اپلیکیشن‌های یادگیری از راه دور، داده‌های کودکان را به اشتراک‌ گذاشته‌اند

رفتار‌ و اطلاعات آنلاین میلیون‌ها کودک توسط اپلیکیشن‌ها و وبسایت‌هایی که در دوران پاندمی برای مدرسه استفاده می‌کردند ردیابی شده است. این ابزارها که از سوی مدارس منطقه‌ای پیشنهاد شده‌اند، خدماتی مثل دروس تعاملی ریاضی و روخوانی را در اختیار کودکان پیش دبستانی و بالاتر قرار می‌دادند. اما بسیاری از این ابزارها اطلاعاتی را در رابطه با ‌‌‌دانش‌آموزان جمع‌آوری کرده و آن ر ا با بازاریابان و بروکرهای داده (دلالان داده) به اشتراک گذاشتند. این بروکرها و بازاریابان می‌توانند با استفاده از این اطلاعات نمایه‌های اطلاعاتی از کودکان تشکیل داده و آنها را با تبلیغات در سراسر وب هدف بگیرند. این یافته‌ها حاصل کامل‌ترین مطالعه انجام گرفته روی تکنولوژی‌هایی است که کودکان و والدینشان نزدیک به دو سال برای آموزش از راه دور از آن استفاده می‌کردند. به گزارش پیوست، به نقل از واشنگتن‌پست، محققان به همراه گروه وکالت Human Rights Watch  حدود ۱۶۴ اپلیکیشن و وبسایت مورد استفاده در ۴۹ کشور را تحلیل و بررسی کرده و یافته‌های خود را واشنگتن پست و ۱۲ سازمان خبری دیگر در سراسر جهان به اشتراک گذاشتند. یافته‌های محققان هشداردهنده بود: نزدیک به ۹۰ درصد از ابزارهای آموزشی به گونه‌ای طراحی شده بودند که اطلاعات جمع‌آوری شده را به شرکت‌های تکنولوژی تبلیغاتی ارسال کنند و آنها هم از این اطلاعات بر برآورد علایق ‌‌‌دانش‌آموزان و آنچه برای خرید ترجیح می‌دهند استفاده می‌کردند. محققان دریافتند که این ابزارها اطلاعات را به نزدیک ۲۰۰ شرکت تکنولوژی تبلیغاتی ارسال کرده‌اند اما تعداد کمی از آنها درمورد چگونگی استفاده از اطلاعات به والدین اطلاع‌رسانی کرده‌اند. به گفته محققان، برخی اپلیکیشن‌ها در بخش شرایط فنی سیاست‌های حریم خصوصی به بحث نظارت خود اشاره کرده بودند و بسیاری دیگر هیچ اشاره‌ای به این موضوع نداشتند.

 به گفته محققان، وبسایت‌های مورد نظر داده‌های کاربران را غول‌های تبلیغات آنلاین از جمله فیس‌بوک و گوگل به اشتراک‌ گذاشته‌اند. این وبسایت‌ها حتی در مواقع غیرضروری هم درخواست دسترسی به دوربین، مخاطبان یا مکان‌ ‌‌‌دانش‌آموزان را داشته‌اند. برخی از آنها حتی پیش از تایید ‌‌‌دانش‌آموز، ضربات او روی دکمه‌های کیبورد را ثبت کرده‌اند. محققان معتقدند ردیابی، آن هم در این «مقیاس سرسام‌آور»، حاکی از آن است که چطور انگیزه‌های مالی اقتصاد اطلاعاتی، حتی کم سن و سال‌ترین کاربران اینترنت را هم در معرض خطرات «اجتناب‌ناپذیر» حریم خصوصی قرار داده است. این در صورتی است که شرکت‌ها در غیر این صورت هم درآمد بالایی را به جیب می‌زدند.