دلیل افزایش نرخ تورم در خردادماه

گروه بانک و بیمه |  حذف دلار 4200 تومانی و رشد نرخ ارز، افزایش دستمزدها، افزایش قیمت جهانی اقلام خوراکی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین، انتظارات تورمی حاصل از برخی اخبار تحولات سیاسی، مهم‌ترین دلایل افزایش تورم در بهار 1401 بوده است.  معاون اقتصادی بانک مرکزی بخش عمده افزایش نرخ تورم در خردادماه امسال را ناشی از تصمیم به حذف ارز ترجیحی و عادلانه‌سازی یارانه‌ها دانست و گفت: با کاهش آثار این موضوع، ‌نرخ تورم ماهانه در ماه‌های آتی کاهش می‌یابد. پیمان قربانی تاکید کرد: آنچه که در قالب افزایش قیمت‌ها حادث شده در واقع تورم پنهانی بود که به دلیل پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی در کالاها پنهان بود و با حذف ارز ترجیحی این تورم نمایان شد.  نرخ تورم خردادماه امسال ناشی از تغییر قیمت برخی از کالاهایی است که از ارز ترجیحی استفاده می‌کردند و این امر بیشتر اصلاح نظام پرداخت است و این تورمی نبوده که توسط دولت ایجاد شده باشد بلکه از سال 97 شروع شده است. قربانی ادامه سیاست پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی را غیرممکن دانست و افزود: متاسفانه ارز ۴۲۰۰ تومانی هیچگاه به هدف نمی‌نشست و دولت با اصلاح این روند معیوب، یارانه را به جای پرداخت به ابتدای چرخه تامین، در قالب یارانه‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزارتومانی به آخر چرخه تامین یعنی مصرف‌کنندگان پرداخت می‌کند. وی با اشاره به نرخ تورم سالانه 59.3 درصدی در شهریور ماه 1400 در مورد مهم‌ترین علل رشد نرخ تورم گفت: علل رشد نرخ تورم در سمت تقاضا شامل رشد نقدینگی، پایه پولی و کسری بودجه دولت می‌شود. در سمت عرضه نیز عواملی همچون رشد نرخ ارز، افزایش دستمزدها و مواردی همچون حذف ارزترجیحی و مردمی کردن یارانه‌ها، افزایش قیمت جهانی و افزایش قیمت اقلام خوراکی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین بر نرخ تورم اثرگذار است.  عامل سوم تورم هم ناشی از انتظارات تورمی است که با انتشار برخی اخبار منفی که بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا اخبار مثبت که این روند را معکوس می‌کند حادث می‌شود.‌در خرداد ماه بخش عمده‌ای از تورم، ناشی از تغییر نرخ برخی از کالاهایی است که پیش از این از نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی یا ترجیحی استفاده می‌کردند و با طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها مبنای محاسبه به ارز نیمایی تغییر یافت. در واقع این تورم بیشتر اصلاح قیمتی است و نباید به حساب تورم گذاشت. قربانی خاطرنشان کرد: تورم خرداد ماه تورمی نبوده که در شرایط کنونی توسط دولت ایجاد شده باشد بلکه بیشتر ناشی از تصمیمی است که در سال ۹۷ دولت وقت مبنی بر تخصیص ارز ۴۲۰۰ برای تامین کالاها اتخاذ کرد و این تورم در کالاها نهفته بود و دولت در شرایط کنونی فقط اقدام به اصلاح قیمت‌ها کرد. سیاست پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی به زعم همه کارشناسان قابل استمرار نبود چراکه پیش از این یارانه به اول زنجیره واردات پرداخت می‌شد که بخش عمده آن به هدر می‌رفت یا به هدف نمی‌رسید و در مقابل افزایش قیمت ایجاد می‌شد، ضمن اینکه کالاهای وارداتی از کشور قاچاق هم می‌شد؛ اما در حال حاضر دولت این یارانه را به انتهای زنجیره یعنی مردم می‌دهد. قربانی با بیان اینکه نرخ تورم ماهانه محاسبه شده از سوی بانک مرکزی در خرداد ماه امسال 10.6 درصد است، خاطرنشان کرد: ‌اصولا متوسط نرخ تورم در خرداد طی سال اخیر همواره بالاتر از ماه‌های دیگر سال بوده است به‌طوری که در ده سال اخیر متوسط تورم ماهانه خرداد ۲.۵ درصد بوده است و این نرخ در سال قبل نیز ۴.۵ درصد بوده است؛ ضمن اینکه درسال جاری تورم به یک پدیده عمومی تبدیل شده است و اکثر کشورهایی که تا پیش از این درگیرتورم صفر بودند به دلیل اثار جنگ روسیه و اوکراین هم‌اکنون باتورم بالایی را تجربه می‌کنند.  معاون اقتصادی بانک مرکزی با اشاره به روند کاهشی رشد پایه پولی و رشد نقدینگی پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم تصریح کرد: نرخ رشد پایه پولی که در تیر و مردادماه سال 1400 به ترتیب 46.2 و 42.1 درصد بود در پایان سال به 31.6 درصد رسیده است که نشانگر عزم جدی دولت و بانک مرکزی برای کنترل پایه پولی به عنوان یکی از عوامل تورم است.  قربانی همچنین با اشاره به برنامه مدون بانک مرکزی و دولت برای کنترل رشد نقدینگی افزود: رشد نقدینگی از 40.6 درصد در اردیبهشت سال گذشته به 34.7 درصد (در صورت تعدیل بابت افزایش پوشش آماری اطلاعات بانک مهراقتصاد) در اردیبهشت ماه سال جاری رسیده است. همچنین رشد نقدینگی در فروردین معادل 0.2- و اردیبهشت معادل 2.3 درصد بوده است که ارقامی پایین‌تر از سقف هدفگذاری شده از سوی بانک مرکزی را نشان می‌دهد.  اصلاح نظام بانکی، کنترل رشد مقداری ترازنامه بانک‌ها، عدم استقراض دولت از بانک مرکزی، عدم استفاده از تنخواه گردان برنامه‌هایی بوده که با پیاده‌سازی توانسته‌ایم روند رشد نقدینگی را کاهشی کنیم.معاون اقتصادی بانک مرکزی با اشاره به تامین مابه التفاوت نیاز کشور به ارز ترجیحی از محل پایه پولی در سال 1399 عنوان کرد: تامین منابع پولی ارز ترجیحی در سال 1399 از کل پایه پولی بیشتر شد و این یکی از دلایلی است که حذف ارز ترجیحی را ناگزیر می‌کرد.بانک مرکزی با اعمال سیاست‌های کنترلی رشد نقدینگی و پایه پولی به عنوان عوامل اصلی تورم در سمت تقاضا، توانسته است روند کاهشی به این نرخ‌ها بدهد و برنامه مدونی با هماهنگی دولت برای کنترل تورم از سمت عرضه نیز در دستور کار دارد و بر این اساس نرخ تورم روند نزولی به خود گرفت و با کاهش 13.1 واحد درصدی به رقم 46.2 درصد در پایان سال 1400 رسید. این روند کاهشی طی دو ماهه نخست سال 1401 نیز تداوم یافته و تورم متوسط دوازده ماهه در اردیبهشت ماه سال جاری به 41.9 درصد رسیده است.