سیل مرداد

گلی ماندگار|

 تنها سه سال از خاطره تلخ سیل شیراز گذشته است. سیلی که بر اثر آن خسارات جانی و مالی سنگینی به جا ماند و خانواده‌های زیادی در غم از دست دادن عزیزانشان سوگوار شدند. آخرین آمار رسمی جان‌باختگان سیل 1398 به نقل از سرپرست اورژانس کشور 21 نفر اعلام شد. مدیرکل پزشکی قانونی استان فارس اعلام کرد در میان کشته‌شدگان 6 مرد، 7 زن و 4 کودک، 3 پسر و یک دختر بودند. همچنین بر اساس این آمار سیل 119 مصدوم برجای گذاشت. این در حالی بود که بنا به گفته شاهدان عینی و منابع غیر رسمی میزان تلفات این سیل بیش از 21 نفر بود. از سوی دیگر رییس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا اعلام کرد که طغیان مسیل در شیراز بیش از 200 خودرو را با خود برده است. در نتیجه سیلاب دوم، در محلات شرق شیراز از جمله محله سعدی خانه‌های بیشتری آسیب دیده و دچار آب گرفتگی شدند. سیلاب ۵ فروردین در شیراز و دیگر شهرهای استان فارس به 3 هزار و 850 واحد شهری خسارت جزئی و به 289 واحد خسارت کلی وارد کرده است، خسارت‌های جزئی دراین برآوردها برای واحدهایی که نیاز به تعمیرات دارند و خسارت‌های کلی برای واحدهایی که باید از ابتدا تخریب و احداث شوند تعریف شده است. همچنین بر اساس این آمارها در مناطق روستایی شهرستان شیراز و دیگر روستاهای استان فارس سیل به یک هزار و 450 واحد خسارت جزئی و به 450 واحد خسارت کلی وارد کرده است. حالا آمار جانباختگان سیل استهبان هم به عدد 23 رسیده و معلوم نیست بعد از فروکش کردن این حادثه طبیعی آمار فوتی‌ها و مفقودی‌ها که حالا 5 نفر اعلام شده چقدر افزایش پیدا کند. 

    کسی به هشدارها توجه نمی‌کند

همین هفته گذشته بود که سازمان هواشناسی احتمال وقوع سیلاب در حریم رودخانه‌ها را اعلام کرد، هشدار زرد که در آن از مردم خواسته شده بود در مناطقی که اعلام شده از رفتن به حریم رودخانه‌ها خودداری کنند. اما این‌بار هم کسی هشدارها را جدی نگرفت. بیشتر کسانی که بر اثر این سیل آسیب دیده‌اند، گردشگرانی هستند که در مسیر رودخانه بودند و ناگهان غافلگیر شده‌اند. بنا به گفته مقامات این شهر سیل استهبان خارج از محدوده شهری و روستایی رخ داده و بنابراین به هیچیک از واحدهای مسکونی شهری و روستایی آسیبی وارد نشده است. در واقع بیشترین آسیب متوجه خودروهای متعلق به افرادی است که در حریم رودخانه مشغول گردش بوده‌اند. 

     دادستان فارس به موضوع سیل ورود کرد

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدکاظم موسوی با اشاره به سیل روز گذشته در شهرستان استهبان حوالی سلطان شهباز، اظهار کرد: دادستان فارس به موضوع سیل اخیر ورود کرده و پرونده قضایی برای افراد خاطی تشکیل شده است. بلافاصله پس از وقوع حادثه سیل، دادستان استهبان مامور شد که در محل وقوع این رویداد حضور داشته باشد.

