تسهیلات ارزی را ارزی برگردانید

غضنفری: مطالبات صندوق توسعه ملی از بخش‌ حاکمیتی و دولتی ۶۰ میلیارد دلار است

گروه بانک و بیمه | 

دومین همایش صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی با شرکت معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، رییس کل بانک مرکزی، رییس کمیسون اقتصادی مجلس، رییس دیوان محسبات کشور و جمعی از مدیران عامل بانک‌ها و صاحبنظران اقتصادی در مرکز همایش‌های سازمان مدیریت صنعتی برگزار شد.رییس ‌کل بانک مرکزی گفت: ثروت بین‌نسلی در صندوق توسعه ملی باید ارزی باشد، یعنی سرمایه‌گذاری طرح‌ها و بازپرداخت تسهیلات به‌صورت ارزی باشد تا سرمایه صندوق توسعه ملی حفظ شود.

«علی صالح‌آبادی» در دومین همایش علمی صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی اظهار داشت: نقش صندوق توسعه ملی در کشور به دلیل محدودیت خارجی، مفید و موثر است و بسیاری از پروژه‌ها برای سرمایه‌گذاری نیازمند منابع ارزی هستند که توسط صندوق تامین می‌شود.

وی با بیان اینکه درآمد نفتی به حساب صندوق واریز می‌شود، ادامه داد: صندوق باید برای پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کند که توجیه‌پذیر و سودده باشد، همچنین این پروژه‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری ارزی و درآمد ارزی است. رییس ‌کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه تقویت صندوق توسعه ملی حایز اهمیت است، اضافه کرد: برخی پروژه‌هایی که توسط صندوق توسعه ملی تامین مالی شدند به مرحله بازپرداخت تسهیلات رسیده‌اند که باید این بازپرداخت به‌صورت ارزی باشد و همکاری صندوق و شبکه بانکی در وصول مطالبات الزامی است.

وی بیان داشت: بانک مرکزی به عنوان نگهدارنده حساب‌های صندوق توسعه ملی مصمم است تا تامین مالی موردنیاز کشور در پروژه‌ها انجام شود البته همانطور که ذکر شد باید در پروژه‌هایی با بازده و عملکرد مناسب باشد.رییس کل بانک مرکزی گفت: بازپرداخت اقساط تسهیلات اعطایی صندوق توسعه ملی باید به صورت ارزی انجام شود تا امکان اعطای تسهیلات ارزی به پروژه‌های جدید حاصل شود.دکترعلی صالح‌آبادی در دومین همایش صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی، نقش صندوق‌های توسعه در همه کشورها را مهم توصیف کرد و گفت: یک سری پروژه‌ها در سال‌های اخیر اجرا شده‌اند و اکنون به مرحله بازپرداخت اقساط صندوق توسعه ملی رسیده‌اند در این میان این نکته مهم است که چون منابع صندوق ارزی است علی الاصول باید اقساط آن نیز به صورت ارزی پرداخت شود.

برخی بر این باورند که طبق قاعده قبلی در حساب ذخیره ارزی‌ اقساط ارزی باید به ریالی تبدیل شود این در حالی است که طبعا این روش بازپرداخت اشکالاتی دارد و ساختار و نظامات صندوق اکنون این امکان را ندارد و باید بر اساس قواعد آن عمل شود.دکتر صالح‌آبادی با اشاره به همکاری بانک‌های عامل و صندوق توسعه ملی گفت: همکاری صندوق و بانک‌های عامل در وصول مطالبات صندوق می‌تواند حائز اهمیت باشد و صندوق و بانک در کنار هم قرار گیرند. البته مطلع هستیم به‌دلیل شرایط اقتصادی و تحریم‌ها برخی شرکت‌ها و دریافت‌کنندگان ارزی صندوق دچار مشکل شده‌اند که مساعدت لازم در این خصوص انجام می‌گیرد.این نکته مهم است که بانک و صندوق مشترکاً تلاش کنند که پرداخت‌ها به شکل ارزی باشد و منابع صندوق برگردد چراکه با بازگشت منابع ارزی صرف اعطای تسهیلات جدید شود. در این زمینه لازم است همه دستگاه‌های متولی در حفظ و صیانت صندوق توسعه ملی کمک کنند.

