پول‌های بلوکه شده و اقتصاد ایران
مجیدرضا حریری
اقتصاد ایران در سال‌های گذشته تحت فشار تحریم‌ها با مشکلات و محدودیت‌هایی رو به رو بوده که عدم دسترسی به درآمدهای ارزی چه در حوزه فروش نفت و چه در سایر کالاهای صادراتی یکی از اصلی‌ترین این محدودیت‌ها بوده است.
با توجه به همین محدودیت‌ها، دولت در تامین منابع درآمد مورد نیاز خود نیز با مشکلاتی مواجه بوده که در نهایت تاثیر خود را چه در کسری بودجه و چه در شاخص‌هایی مانند تورم نشان داده است.
یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در رابطه با پول‌های بلوکه شده ایران باید به آن توجه کرد، نحوه بازگشت این پول‌ها و چگونگی استفاده از این منابع در اقتصاد ایران است. باید توجه داشت که بخشی از این منابع از پیش مصرف شده‌اند. یعنی دولت با توجه به پیش‌بینی که از درآمدهای ارزی داشته، ریال آن را از بانک مرکزی دریافت کرده و به همین دلیل بخشی از این پول‌ها از قبل مصرف شده‌اند و باید جایگزین شوند.
از سوی دیگر باید توجه داشت که در اقتصاد ایران این سال‌ها با ممنوعیت واردات همراه بوده و وقتی منابع ارزی آزاد شود یا تحریم‌ها کنار بروند، قطعا این تصور به وجود خواهد آمد که امکان واردات در بخشی از اقتصاد ایران بار دیگر ممکن خواهد بود اما اینکه دولت به چه شکل این فرایند را برنامه‌ریزی کند، موضوعی است که در زمان خود باید مورد بررسی قرار گیرد.
از سوی دیگر در صورت کنار رفتن تحریم‌ها، قطعا این شانس به وجود خواهد آمد که تبادلات تجاری با شریک‌های اقتصادی افزایش پیدا کند. با وجود آنکه کشوری مانند چین از نظر سیاسی کاملا در کنار ایران و در مخالفت با تحریم‌های امریکا ایستاد اما بخش خصوصی و شرکت‌های اقتصادی این کشور، نگرانی‌های برای ورود به ایران داشتند که در صورت کنار رفتن تحریم‌ها می‌توان انتظار داشت که بازگشت آنها تسهیل شود.
در کنار این‌ها باید توجه کرد که موضوعی مانند منفی شدن تراز تجاری، تنها یکی از المان‌هایی است که باید در بررسی فرایند تجاری مورد نظر قرار گیرد. یعنی بیش از آنکه ما محاسبه کنیم که چقدر صادراتمان از واردات بیشتر بوده، باید توجه داشت که این واردات به چه شکل انجام شده است. در سال‌های گذشته در حوزه‌هایی مانند ماشین‌آلات یا حمل و نقل روند نوسازی در اقتصاد ایران کند شده و از این رو با آزاد شدن واردات می‌توان انتظار داشت که عملکرد در این بخش‌ها تغییر کند.