رییس‌کل دادگستری استان فارس تصریح کرد: با توجه به اینکه حوزه آبریز رودخانه‌ای که براثر سیل سرریز شده است در سه شهرستان نی‌ریز، فسا و داراب قرار دارد، به حوزه‌های قضایی این سه شهرستان ابلاغ‌شده که امورات به پزشکی قانونی نزدیک محل حادثه ارجاع داده شود تا خانواده‌های جانباختگان به‌زحمت نیفتند. او با اشاره به اینکه اکثر جان‌باختگان سیل اخیر در شهرستان داراب هستند، گفت: دادستان‌های شهرستان داراب و استهبان مامور شدند تا قصوری که از سوی اشخاص و نهادهای متولی رخ‌داده را سریع اعلام کنند تا اقدامات قضایی لازم درباره افرادی خاطی، صورت گیرد. سید کاظم موسوی افزود: با اشاره به فوت ۲۳ نفر در این حادثه، اظهار کرد: ۲۱ نفر به پزشکی قانونی منتقل شده‌اند و پنج نفر مفقود شده‌اند و سه خودرو هم در گل‌ولای گرفتارشده است.

     تعداد جان‌باختگان سیلاب به 23 نفر رسید

معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان فارس، اظهار کرد: ۳۰ تیم امداد و نجات جمعیت هلال احمر فارس در قالب تیم‌های عملیاتی، امداد هوایی، سگ‌های نجات و تیم مدیریت مرکز با حضور مدیرعامل، معاون‌امداد و نجات و مدیر روابط عمومی این جمعیت در منطقه حضور و کار پایش را انجام می‌دهند. او افزود: ۱۴۰ نیروی امدادی به همراه یک فروند بالگرد امدادی در منطقه حضور دارند و مشغول جست‌وجو هستند. همچنین دو تیم سگ‌های جست‌وجو و نجات نیز در محل حضور دارند. در فصل تابستان زمانی که بارندگی‌های اینچنینی اتفاق می‌افتد احتمال به وجود آمدن چنین مشکلاتی وجود دارد. نیروهای امدادی در محل حضور دارند و حالا کار دیگری به جز جست‌وجو نمی‌توان انجام داد. مهم این است که پیش از وقوع چنین حوادثی به هشدارهای اعلام شده از سوی هواشناسی توجه کنیم.

     دستور رییس سازمان بازرسی  در خصوص سیل استهبان

ذبیح‌الله خداییان رییس سازمان بازرسی کل کشور نیز ضمن تسلیت به خانواده جان‌باختگان و آرزوی سلامتی برای مصدومین، با صدور دستوری به کاظم اکرمی بازرس کل استان فارس، ماموریت داد با حضور در در مناطق سیل‌زده، ابعاد و زوایای مختلف حادثه و روند امدادرسانی به سیل‌زدگان را مورد نظارت جدی و دقیق قرار دهد. او افزود: در صورت وجود قصور یا تقصیر احتمالی از سوی هر یک از دستگاه‌ها، مراتب را جهت رسیدگی‌های بعدی گزارش کند.

    نجات 55 نفر از مرگ حتمی

خلیل عبداللهی مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس، نیز در اظهارنظری گفت: به‌طور کلی در این حادثه ۲۳ نفر گرفتار سیلاب شدند و ۵۵ نفر توسط نجاتگران از مرگ حتمی نجات پیدا کردند. همچنین ۱۵ خودرو نیز در رودخانه گرفتار شدند که نیروهای امدادی برای کمک به آنها ورود کردند.

   51  خانواده اسیر سیلاب

درپی بارندگی شدید منطقه پهنابه - سد استهبان تحت تأثیر سیل و آبگرفتگی قرار گرفت که در این حادثه 51 خانوار درگیر سیلاب شدند. بنا به گفته مسوولان روستاهای درگیر حادثه عبارتند از: امام‌زاده سلطان شهباز، باغ شاد، دهویه، بخنو، درب قعله، انجیرک علیا و سفلا، آب بند، بردنو و مهدی آباد. همچنین مسوولان هلال احمر اعلام کرده‌اند که پنج بسته غذایی 72 ساعته برای حادثه‌دیدگان ارسال و بین آنها توزیع شده است.

