آتش به جان اینترنت افتاد

نت بلاکس: 21درصد از اینترنت ایران دچار اختلال شده است

شرکت مخابرات: علت، آتش‌سوزی در یکی از حوضچه‌های ارتباطی است

نرگس رسولی|  قطع اینترنت در ایران اتفاق جدیدی نیست. از روزی که اینترنت رسما یکی از اعضای جدید خانوارهای ایرانی شد تا امروز روزی نبوده که کاربران شبکه اینترنت از ضعیف بودن، اختلال‌های گسترده وقطعی‌های پی‌درپی گلایه‌مند نباشند. کاربران ایرانی که تجربه تلخ قطع گسترده اینترنت را نیز در سال‌های گذشته دارند حالا چند روزی است که با اختلال‌های دوباره، کندی و حتی قطع اینترنت برخی شبکه‌ها مواجه هستند.  امری که نخستین حدس دلیل آن از سوی کاربران اجرای در سکوت فیلترینگ جدید در شبکه اینترنت است.  با روی کار آمدن دولت سیزدهم یکی از جدی‌ترین بحث‌های مطرح شده از سوی دولت کاهش سرعت اینترنت، محدودیت‌های جدید، فیلترینگ گوگل و… بوده است آن هم در شرایطی که کشورهای دیگر بر گسترش و همگانی شدن اینترنت تلاش می‌کنند.  روالی که موجب شده تا اختلال مهمان همیشگی کاربران باشد و دیگر خبری از کمپین‌های اعتراضی به کندی اینترنت و حتی قطعی‌های همیشگی وجود ندارد و تنها راه چاره کاربران استفاده همزمان از چندین اپراتور اینترنت است تا در صورت لزوم با شیفت کردن به اپراتور دیگر کمی از بار اختلال اینترنت‌شان کم کنند.  اما در طی چند روز گذشته اختلال‌ها از اینترنت فراتر رفته و شبکه تلفن همراه هم با اختلال‌هایی همراه شدند و رسما صدای اعتراض کاربران به هوا برخاسته؛ اعتراضی که هر چند ابتدای امر از سوی شرکت مخابرات رد شد و گردن گرفته نمی‌شد اما با گسترش آن به معضلی جدی مخصوصا برای کاربران فعال و کسب و کارهای اینترنتی مبدل شد و زمان پاسخگویی فرا رسید.  از حدود ساعت ٢ بعد از ظهر دیروز 10 مرداد اختلال گسترده اینترنت برخی از شرکت‌‎های اینترنتی و اپراتورها به صورت کلی قطع شد و مابقی با کندی همراه شدند. وبسایت‌های نمایش‌دهنده وضعیت اینترنت هم همگی این اختلال گسترده را نمایش می‌دادند و خبر از کاهش ٢١ درصدی سرعت اینترنت دادند. 

 رادار نت‌بلاکس، کاهش ۲۱ درصدی سطح دسترسی و اختلال در اینترنت ثابت و همراه و گیت‌وی شرکت ارتباطات زیرساخت را نشان می‌دهد. نت بلاکس به عنوان یکی از مراجع پیگیری محدودیت‌های اینترنتی در سراسر جهان نیز لحظاتی پیش، قطعی محسوس اینترنت در خطوط ثابت و اینترنت ایرانسل و شرکت ارتباطات زیرساخت را تایید کرده است. بنابر داده‌های این وب‌سایت، سطح دسترسی به اینترنت به نسبت میزان عادی، 21‌ درصد کاهش داشته است. آرش کریم بیگی، مدیرعامل شاتل موبایل در واکنش به اختلال گسترده شبکه اینترنت کشور در توییتی نوشته: «متاسفانه به علت قطع یکی از نقاط حیاتی شبکه فیبرنوری شرکت ارتباطات زیرساخت، تقریبا تمام اپراتورهای کشور با اختلال شدیدی مواجه هستند. با وجود اینکه این اختلال خارج از شبکه و توان #شاتل_موبایل هستش؛ ولی به نوبه خودم لازمه از همه مشترکین بابت این تجربه عذرخواهی کنم.» البته این اختلالات در اپراتورهای همراه تنها محدود به قطعی اینترنت نبود و ظاهرا برخی از کاربران در نقاط مختلف کشور در برقراری تماس و آنتن‌دهی سیم‌کارت خود نیز دچار مشکل شدند. اما بدون هیچ عذرخواهی یا اطلاع‌رسانی خاصی . در نهایت نخستین واکنش شرکت مخابرات این بود که «دلیل مشکلات پیش آمده آتش‌سوزی در یکی از حوضچه‌های ارتباطی منطقه 8 مخابرات است و کارشناسان این شرکت مشغول فعالیت برای رفع سریع این اختلالات هستند.» آتش‌سوزی اولین‌باری نیست که موجب اختلال در وضعیت اینترنت می‎شود. پیش از این در 13 اسفند 1400 هم آتش‌سوزی در مرکز LCT زیرساخت وضعیت اینترنت را دچار مشکل کرده بود. همچنین برخی از کاربران مخابرات، ها‌ی‌وب، شاتل، رایتل، مبین‌نت و برخی دیگر از اپراتورها از کندی شدید اینترنت خود خبر داده‌اند.

