سرخابی‌ها، تنها عرضه اولیه فرابورس تا پایان سال
مسوولان حاضر در بازار سرمایه بعد از نوسانات ایجاد شده در بازار به دنبال راه‌حلی برای بهبود وضعیت بازار بودند که اعمال برخی از تغییر و تحولات را راه‌حلی مناسب برای این اتفاق عنوان کردند و به دنبال تصمیمات اتخاذ شده، شورای عالی بورس در بهمن سال ۱۳۹۹، دامنه نوسان را از منفی پنج تا مثبت پنج درصد به منفی ۲ تا مثبت ۶ درصد تغییر داد. در این زمینه طی چند وقت گذشته مجید عشقی، رییس سازمان بورس و اوراق در خصوص آخرین تصمیمات اتخاذ شده برای دامنه نوسان بورس اعلام‌کرد: این موضوع اکنون و در وضعیت فعلی بازار سرمایه مورد بحث اکثر فعالان این بازار است، بنابراین در تلاش هستیم که تا قبل از پایان سال برنامه‌ریزی‌های لازم را در زمینه دامنه نوسان انجام دهیم. وی خاطرنشان‌کرد: به دنبال آن هستیم تا برنامه‌ای میان‌مدت برای دامنه نوسان ارایه شود و به مرور اقدامات لازم برای اصلاح دامنه نوسان را در دستور کار قرار دهیم. بعد از ایجاد نوسانات مختلف در روند معاملات بازار سرمایه، تصمیمات زیادی برای تغییر دامنه نوسان اتخاذ شد و در این میان عده‌ای معتقد بودند که بهتر است به‌منظور جلوگیری از طولانی شدن نوسان بازار و نیز کاهش ضرر و زیان سهامداران، اقدامات لازم به منظور تغییر دامنه نوسان اعمال شود. عشقی همچنین گفته بود: راه‌های مختلفی برای برداشتن دامنه نوسان وجود دارد و ممکن است این کار را ابتدا برای شرکت‌های بزرگ‌تر در دستور کار قرار دهیم.اکنون و با توجه به نزدیک شدن روزهای پایانی سال هنوز تصمیمات نهایی درخصوص دامنه نوسان اتخاذ نشده است.
در این باره، میثم فدایی، مدیرعامل شرکت فرابورس ایران به آخرین تصمیمات اتخاذ شده درخصوص حذف دامنه نوسان در معاملات بورس اشاره کرد و افزود: تاکنون هیچ بحثی از حذف کامل دامنه نوسان در بازار مطرح نشده است. وی گفت: حذف کامل دامنه نوسان در بازار سرمایه با توجه به تبعات منفی آن به هیچ عنوان قابلیت اجرایی شدن ندارد، بنابراین تاکنون هیچگونه بحثی در مورد آن انجام نشده است. فدایی با اشاره به اینکه دامنه نوسان باید پیش‌بینی‌پذیر باشد و به هیچ عنوان امکان حذف یک‌باره آن وجود ندارد، اظهار داشت: در بازارهای شفاف‌تر و عمیق‌تر باید دامنه نوسان بیشتر باشد، در مقابل برای بازارهای غیرشفاف به منظور جلوگیری از ضرر و زیان سهامداران باید دامنه نوسان کمتری در نظر گرفته شود. مدیرعامل فرابورس ایران از بررسی اجرای دامنه نوسان پویا و ایستا در بازار سرمایه خبر داد و اضافه‌کرد: در دامنه نوسان پویا، قیمت سهام شرکت‌ها متناسب با آخرین قیمت تغییر می‌کند و هر ساعت یک‌بار یا هر پنج دقیقه یک‌بار عددی که برای دامنه نوسان در نظر گرفته شده با تغییر همراه می‌شود. وی ادامه‌داد: در کنار آن در دامنه نوسان ایستا قیمت سهام در کل یک روز معاملاتی یک میزان مشخصی نوسان خواهد داشت.