     چه عواملی باعث وقوع و تشدید سیل  می‌شوند؟

پدرام عبدالهی، کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری در رابطه با عوامل به وجود آورنده سیل به «تعادل» می‌گوید: متاسفانه ما سال‌هاست که دست به تخریب محیط زیست زده‌ایم و در این زمینه از هیچ کوششی فروگذار نکرده‌ایم و حالا نتیجه این تخریب‌ها به شکل بلایای طبیعی رخ نموده است. وقتی ما در مورد از بین بردن، پوشش گیاهی هر منطقه صحبت می‌کنیم، وقتی از فرسایش خاک و سدسازی‌های بی‌ضابطه انتقاد می‌کنیم، وقتی از بحران‌های محیط زیستی حرف می‌زنیم در واقع می‌خواهیم برای وقوع چنین اتفاقات دردناکی هشدار بدهیم. متاسفانه هیچ کس نه مردم و نه مسوولان این هشدارها را جدی نگرفته و نمی‌گیرند و نتیجه می‌شود این مصیبت‌هایی که هر از گاهی دامن عده‌ای از هموطنانمان را می‌گیرد.  او می‌افزاید: هر ساله با بلایای طبیعی از جمله سیل و خشکسالی مواجه می‌شویم اما تنها مساله‌ای که در این زمینه مطرح می‌شود وعده جبران خسارات وارد شده است درحالی که برخی موارد مانند تلفات انسانی و از بین رفتن برخی گونه‌های گیاهی و جانوری قابل جبران نیستند. کارشناسان محیط زیست بارها و بارها به این مساله اشاره کرده‌اند که توجه به بالادست حوضه آبریز ضروری است. احیای جنگل‌ها و مراتع و تقویت پوشش گیاهی در بالادست حوضه آبریز باعث نفوذ آب باران به اندام گیاه و از طریق ریشه گیاه به اعماق خاک می‌شود و دیگر آب باران به روان‌آب تبدیل نمی‌شود. عبدالهی با اشاره به اینکه آب به‌تنهایی قدرت تخریبی دارد، می‌گوید: زمانی‌که قطرات باران با خاک عاری از پوشش گیاهی برخورد می‌کند کلوخه‌های خاک و خاک سنگینی که روان آب توانایی حمل آنها را ندارد، متلاشی می‌شوند و این نوع فرسایش دو پیامد به‌همراه دارد؛ یکی از پیامدها این است که ذرات متلاشی شده کلوخه‌ها منافذ خاک را می‌پوشانند و مانع از نفوذ آب به خاک می‌شوند همچنین زمانی‌که کلوخه‌های سنگین به ذرات سبک تبدیل می‌شوند به راحتی می‌توانند تبدیل به گل و لای و در نتیجه باعث افزایش چگالی روان آب و افزایش قدرت تخریب و قدرت فرسایندگی سیلاب شوند بنابراین پوشش گیاهی می‌تواند نقش لایه محافظ خاک را ایفا و از بروز چنین پدیده‌هایی چلوگیری کند و مانع از افزایش سرعت روان آب شود.

    آنها برای تفریح رفتند اما...

کسانی که گرفتار سیلاب استهبان شدند، اکثرا افرادی بودند که عصر جمعه برای تفریح به حریم رودخانه رفته بودند، کسی هشدارهای اعلام شده توسط سازمان هواشناسی در عصر چهارشنبه را جدی نگرفته بود. هیچ کس فکر نمی‌کرد که بارش باران بتواند چنین سیلی عظیمی را به راه بیندازد. حالا خانواده‌های گرفتار در سیلاب، یا عزیزانشان را از دست داده‌اند یا چشم انتظار عزیزان مفقود شده شان در سیل مانده‌اند. تفریح عصر جمعه آنها به مصیبتی ختم شد که هیچ‌وقت از یادشان نخواهد رفت. مساله این است که آنها چیز زیادی نمی‌خواستند، یک بعدازظهر شاد در کنار خانواده و در حاشیه رودخانه‌ای که هوایشان را خنک می‌کرد. اما حالا برای همین بعد ازظهر هزینه زیادی پرداخت کرده‌اند و البته مسوولان هم فقط به گفتن این حرف که خسارت‌ها را جبران می‌کنند اکتفا کرده‌اند. خسارت‌هایی که برای خیلی از خانواده‌ها آنقدر سنگین و زجر آور است که هیچگاه قابل جبران نیست، مگر می‌شود از دست دادن عزیزی را جبران کرد؟