ناهمخوانی آمار ساخت با واقعیت

گروه راه و شهرسازی|

رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی با تکذیب ادعای کاهش شدید تولید مسکن در تهران، گفت: مردم به آمارهای ناامیدکننده و غیرواقعی توجه نکنند. او همچنین در شرایطی که مسوولان شهرداری پایتخت به عنوان متولی صدور پروانه ساخت، درباره آمار مورد نظر سکوت کرده‌اند، اعلام کرد، در تهران طی 4 ماه امسال 48 هزار پروانه صادر شده است.  به گزارش «تعادل»، اگر چه آماری که هفته گذشته از سوی یک روزنامه اقتصادی منتشر شد، «منبع خبر» نداشت و در انتشار آن، اصول «روزنامه‌نگاری حرفه ای» رعایت نشده بود، اما واقعیت این است که آمار آن روزنامه مبنی بر صدور حدود 6 هزار و 200 فقره پروانه ساخت در پایتخت طی بهار سال جاری دور از واقعیت و «روند» ساخت و ساز در تهران و همچنین روند کلی اقتصاد که مشوق «دلالی» و تنبیه‌کننده «فعالیت‌های مولد» است، نیست.  به گزارش «تعادل» به نقل از مرکز آمار ایران، طی زمستان سال گذشته در کل مناطق شهری کشور 39 هزار و 532 فقره پروانه ساختمانی صادر شده است که نسبت به فصل مشابه سال 1399 حدود 24.5 درصد دچار افت شده است. البته شاخص صدور پروانه ساختمانی در فصل‌های بهار، تابستان و پاییز سال گذشته نیز در قیاس با دوره‌های مشابه سال 1399 به ترتیب رشد‌های منفی 7.6 درصد، 39.3 درصد و 30.6 درصد را ثبت کرده‌اند. به این ترتیب، مجموع پروانه‌های ساختمانی طی سال گذشته در کل مناطق شهری کشور به 138 هزار و 131 فقره رسیده است که در قیاس با سال 1399 (با 187 هزار و 666 فقره) دچار افت 26.39 درصدی شده است.