رییس شورای پول و اعتبار با بیان اینکه برخی مواقع منابع ارزی صرف پروژه‌هایی می‌شود که تولید مشابه داخلی آن وجود دارد گفت: این عمل هیچگونه توجیهی ندارد و حتما بابد پروژ ه‌هایی از سوی صندوق تامین مالی شود که از بازدهی مناسب، توجیه‌پذیری بالا و از عواید ارزی برخوردار باشد، منابع ارزی صندوق را نباید صرف وارداتی که امکان تولید داخلی دارند، کرد. سرمایه‌گذاری‌های صندوق باید الزاماً در پروژه‌هایی صرف شود که عواید ارزی دارد چرا که اگر این پروژه‌ها درآمد ارزی داشته باشد می‌توان مجدداً ارز به صندوق برگردد و این منابع به صورت پایدار بماند و در چرخه سرمایه‌گذاری و اعطای تسهیلات جدید استفاده شود.

دکترصالح‌آبادی با اشاره به مستثنی شدن برخی از پروژ‌ها یی که عواید ارزی ندارند و از منابع صندوق استفاده می‌کنند گفت: در برخی صنایع ممکن است درآمد ارزی هم بر هر دلیلی نداشته باشد و الزاما هم هزینه‌های آن ارزی نباشد اما جزو پروژه‌های زیرساختی باشد که این موضوع متفاوت است.صالح‌آبادی گفت: نقش صندوق توسعه ملی در ایران از جهاتی به دلیل برخی محدودیت‌ها مهم‌تر است، صندوق توسعه ملی در کشور ما به دلیل محدودیت‌های خارجی عمدتاً از سال 1390 به بعد نقش پررنگ‌تر ی پیدا کرده است.وی با بیان اینکه بار مالی بسیاری از پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در سال‌های گذشته بر دوش صندوق توسعه ملی بوده است گفت: امروز تامین مالی پروژ ه‌هایی که به مرحله بهره‌برداری می‌رسد از محل فایناس‌های صندوق توسعه ملی انجام می‌شود و در مقابل بخشی از درآمدهای نفت به صندوق توسعه ملی واریز می‌شود تا از این محل امکان تامین مالی پروژه‌ها از محل این صندوق فراهم شود.وی افزود: اگر این صندوق نبود شاید بسیاری از منابع صرف مصارف جاری می‌شد، اما الزام قانونی مبنی بر ذخیره‌سازی بخشی از درآمد‌های کشور در صندوق توسعه ملی، این ظرفیت را ایجاد می‌کند که پروژه‌های سرمایه‌گذاری مهم کشور از محل منابع این صندوق به سرانجام برسد.

رییس کل بانک مرکزی ضمن تشکر از همکاران صندوق توسعه ملی و تلاش آنها برای حفاظت و صیانت از این ثروت ماندگار افزود: برگزاری چنین همایش‌ها و همفکری برای اتخاذ تمهیدات لازم برای پایدار کردن صندوق و اثرگذاری بیشتر آن در اقتصاد کشور بسیار مهم و ارزشمند است.دکتر صالح‌آبادی خواستار تبیین و تشریح کارکرد صندوق توسعه ملی در اقتصاد شد و گفت: باید تلاش شود تا در سیاست‌های کلی و قوانین به دقت تبیین وتشریح شود که چه میزان از عواید نفت در صندوق توسعه ملی واریز و صرف چه پروژه‌هایی شود.وی با تاکید بر اینکه با تبیین و تشریح نقش و کارکرد صندوق توسعه ملی، اهمیت آن روشن‌تر و کامل‌تر برای افکار عمومی جامعه دیده خواهد شد گفت: تبیین نقش صندوق توسعه ملی حکایت از این دارد که ثروت کشور باید صرف پروژه‌های ماندگار زیرساختی شود.

    بذرپاش هشدار داد: صندوق توسعه ملی  به خزانه دوم دولت‌ها تبدیل شده 

رییس کل دیوان محاسبات کشور و رییس هیات نظارت بر صندوق توسعه ملی در دومین همایش علمی صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی، گفت: نظامنامه وصول مطالبات صندوق توسعه ملی باید تغییر کند.