‌های جانگ هان، محقق ارشد این مطالعه می‌نویسد: «به همان اندازه که احتمال می‌رود بر بزرگسالان در بزرگ‌ترین فروشگاه‌های مجازی نظارت شود، احتمال نظارت بر کودکان هم در کلاس‌های مجازی بالا بود.» با این حال مدارس و سازندگان وبسایت از نحوه عملکرد خود دفاع می‌کنند. برخی شرکت‌ها بر این اعتقادند که محققان با مطالعه روی صفحات اصلی سایت که شامل کد‌های ردیابی است به نتایج اشتباهی رسیده‌اند. آنها می‌گویند محققان باید تحلیل خود را به صفحات داخلی ‌‌‌دانش‌آموز که کدهای ردیابی کمتری داشت اختصاص می‌دادند. محققان در پاسخ به این انتقاد اعلام کردند که ‌‌‌دانش‌آموزان معمولا پیش از آغاز کلاس باید در صفحات اصلی ثبت نام می‌کردند و درنتیجه صفحات اصلی اهمیت بالایی دارند. همه‌گیری ویروس کرونا تنها پس از دو هفته، با تعطیل کردن مدارس بیش از ۱.۵ میلیارد ‌‌‌دانش‌آموز، زندگی کودکان سراسر جهان را زیر و رو کرد. حالا با وجود بازگشایی بسیاری از مدارس، ده‌ها میلیون دانش‌آموز همچنان مشغول دورکاری هستند و بسیاری دیگر برای بخشی از فعالیت‌های روزانه مدارس از اپلیکیشن‌های آموزشی استفاده می‌کنند. با این همه، هنوز صحبت چندانی درمورد نحوه درآمدزایی این شرکت‌ها انجام نگرفته است. شرکت‌هایی که برنامه‌های آموزش از راه دور ارایه می‌دهند احتمالا از داده‌های ‌‌‌دانش‌آموزان کسب سود کرده‌اند. برای مثال طبق اعلام اپلیکیشن یادگیری  Schoology، بیش از ۲۰ میلیون کاربر و بیشتر از ۶۰ هزار مدرسه در سراسر ایالات متحده از این اپلیکیشن استفاده می‌کنند. 

این مطالعه کدی را داخل این اپلیکیشن شناسایی کرده که امکان استخراج شناساگرهای خاصی به نام ID تبلیغاتی را از گوشی ‌‌‌دانش‌آموز فراهم می‌کند و بازاریابان معمولا از این شناساگر برای ردیابی مردم در اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌های مختلف استفاده می‌کنند تا اطلاعاتی درمورد علایق خرید آنها به دست آورند. یکی از نمایندگان  PowerSchool، سازنده این اپلیکیشن، تمامی سوالات را به سیاست حریم خصوصی شرکت ارجاع داد اما در این سیاست حریم خصوصی ذکر شده است که این شرکت ID تبلیغاتی را جمع‌آوری نکرده یا داده‌های ‌‌‌دانش‌آموزان را برای اهداف بازاریابی استفاده نمی‌کند. با این حال در همین سیاست حریم خصوصی آمده است که وبسایت این شرکت با استفاده از ابزارهای شخص ثالث، تبلیغات هدفمندی را براساس «تاریخچه مرورگر کاربر در وبسایت‌های دیگر و دیگر دستگاه‌ها» به کاربران نمایش می‌دهد. در این سیاست به ارسال داده کاربران به شرکت‌های شخص ثالث اشاره‌ای نشده است. همچنین در این بخش آمده است که شرکت «هیچ اطلاعاتی از کودکان کمتر از ۱۳ سال را به صورت عمدی جمع‌آوری نمی‌کند.» این بخش از سیاست حریم خصوصی در راستای پیروی از قانون محافظت از حریم خصوصی آنلاین کودکان یا COPPA است. این قانون ایالات متحده محدودیت‌های ویژه‌ای را برای جمع‌آوری اطلاعات کودکان در نظر می‌گیرد. با این حال، نرم‌افزار این شرکت حتی برای پیش‌دبستانی‌ها هم تبلیغ شده و گاهی سن کاربران تا ۴ سال هم پایین می‌رود. با این حال، تیم محققان اعتراف می‌کنند که دقیقا مشخص نیست چه داده‌هایی در عمل از ‌‌‌دانش‌آموزان جمع‌آوری شده است و این مطالعه تنها نحوره طراحی نرم‌افزار، یعنی داده‌هایی که براساس برنامه‌نویسی به دنبال آن می‌رود، را مشخص کرده و مقصد