سبدهای معیشتی که هر روز خالی‌تر می‌شوند
افزایش قیمت بی‌رویه اقلام خوراکی توان خرید را از مردم ربوده است
گلی ماندگار|
در حالی که هیچ کس دورنمایی از فرجام برجام ندارد و جامعه به انتظار مانده تا نتیجه آخرین دور نشست‌ها در وین را از زبان مقامات بشنود و هیچ معلوم نیست که قرار است بالاخره زانوی تحریم از خرخره مردم ایران برداشته شود یا نه، این قیمت‌ها هستند که هر روز بی‌اعتنا به اتفاق‌های ریز و درشت در حال وقوع سیر صعودی خود را طی می‌کنند و به جایی می‌رسند که تعداد بیشتری از افراد توان خرید حداقل‌های زندگی خود را از دست می‌دهند. حالا دیگر مساله فقط عدم توانایی در خرید مرغ و گوشت نیست، تمامی اقلام مورد نیاز برای رفع گرسنگی به قدری افزایش قیمت داشته‌اند که دیگر قدرت خرید معنای واقعی خود را از دست داده است. حالا این وسط اگر یکی از مسوولان وزارت بهداشت و درمان در مورد کاهش چشمگیر مصرف مواد لبنی در ماه‌های اخیر هم گزارش بدهد مساله چندان عجیبی نخواهد بود چرا که وقتی قیمت یک بسته پنیر از 12 هزار تومان به 40 هزار تومان رسیده معلوم است که بسیاری از خانواده‌ها دیگر توان خرید آن را نخواهند داشت، قیمت شیر و کره و دیگر اقلام لبنی هم از این قاعده مستثنی نیست. حالا این نخوردن مواد لبنی شاید به گفته این مقام وزارت بهداشت باعث کوتاهی قد نسل آینده بشود اما قطعا لطمه‌های جبران‌ناپذیر دیگری هم بر سلامتی افراد خواهد داشت. این در حالی است که طی روزهای گذشته یکی دیگر از مسوولان میزان گوشت مصرفی کارگران در سال را 3 کیلو عنوان کرده بود، دیگر خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل...
مشکل نگاه تک بعدی به اقتصاد است
خسرو قاسمی، کارشناس ارشد اقتصاد در رابطه با وضعیت معیشتی و ارتباط آن با تحریم‌ها به «تعادل» می‌گوید: رفع تحریم‌ها حتما شرط لازم برای بازکردن گره‌های کور اقتصاد ایران است اما قطعا شرط کافی نیست. متاسفانه مشکل ما این است که بسیاری از مسوولان فرق بین این دو را مد نظر قرار نمی‌دهند و همین طرز فکر را هم به جامعه القا می‌کنند در حالی که باید در نظر داشته باشیم سیاست‌های غلط اقتصادی یکی ازعمده دلایل به وجود آمدن وضعیت کنونی است و در برخی موارد هیچ ارتباطی هم به تحریم‌ها ندارد. وقتی ما نمی‌توانیم قیمت‌ها را کنترل کنیم وقتی نظارت دقیق بر اتفاقات بازار رخ نمی‌دهد، وقتی هیچ حمایتی از تولید‌کننده و وارد‌کننده به عمل نمی‌آید و این میان همه‌چیز در دست دلالان قرار می‌گیرد، باعث می‌شود تا بیماری اقتصاد کشور هر روز مزمن‌تر و غیر قابل درمان‌تر از روز قبل بشود. متاسفانه سیاست‌هایی که تاکنون در کشور اجرایی شده باعث افزایش تعداد دلالانی بوده که جز به سود خود و منافع شخصی شان فکر نمی‌کنند. همین دلالان هستند که بازارهای مختلف از جمله دلار، طلا، حتی اقلام ضروری زندگی مردم را به دست می‌گیرند و قیمت‌ها را تا جایی افزایش می‌دهند که ناگهان قدرت خرید بیش از 80 درصد افراد جامعه را تا مرز فقر کاهش می‌دهند. او می‌افزاید: اینکه مسوولی اعلام می‌کند کارگران سالی سه کیلو گوشت مصرف می‌کنند و دیگری از کمبود مصرف لبنیات توسط خانواده‌ها خبر می‌دهد، موضوعاتی است که نباید از کنار آن به راحتی عبور کرد، چرا باید سرانه مصرف گوشت در بین اقشار کم درآمد تا این حد پایین باشد در حالی که یکی از مواد مغذی است، طرح تغذیه کودکان با شیر رایگان در مدارس به چه علت ناگهان به فراموشی سپرده شد. در حال حاضر مساله فقط افرادی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند نیستند، فقر تا بیخ گوشمان در پایتخت هم آمده و جولان می‌دهد و هر روز تعداد بیشتری را زمین گیر می‌کند و این نتیجه تصمیم‌گیری‌های غلط اقتصادی است.
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: اینکه ما همیشه بخواهیم یک سر مشکلات اقتصادی کشور را به تحریم‌ها گره بزنیم فرار رو به جلو یا شانه خالی کردن از بار مسوولیتی است که بر دوش داریم، از سوی دیگر اگر می‌دانیم تحریم‌ها تا این حد مردم را در فشار گذاشته‌اند و زندگی و سلامتی آنها را به خطر انداخته‌اند چرا راهکاری برای برون رفت از این وضعیت پیدا نمی‌کنیم.