مهرداد بذرپاش در دومین همایش علمی صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی با بیان اینکه ماموریت اصلی این صندوق، حفظ ثروت ملی برای آیندگان است، افزود: حسابرسی عملکرد پروژه‌های صندوق توسعه ملی در دستور کار دیوان محاسبات قرار گرفته است و سایر انفال به ویژه زمین هم به عنوان منابع صندوق باید مورد توجه قرار گیرد.اهمیت اینها کمتر از نفت نیست. رییس کل دیوان محاسبات اظهار داشت: برخلاف آنچه که شعار «عدالت بین نسلی» مطرح می‌شود، اما در واقع، روزمرگی‌ها باعث شده از اهداف فاصله بگیریم. وی هشدار داد: صندوق توسعه ملی عملا به خزانه دوم دولت‌ها تبدیل شده که این اتفاق، اشتباهی راهبردی است.رییس هیات نظارت و صندوق توسعه ملی تاکید کرد که در اساسنامه صندوق توسعه ملی باید ترکیب هیات امنا اصلاح شود و به گونه‌ای نباشد که بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان منابع، اکثریت هیات امنا را در اختیار داشته باشند؛ این تعارض منافع باید حل شود.وی افزود: هیات عامل به عنوان اصلی‌ترین بازیگر ماموریت بزرگ صندوق توسعه ملی، نقش موثر و چندانی در تکالیف و اقدامات آن ندارند.مهرداد بذرپاش با بیان اینکه ظرف ۱۰ سال اخیر به‌طور متوسط سالی ۱۰ میلیارد دلار تسهیلات مختلفی پرداخت شده است، این سوال را مطرح کرد که چند درصد از این پرداخت‌ها با نظر هیات عامل بوده است؟رییس کل دیوان محاسبات کشور عنوان کرد که بانک‌های عامل در بازپرداخت تسهیلات صندوق توسعه، عملکرد قابل قبولی ندارند. هزینه‌های گزاف و جاری و روزافزون دولت‌ها باعث شده به صورت مکرر درخواست برداشت از این صندوق ارایه شود که این دخل و تصرف، موجب بروز چالش شده است.

بذرپاش با تاکید بر اینکه اساسنامه و ساختار و نوع عملکرد صندوق توسعه ملی نیازمند تغییرات اساسی است، افزود: در نظامنامه‌ وصول مطالبات صندوق هم باید اصلاحات مهمی اتفاق بیفتد. روند سنتی و ناکارآمد این موضوع که براساس استمهال‌های نامتعارف و روش چانه‌زنی است، باید به روز شود. تملک سهام بدهکاران کلان که سال‌ها از سررسید بدهی آنها گذشته و اقدام درخوری نداشته‌اند، یکی از روش‌های پیشنهادی است. همچنین با همه احترامی که برای سازمان برنامه و بودجه قائلم، اما نباید دبیرخانه صندوق توسعه ملی در سازمان برنامه باشد.رییس هیات نظارت بر صندوق توسعه ملی گفت: شکست حساب ذخیره ارزی باید به عنوان یک عبرت مورد توجه باشد؛ ۱۰ سال از آغاز به کار صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی می‌گذرد که امیدوارم در آینده موجب افتخار شود.

    مطالبات صندوق توسعه ملی از  بخش‌ حاکمیتی و دولتی ۶۰ میلیارد دلار است

غضنفری گفت: صندوق توسعه ملی باید بانک و نهادهای مالی داشته باشد که این اصلا بنگاه داری نخواهد بود. مهدی غضنفری رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی در همایش صندوق ثروت ملی و عدالت بین‌ نسلی گفت: ۵۵ کشور جهان صندوق توسعه ملی دارند و به‌طور کلی ۱۰۰ صندوق در دنیا وجود دارد. امریکا ۱۲ و امارات نیز ۶ صندوق توسعه ملی دارد. وی افزود: باید تلاش کنیم که با تولید و صادرات صندوق توسعه ملی داشته باشیم چرا که نسل‌های آینده دیگر نفت نخواهند داشت و باید با روش‌های دیگر درآمدزایی کنند.

غضنفری با بیان اینکه منابع صندوق برای نسل آینده است که نباید توسط نسل فعلی خرج شود، افزود: انواع مصارف صندوق شامل تثبیتی، توسعه‌ای و صیانتی است که قاعده‌گذاری نشده که هرکدام چقدر سهم داشته باشند. طرح خود ما ۲۰درصد تثبیتی، ۳۰ درصد توسعه‌ای و ۵۰ درصد صیانتی است. رییس صندوق توسعه ملی ادامه داد: از سال‌های ۸۹ تا ۹۲ حدود ۶۱ میلیارد دلار وارد صندوق شد. در سال‌های ۹۳ تا ۹۶ حدود ۴۶ میلیارد دلار و سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ فقط ۲۹ میلیارد دلار منابع به صندوق تزریق شد. غضنفری با بیان اینکه میزان مطالبات صندوق از بخش‌حاکمیتی و دولتی ۶۰ میلیارد دلار است اظهار کرد: نیازمند تحول عمیق هستیم و اگر می‌خواهیم نقطه عطفی در صندوق ایجاد شود باید به تغییرات عمیق‌تر فکر کنیم و شجاعت داشته باشیم بپذیریم.وی ادامه داد: نکته مهم اینکه بالاخره بودجه جاری کشور چقدر از صندوق را می‌خواهد بردارد؟ وقتی قانون می‌گوید ۴۰ درصد بودجه به صندوق تعلق داشته باشد چرا بعدها از این میزان برداشت می‌کنند؟ میزان را کم کنند اما دیگر دست به منابع اصلی صندوق نزنند.