خبرگزاری رسمی دولت، ایرنا، نیز خبر داده شبکه تلفن همراه برای بعضی کاربران در برخی مناطق تهران از دسترس خارج شده و به رغم نمایش آنتن، امکان برقراری تماس وجود ندارد. رادار ابرآروان نیز نشان می‌دهد اینترنت اپراتورهای مختلف با اختلال روبرو شده است. جالب اینجاست که این اختلال‌های گسترده در روزی اتفاق می‌افتد که روز تولد www است. 

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، روز چهارم مرداد دلیل این اختلال را قدیمی بودن و فرسودگی کابل‌های برق داخلی مرکز مخابراتی انقلاب، ذکر کرد.

با این حال شرکت برق تهران گزارش‌ها درباره ارتباط اختلال در اینترنت کشور با قطعی برق را رد و اعلام کرده بود که هیچ‌گونه اختلالی در تامین برق شرکت ارتباطات زیرساخت رخ نداده است.

در اسفند گذشته و در پی تصویب «طرح صیانت» در یک کمیسیون مشترک در مجلس، بسیاری از کاربران اینترنت در ایران اعلام کردند که همزمان با بحث درباره این طرح، اجرای آن نیز عملا آغاز شده و سرعت اینترنت به‌شدت کاهش یافته است.

شاید اختلال‌های اینترنت در دهه گذشته خیلی قابل توجه نبود اما این روزها که بسیاری از کسب و کارها حیات‌شان وابسته به اینترنت است هر روز اختلال در اینترنت زیان قابل توجهی متوجه این گروه می‌کند. 

گزارش‌های مختلف گردش مالی کسب و کارهای اینترنتی را بیش از ٣٠٠ هزار میلیارد تومان می‌دانند که هم برای کسب و کارها و هم برای شبکه بانکی قابل توجه است. این در حالی است برخی گزارش‌ها این ارقام را تنها برای نزدیک ٤٠٠سایت می‌خوانند و معتقدند که کل تراکنش مالی حاصل از کسب و کارهای اینترنتی به بیش از هزار هزار میلیارد تومان می‌رسد.  چرا که هم چنان برای خریدها بر اساس پرداخت درب منزل صورت می‌گیرد که در تراکنش‌های حاصل از فروش اینترنتی محاسبه نمی‌شود.  به همین جهت در طی سال‌های گذشته بارها هم بخش کسبی  مارکت‌های اینترنتی و هم برخی نمایندگان مجلس بر حمایت از این کسب و کارها تاکید کرده‌اند.  مهدی عبادی کارشناس این حوزه در این باره معتقد بود که قطعی اینترنت روی کسب و کارهای اینترنتی تأثیر منفی گذاشته و خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به خصوص به کسب و کارهای کوچک و نوپا وارد کرده، به‌طوری که اگر این محدودیت تا چند روز دیگر ادامه یابد مرگ آنها فرا می‌رسد. عبادی گفته بود: در این میان کسب و کارهای بزرگ دارای اعداد و ارقام بزرگی هستند نیز متضرر شده‌اند ولی از آنجایی که دارای توان بالایی هستند بعد از اتصال اینترنت و رفع محدودیت می‌توانند با قدرت بیشتری به نقطه اولیه خود بازگردند ولی کسب و کارهای کوچک نمی‌توانند و از بین می‌روند. وی علت مرگ را نیز جاری بودن هزینه‌های این دسته از کسب و کارها دانسته و معتقد است: این گروه از کسب و کارها درآمدی ندارند و با این اقدام روند رشد آنها متوقف شده است بنابراین بازگشت آنها به نقطه اولیه بسیار سخت خواهد بود.