهیه و در کمیته‌ای که استانداردهای ۲۸۰۰ را تدوین می‌کردند، مورد بررسی قرار گرفت و بخشی از خروجی این ضوابط در ویرایش استاندارد ۲۸۰۰ در نظر گرفته شد و در سال ۹۹ به عنوان دستور العمل ساخت و ساز در پهنه‌های گسلی به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی کشور رسید.
تهیه نقشه پهنه‌بندی زمین لغزش در تهران
وی اقدام دیگر این سازمان را پهنه‌بندی خطر زمین لغزش شهر تهران دانست و افزود: زمین لغزش به عنوان یک مخاطره مستقل است ضمن آنکه بر اساس بررسی ما بعد از رخداد زلزله در تهران به عنوان یک مخاطره ثانویه، رخ خواهد داد. در بررسی فتوژئولوژی که در شهر تهران انجام شد، تاریخچه زمین لغزش‌های شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس آن نقشه‌های خطر زمین لغزش شهر تهران در مقیاس یک پنجاه هزارم تهیه شد که این نقشه‌ها به شهرداران مناطق ارسال شده است. معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران از تهیه موقعیت قنوات شهر تهران خبر داد و یادآور شد: در سال ۸۴، نقشه رقومی موقعیت قنوات شهر تهران تهیه شد و به تدریج با تفسیرهایی که در عکس‌های هوایی در مقیاس یک ده هزار انجام شد، این نقشه‌ها تدقیق شد و این طرح همچنان ادامه دارد.
فرونشست مخاطره دیگر کلانشهر تهران
وی با بیان اینکه فرونشست زمین در حال تبدیل شدن به یکی از مخاطرات اصلی تهران است، اظهار کرد: این پدیده متاسفانه از جنوب غرب تهران آغاز شده و آنومالی‌هایی را از خود نشان داده است و این پدیده در حال ورود به سمت جنوب شرق و مرکز تهران و منطقه ۱۷ تهران است.
سلیمی خاطرنشان کرد: در این راستا در سال ۸۹ کارگروهی میان همه دستگاه‌های مرتبط با فرونشست تهران تشکیل و در آن یک برنامه ۲۸بندی به امضای اعضای این کارگروه رسیده و به هیات دولت ارسال شده ولی متاسفانه این برنامه در هیات دولت متوقف شده است.
وی ادامه داد: سازمان مدیریت پیشگیری به عنوان دبیر این کارگروه اقدام به تزریق آب به سفره‌های زیر زمینی کرده است، ولی متاسفانه این برنامه چندین سال است که متوقف مانده است.
معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به پراکندگی ایستگاه‌های GPS در تهران اشاره کرد و افزود: یک ایستگاه در سازمان نقشه‌برداری کشور، ۶ ایستگاه از سوی سازمان فاوای شهرداری تهران راه‌اندازی شده بود و ۵ ایستگاه نیز از سوی سازمان مدیریت و پیشگیری خریداری و در شهر تهران نصب کردیم. با استفاده از این ایستگاه‌ها به صورت میدانی حرکات پوسته زمین را پایش می‌کنیم. همچنین سامانه‌ای در اختیار این سازمان است که به صورت آنلاین و برخط حرکات پوسته زمین را پایش می‌کند.
وی اضافه کرد: ما بر اساس داده‌های به دست آمده از این ایستگاه‌ها، نقشه‌های پهنه‌بندی فرونشست زمین در تهران را تولید کردیم.
راه‌اندازی ایستگاه‌های شتاب نگاری
سلیمی با اشاره به راه‌اندازی ۴ ایستگاه لرزه نگار برای سامانه هشدار سریع در ۱۲ سال قبل در تهران، گفت: این ایستگاه‌ها از سوی جایکا ژاپن نصب شده است. در صورتی که زلزله‌ای در گسل‌های «مشا» و گسل «ری» و در اطراف تهران رخ دهد، بر اساس اختلافی که میان موج P و S زلزله وجود دارد، می‌توانیم در شهر تهران کمی زودتر متوجه شده و اطلاع‌رسانی شود.
به گفته وی، در دنیا داده‌های این سامانه‌های هشدار سریع را اطلاع‌رسانی عمومی می‌کنند ولی در ایران از این داده برای اعلام هشدار به
بهره برداران اصلی مانند شرکت گاز، آتش نشانی و مترو استفاده می‌شود.سلیمی اضافه کرد: در حال حاضر شرکت ملی گاز ۴۰ درصد از شبکه گاز تهران را به قطع‌کننده‌های خودکار مجهز کرده است. علاوه بر آن منتظر تصویب راه‌اندازی حدود ۸۰ برج تخلیه گاز در شورای شهر هستیم تا قبل از وقوع زلزله گاز از شهر تهران تخلیه شود.
معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران یادآور شد: علاوه بر ۴ ایستگاه شتاب نگار، ۲۲ دستگاه دیگر را خریداری و نصب کردیم و هم‌اکنون ۲۶ ایستگاه هشدار سریع زلزله در شهر تهران راه‌اندازی شده است و با همکاری دانشگاه مشهد طرح ساخت سیستم سامانه یکپارچه آن را در دستور کار داریم.