عرضه سرخابی‌ها در فرابورس
فدایی در پاسخ به سوالی درباره برنامه عرضه‌های اولیه فرابورس تا پایان سال، گفت: اکنون براساس تصمیمات اتخاذ شده به غیر از عرضه سهام سرخابی‌ها، هیچ برنامه‌ای برای عرضه اولیه جدید وجود ندارد. مدیرعامل فرابورس در نشست ابزارهای تامین مالی مسکن و مستغلات به تشریح وضعیت ابزارهای تامین مالی حوزه مسکن و مستغلات پرداخت. او در این صحبت‌ها عنوان کرد: امیدواریم درج صندوق‌های املاک و مستغلات تا پیش از پایان سال در فرابورس انجام شود. در ادامه با عارضه‌یابی این صندوق‌ها تلاش شد حداکثر سادهسازی و چابکی در این ابزار وجود داشته باشد. او در ادامه با اشاره به اینکه هیچ مشکلی برای پذیرش این صندوق‌ها در فرابورس نداریم عنوان کرد: ما در فرابورس پیگیر آن هستیم که پذیره‌نویسی نخستین صندوق املاک و مستغلات انجام شود به نحوی که پایان سال درج این صندوق‌ها در فرابورس صورت گیرد و فقط پذیره‌نویسی آن به سال بعد موکول شود. مدیرعامل فرابورس ایران در بخش دیگری از صحبت‌هایش به ریسک‌ها و مزایای حوزه مسکن و مستغلات پرداخته و عنوان کرد: ریسک این حوزه به مسائلی چون شرایط اقتصادی، مدت زمان ساخت طولانی، هزینه دسترسی به سرمایه و ... برمی‌گردد. او همچنین در توضیح مزایای این حوزه عنوان کرد: مسائلی مانند درآمد حاصل از اجاره، درآمد حاصل از بالا رفتن قیمت، تنوع در سبد دارایی‌ها و... مزایای این بخش را تشکیل می‌دهند.
در هم تنیدگی املاک و اقتصاد
فدایی در ادامه به رابطه بین اقتصاد و حوزه املاک و مستغلات پرداخته و عنوان کرد: ارتباط قابل توجهی میان املاک و مستغلات و مخارج مصرف‌کننده وجود دارد و در سبد دارایی مردم بخش عمده املاک است. موضوع دیگر وجود ارتباط مستقیم میان املاک و تولید ناخالص داخلی است. از سوی دیگر نیز بسیاری از وام‌ها به واسطه توثیق املاک بوده و املاک روی نرخ نکول تاثیرگذار است. او اضافه کرد: در اقتصادهای دنیا همبستگی 60 تا 90 درصدی بین تولید ناخالص داخلی و املاک و مستغلات وجود دارد. مدیرعامل فرابورس ایران بخش دیگری از صحبت‌هایش را به تشریح ابزارهای مالی مختلف حوزه املاک و مستغلات اختصاص داده و عنوان کرد: این ابزارها در دو دسته مبتنی بر بدهی و مبتنی بر سهام و همچنین بازار خصوصی و بازار عمومی دسته‌بندی می‌شوند. فدایی در ادامه به بررسی وضعیت صندوق‌های املاک و مستغلات در امریکا پرداخته و عنوان کرد: از سال 1995 تا سال 2020 بازدهی انواع دارایی‌های این حوزه به‌طور میانگین بالای 10 درصد بوده است. او اضافه کرد: جایگاه اوراق رهنی در میان دیگر اوراق بهادار امریکا روند رو به رشدی داشته و اکنون در جایگاه سومین اوراق بهادار این کشور به شمار می‌رود که 12 درصد بازار سرمایه این کشور و 22 درصد از بازار بدهی را تشکیل می‌دهد. مدیرعامل فرابورس ایران چالش‌های مختلف حوزه تامین مالی مسکن ایران را به دو دسته «نظام بانکی» و «بازار سرمایه» تقسیم‌بندی کرده و گفت: به دلیل ریسک‌های سیستماتیک، نظام بانکی تمایل کمی برای تسهیلات‌دهی در بخش املاک را دارد. همچنین ارکان متعدد صندوق‌ها نیز نتوانسته جلب‌توجه چندانی بکند و این حوزه تعداد صندوق‌های کمی دارد. فدایی پنج راهکار را به عنوان توسعه نظام تامین مالی حوزه مسکن تشریح کرده و گفت: توسعه ابزارهای رهنی، اصلاح زیرساخت‌های قانونی، اصلاح سیستم‌های سنتی بانکداری و ثبات در نرخ، راهکارهای این حوزه هستند.