رییس صندوق توسعه ملی ‌گفت: جایگاه صندوق باید زیرمجموعه سران قوا باشد چون بین نسلی است. از تبدیل ارز به ریال بپرهیزیم. اتاق بازرگانی چرا درخواست می‌کند بازپرداخت منابع صندوق را که ارزی بوده به صورت ریالی پرداخت کنند؟ مگر کارخانه‌ای که با پول صندوق ساخته‌اید الان به نرخ ۵ سال پیش می‌دهید؟! چطور برخی به خودشان اجازه می‌دهند با این ادبیات با صندوق صحبت کنند؟ برخی می‌گویند تسهیلات را به صورت ریالی می‌خواهیم و ماهم می‌پذیریم اما بر مبنای یک‌ارز شاخص با سود ۸ درصد. وی تاکید کرد: از برداشت اصل منابع صندوق باید امتناع شود و ‌در ازای آن صندوق از محل سود فعالیت‌های اقتصادی خود در تامین بودجه کشور مشارکت کند. غضنفری گفت: صندوق باید بانک و نهادهای مالی داشته باشد که این اصلا بنگاه داری نخواهد بود.

    نوع ارتباط صندوق با بانک‌ها  باید اصلاح شود

محمدرضا فرزین گفت: صندوق توسعه ملی باید بگوید منابع کجا سرمایه‌گذاری شود نه اینکه به خود بانک‌ها سپرده شود چرا که کارکرد صندوق اینگونه نیست. 

محمدرضا فرزین مدیرعامل بانک ملی در همایش صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی، با اشاره به نقاط ضعف صندوق توسعه ملی در ۱۰ سال اخیر گفت: زمانی که صندوق را تشکیل دادیم وظایف تثبیتی را در اساسنامه آن ندیدیم و به همین دلیل با حکم ویژه مسائل حل می‌شد.وی‌ ادامه‌داد: دوم اینکه ما ضعف عمومی در سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران داریم که نصیب صندوق هم شده و آن اینکه همه‌چیز را به قانون بودجه وصل می‌کنیم. قاعده عمومی بلندمدت نداریم و هرسال باید بودجه نحوه عملکرد صندوق را تعریف کند در صورتی که صندوق خودش یک ساختار مستقل دارد. قوانین بلندمدت نداریم که باعث بی‌ثباتی و مشکل در اقتصاد شده است.فرزین گفت: ضعف بعدی صندوق در نوع ارتباط با بانک‌هاست که کارکرد توسعه‌ای خود را ازدست داده است. صندوق باید بگوید منابع کجا سرمایه‌گذاری‌گذاری شود نه اینکه به خود بانک‌ها سپرده شود چرا که کارکرد صندوق اینگونه نیست. فرزین تاکید کرد: دوران بلوغ صندوق با دوران تحریم همزمان شد که نتوانست دوره بلوغ آن به خوبی طی شود.فرزین پیشنهادهایی در این باره مطرح کرد و گفت: صندوق باید در سرمایه‌گذاری داخلی تمرکز کند و پروژه‌های ایران را تامین مالی کند. در این میان می‌توان با صندوق‌های همتا در کشورهای اطراف و همسایه، پروژه‌های مشترکی را با منابع مشترکی انجام دهیم که امنیت اقتصادی ما را هم بالا می‌برد. مانند مسائلی در حوزه‌های آلودگی هوا و آب و … 

وی با بیان اینکه توسعه ما در توسعه منطقه‌ای است ادامه داد: قانون مشخصی در صندوق نداریم درحالی که صندوق‌های مشابه در کشورهایی مانند روسیه قوانین مستقلی دارند و نیاز نیست برای صرف منابع آن به نظام رای‌گیری‌های سیاسی وصل شد.مدیرعامل بانک ملی با اشاره به عدالت منطقه‌ای گفت: باید بتوانیم از منابع صندوق در سراسر ایران استفاده کنیم یعنی سیستان و بلوچستان برای ما به همان اندازه تهران مهم باشد.