تورم 70 درصدی سال 1402
خسرو قاسمی در بخش دیگری از سخنانش می‌افزاید: تداوم وضع موجود، رشد اقتصادی حدود 9.2 درصد برای سال آینده و سپس کاهش رشد و رسیدن به محدوده 2.5 درصدی از سال 1402 را به دنبال خواهد داشت و تورمی در محدوده 64 تا 70 درصد را شاهد خواهیم بود. درصورت اعمال اصلاحات نیز، رشد اقتصادی برای سال آینده حدود 8 درصد و پس از آن در محدوده 2 درصد و تورم نیز بسته به‌شدت اصلاحات در بازه 15 تا 33 درصد پیش‌بینی شده است.
افزایش فقر در بین مردم وعده‌هایی که عملی نمی‌شوند
در حالی دولت همچنان به ارایه وعده‌های معیشتی در بین مردم ادامه می‌دهد که در عمل افزایش فقر تنها چیزی است که بیشتر مردم آن را با تمام وجود خود لمس می‌کنند، در این شرایط مجلس به تصویب قوانین سلبی برای فرزند آوری می‌پردازد و از سوی دیگر مسائلی که در برابر معیشت مردم از درجه اهمیت کمتری برخوردارند در اولویت قرار می‌گیرند. پدرام قدرتی، کارشناس بازار در این باره به «تعادل» می‌گوید: مساله اینجاست که دولت هیچ تسلطی بر آنچه در بازار رخ می‌دهد ندارد، البته هیچ اراده‌ای هم برای مسلط شدن بر اوضاع وجود ندارد. این مردم هستند که در لا به لای چرخ دنده‌های زنگ‌زده اقتصاد تورم‌زده کشور صدای استخوان‌هایشان به گوش می‌رسد و مسوولان بدون کوچک‌ترین توجهی به واقعیتی که در حال رخ دادن است به ارایه وعده‌های غیر عملی خود همچنان ادامه می‌دهند. هنوز تکلیف بازنشسته‌ها و کارگران افزایش حقوقی که قرار بود برای آنها در نظر گفته شود مشخص نشده، این در حالی است که حتی پیش پا افتاده‌ترین مایحتاج زندگی از نان و پنیر و تخم مرغ گرفته تا برنج و روغن قیمت شان هر روز رو به افزایش است و سر به فلک کشیده. او می‌افزاید: سیاست‌های پولی راهکاری است که در اقتصاد به عنوان نسخه‌های تجویزی برای کنترل تورم به وجود آمده در کشورها رایج است، اما باید توجه داشته باشیم که این نوع سیاست‌ها تنها سیاستی موقت و دوره‌ای هستند و به صورت مقطعی می‌توانند تورم را کنترل کنند.به عبارت روشن‌تر اگر تورم ناشی از افزایش تقاضا باشد سیاست‌های پولی و مالی می‌تواند وضعیت را کنترل کند اما تورم فعلی کشور ریشه در کاهش شدید عرضه دارد.
کودکان در معرض آسیب‌های تورمی
از سوی دیگر مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با اشاره به کاهش چشمگیر مصرف لبنیات، عدم جبران این موضوع را برای کودکان به ویژه در مناطق محروم خطرناک خواند. احمد اسماعیل‌زاده مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، با اشاره به گرانی مواد خوراکی اظهار کرد: گزارش‌هایی که در این حوزه وجود دارد، متأسفانه به دلیل گرانی لبنیات، مصرف مواد لبنی به ویژه شیر طی دو - سه ماه اخیر کاهش چشمگیری داشته است. حتی افرادی هم که محدوده مصرف چشمگیری نیز داشته‌اند، مصرف خود را کاهش داده‌اند. وقتی مصرف لبنیات کاهش پیدا می‌کند افراد به سمت گروه‌های غذایی دیگر گرایش پیدا می‌کنند. او با اشاره به جایگزینی نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین به جای شیر نیز گفت: این موضوع عمدتا در گروه‌های سنی نوجوان بسیار بارز است. با این حال با توجه به اینکه هنوز مدارس تعطیل بوده و بررسی‌های دقیقی در این رابطه انجام نشده است نمی‌توانیم به‌طور قطع و یقین بگوییم که به جای شیر نوشابه مصرف می‌شود، اما وقتی نوشیدنی مانند شیر که به عنوان یک میان وعده در مدارس استفاده می‌شد کم می‌شود بچه‌ها نه تنها به سمت نوشابه که حتی به سمت نوشیدنی‌های شیرین، آب‌میوه‌های صنعتی و شربت‌ها گرایش پیدا می‌کنند.
تولید زیاد و مصرف کم
اسماعیل‌زاده با بیان اینکه هنوز تحقیق جامعی که نشان دهد به جای شیر چه چیزی مصرف می‌شود وجود ندارد، گفت: آمارهای متعددی که از گوشه و کنار کشور به ما می‌رسد نشان می‌دهد که علی‌رغم تولید بسیار زیاد لبنیات، مصرف آن در سطح جامعه کاهش پیدا کرده است. البته قبلا نیز مصرف لبنیات در کشور در حد مطلوب نبود با این حال امروز بیشتر کاهش یافته است. مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت تأکید کرد: اگر کاهش مصرف لبنیات تداوم پیدا کند کمبود کلسیم، کمبود پروتئین و مواد مغذی در کودکان دارای سوء تغذیه به ویژه در استان‌های کم‌برخوردار به نحو قابل توجهی خود را در قالب پوکی استخوان، کوتاه قدی و بیماری‌هایی از این دست خود را نشان خواهد داد.