نهایی آن را بررسی می‌کند. اما به گفته محققان، آنها علاوه بر وبسایت اصلی  ST Math، در دیگر صفحات مربوط به بازی‌های ریاضی پیش از پیش دبستانی و کلاس اول هم ردیاب‌هایی را شناسایی کرده‌اند. کریستینا مالدون، سخنگوی گوگل، می‌گوید این شرکت در حال بررسی ادعاهای محققان است و درصورت نقض قوانین حریم خصوصی داده، که تبلیغات شخصی‌سازی‌شده برای کودکان را ممنوع می‌داند، اقدام خواهد کرد. یکی از سخنگویان متا، شرکت مادر فیسبوک، هم اعلام کرده است که این شرکت برای نحوه اشتراک‌گذاری داده کودکان و هدف‌گیری کودکان و نوجوانان در تبلیغات محدودیت‌ قائل است. این مطالعه در حالی منتشر شده که نگرانی‌های حریم خصوصی در رابطه با صنعت تکنولوژی آموزشی بیشتر شده است. کمیسیون بازرگانی فدرال (FTC) هفته گذشته (سومین هفته ماه مه)، به یک بیانیه سیاسی رای داد که اجرای جدی‌تر COPPA را الزامی می‌کند و لینا خان، رییس این کمیسیون، معتقد است که قانون فوق‌الذکر «اطمینان حاصل می‌کند که کودکان می‌توانند بدون قرار گرفتن در معرض فعالیت‌های نظارتی فعالیت‌های مدرسه‌ای خود را انجام دهند.» قانون COPPA اپلیکیشن‌ها و وبسایت‌ها را ملزم می‌کند تا پیش از جمع‌آوری داده‌های کودکان، رضایت والدین را جلب کنند اما در صورتی که اطلاعات مورد نظر در جهت استفاده آموزشی جمع‌آوری شوند، مدارس هم می‌توانند به نیابت از والدین این عمل را تایید کنند. FTC  در بیانیه‌ای اعلام کرده است که با هوشیاری، اجرای شروط این قانون از جمله ممنوعیت اجبار به ارایه اطلاعات بیش از حد و محدودیت‌های مربوط به استفاده از داده‌های شخصی برای اهداف بازاریابی، را دنبال می‌کند. به گفته این نهاد، شرکت‌های متخلف با جریمه و مجازات‌های مدنی روبرو می‌شوند. تاثیر گسترده این ابزارها به روشنی مشهود است. برای مثال، ۴۴۷ هزار ‌‌‌دانش‌آموز در لس آنجلس از Schoology و ۷۹ هزار نفر هم از

 ST Math استفاده می‌کنند. نزدیک به ۷۰ هزار ‌‌‌دانش‌آموز مدارس دولتی منطقه میامی-دید هم Schoology را برای آموزش از راه دور استفاده کرده‌اند. هردو منطقه می‌گویند اقدامات لازم برای کاهش خطرات حریم خصوصی را اتخاذ کرده‌اند. شرکت‌های نرم‌افزار در لس آنجلس موظف‌اند تا طرحی از چگونگی محافظت از اطلاعات ‌‌‌دانش‌آموزان ارایه دهند و میامی-دید نیز می‌گوید پیش از به‌کارگیری Schoology در سال گذشته، یک فرایند ارزیابی «کامل و فراگیر» را پشت سر گذاشته است. محققان می‌گویند بیشتر مناطق مدرسه‌ای این مطالعه، پیش از به‌کارگیری این ابزارها هیچ ارزیابی فنی در زمینه حریم خصوصی انجام نداده‌اند. به گفته محققان از آنجایی که سیاست‌های حریم خصوصی شرکت‌ها معمولا گستره نظارتی آنها را پنهان می‌کند، مقامات منطقه‌ای و والدین اطلاعی از نحوه جمع‌آوری و کاربرد این اطلاعات ندارند. با این حال برخی از اپلیکیشن‌هایی که به محققان بررسی کردند، به هیچ‌وجه ‌‌‌دانش‌آموزان را ردیابی نمی‌کردند و این موضوع حاکی از آن است که برای ساخت یک ابزار آموزشی، نیازی به قربانی کردن حریم خصوصی نیست.