    سکوت شهرداری، عدم تغییر شامخ  کل ساختمان

در عین حال، باید تصریح کرد که منبع اصلی و معتبر اعلام آمار صدور پروانه ساختمانی «شهرداری» است، اما این سازمان شهری تاکنون در زمینه شفاف‌سازی آمار یادشده «سکوت» اختیار کرده است. از سوی دیگر، روند «شامخ کل ساختمان» که هر ماهه از سوی اتاق تعاون ایران گزارش می‌شود، طی سه ماهه اخیر نسبت به ماه‌های قبل از آن تغییر محسوس و جهش واری نداشته است، به گونه‌ای که شامخ کل فعالیت‌های ساختمانی از شهریور سال گذشته تاکنون تغییر محسوسی نداشته و از حدود عدد 59 (59 از 100) فراتر نرفته است. شامخ کل ساختمان طی 10 ماهه گذشته، در 4 ماه زیر عدد 50 و در 6 ماه بالاتر از این مرز ایستاده است. به گزارش «تعادل»، در طرح شامخ کل مسکن، از پاسخ‌دهندگان (مدیران و فعالان ساختمانی) خواسته می‌شود به 12 پرسش مطرح شده در قالب سه معیار وضعیت نسبت به ماه پیش (بهتر شده، بدتر شده یا تغییری نکرده است) پاسخ دهند. در صورت انتخاب گزینه بیشتر از ماه قبل: عدد 1، گزینه بدون تغییر: عدد 0.5 و گزینه کمتر از ماه قبل: عدد صفر برای آن پرسش ثبت می‌شود. مجموع حاصل ضرب درصد پاسخگویان به هر یک از گزینه‌های در عدد همان گزینه، مبین عدد شامخ درآن پرسش است. در نهایت، معیار سنجش این شاخص عددی بین صفر و 100 است که به ترتیب به معنای آن است که 100 درصد پاسخگویان گزینه «بدتر شده است» و «بهتر شده است» را انتخاب کرده‌اند. عدد 50 نشان‌دهنده عدم تغییر وضعیت نسبت به ماه قبل، بالای 50 نشانه بهبود وضعیت نسبت به ماه قبل و زیر 50 به معنای بدتر شدن وضعیت نسبت به ماه قبل است. به گزارش «تعادل»، اگر چه انتقادات و تردید‌های بسیاری درباره تحقق طرح انبوه‌سازی دولتی وجود دارد، اما حتی اگر تحرک کوچکی در طرح ساخت مسکن دولت ایجاد شود، انتظار می‌رود، این تحرک در شامخ کل ساختمان بازنمایی شود. از مهر و آبان سال گذشته، با توجه به آغاز ثبت نام برای مسکن دولتی آغاز شد، چنین انتظاری در جامعه فعالان ساختمان شکل گرفت، اما در عمل تاکنون به فعلیت نرسیده است. پس از گذشت چند ماه از آغاز انبوه‌سازی دولتی و انجام مقدمات تولید 4 میلیون مسکن در 4 سال، در اسفند سال گذشته پیشرفت اندک این پروژه در نظرات مدیران وفعالان ساختمانی منعکس شد. افزون بر این، شرایط اقتصاد کلان و همچنین شرایط درونی بازار مسکن از جمله اضمحلال توان مالی متقاضیان مصرفی در کوران جهش‌های تورمی یک‌ساله اخیر، نشانه‌ای از رشد تقاضای «موثر» مسکن در سال و حتی سال‌های آینده به دست نمی‌دهد. این در حالی است که به گفته کارشناسان مسکن و همچنین تحلیل آماری مبتنی بر علم جمعیت‌شناسی «نیاز» به ساخت سالانه 1.2 میلیون واحد مسکونی در کشور وجود دارد. در چنین شرایطی است که اجرای طرح ساخت 4 میلیون مسکن طی 4 سال در تحلیل علت افزایش شامخ کل ساختمان برجسته می‌شود. 

    اوج صدور پروانه؛ سالی 70 هزار فقره 

آن گونه که تسنیم گزارش کرده است، وزیر راه در واکنش به گزارش هفته یکی از روزنامه‌ها اظهار کرد: طبق آمار ارایه شده شهرداری تهران اوج صدور پروانه ساخت در پایتخت از سال‌های 90 تا 93 تعداد 60 هزار تا 70 هزار پروانه صادر شده که تعداد زیادی از این خانه‌ها هم ساخته نشده است.

وی افزود: سال 95 حدود 11 هزار پروانه ساخت، سال 96 بالغ بر 14 هزار و 300 پروانه، سال 97 بالغ بر 18 هزار پروانه و در سال 98 حدود 19 هزار پروانه ساختمانی در تهران صادر شده است. وی با بیان اینکه در شهر تهران طی 4 ماه امسال 48 هزار پروانه صادر شده است، گفت: این نشان می‌دهد که بیش از 10 برابر سال‌های گذشته در شهر تهران پروانه ساختمانی صادر شده است. از سوی دیگر 180 هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده با شهرداری تهران قرارداد امضا شده که وام آن را وزارت راه و شهرسازی تامین خواهد کرد. وزیر راه و شهرسازی با اشاره تلویحی به گزارش منتشر شده توسط یکی از روزنامه‌ها طی روزهای اخیر، اضافه کرد: این آمار، آمارهای ناامیدکننده و غیرواقعی است و مردم به آمارهای رسمی توجه کنند. به گزارش تسنیم، چند روز قبل یکی از رسانه‌های مکتوب در گزارشی تحت عنوان «سقوط تاریخی تولید مسکن» با استناد به آنچه آمار اختصاصی عنوان شده بود، وضعیت ساخت و ساز مسکن در شهر تهران را مورد بررسی قرار داده بود. در بخشی از این گزارش ادعا شده بود: «تیراژ تولید مسکن در فصلی که گذشت، حتی نسبت به برش فصلی رکود تاریخی تولید مسکن در سال 1401 هم 42 درصد افت کرده و پایتخت از کف تاریخی خانه‌‌سازی هم دوباره سقوط کرده است.»