پاتک ایران به تک تمام‌عیار غرب

گروه راه و شهرسازی|

فرسودگی ناوگان هوایی و نیاز کشور به حدود 550 فروند هواپیمای فعال، مسوولان را بیش از پیش برای تجهیز این ناوگان به تکاپو انداخته است به گونه‌ای که همزمان با افزایش احتمال احیای قراردادهای خرید هواپیما از ایرباس و بویینگ، تلاش برای ساخت هواپیمای داخلی نیز در جریان است. پروژه‌ای که البته در سال‌های نه چندان دور با شکست مواجه شد. در این حال، برخی کارشناسان صنعت هوایی بر این باورند که نکته مهم‌تر از تجهیز ناوگان هوایی کشور، بالغ شدن این صنعت به لحاظ تبیین سیاست‌های راهبردی، تدوین برنامه استراتژیک، مقررات‌زُدایی و اصلاح فرآیندها، توسعه من  ابع انسانی و شفافیت‌های مالی و اقتصادی است.

  ساخت 8 هواپیما به نیت امام رضا(ع) 

به گزارش «تعادل»، آیت‌الله رییسی، رییس‌جمهور نیز دوشنبه هفته جاری در جمع وزیر، مدیران و کارکنان وزارت دفاع اظهار کرد: دانشمندان و نخبگان ما در این وزارتخانه تا یک قدمی ساخت هواپیمای مسافربری رسیده‌اند و از آنها خواسته‌ام که این مسیر را تا حصول نتیجه با قدرت و قوت ادامه دهند.

رییس دولت سیزدهم پیش از این در 27 خرداد سال جاری در جریان بازدید از شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) بودجه‌ای را برای این مجموعه در نظر گرفت تا با استفاده از آن به نیت امام رضا(ع) 8 فروند هواپیمای مسافربری تولید شود. خبر تمایل ایران به ساخت هواپیمای مسافربری در شرایطی منتشر می‌شود که پیش از این، تجربه ساخت هواپیمای مسافربری در کشور (ایران 140 و بعدها ایران 141) به دلایل مختلف و از جمله نبود بودجه‌های لازم برای این پروژه عظیم با شکست مواجه شده است. در سال ۱۹۹۶ شرکت هواپیماسازی آنتونوف قراردادی را با شرکت هواپیماسازی هسا ایران امضا کرد که به موجب آن اجازه‌نامه تولید این هواپیما در ایران و در استان اصفهان تحت نام ایران-۱۴۰ فراز (AnIr140) صادر شد. در دهه ۷۰ شمسی و در زمان دولت سازندگی این هواپیما برای ساخت در ایران انتخاب شد. نمونه‌های اولیه مسافری بودند. در همان دولت سازندگی نمونه اولیه ساخته شد و در دولت بعدی (اصلاحات) تولید انبوه آغاز شد. در سال ۱۳۸۷ اعلام شد که ایران تولید هواپیمای ایران-۱۴۰ را با تولید ۱۲ فروند در سال ادامه می‌دهد. ایران همچنین اعلام کرده بود که قصد دارد یک مدل نظامی نیز برای گشتزنی دریایی تولید کند تا جایگزین هواپیماهای امریکایی پی-۳ اوریون شوند. این هواپیما چندی بعد با حضور وزیر دفاع رونمایی شد. هواپیمای آنتونف ۱۴۰ (و مدل ایرانی آن ایران-۱۴0) در مجموع شش بار در جهان حادثه داشته است که سه حادثه آن در کشور ایران (یک حادثه نمونه ساخت اوکراین و بقیه مونتاژ ایران)، یک حادثه در اوکراین و یک حادثه دیگر در کشور آذربایجان رخ داده بود.

آبان ماه ۹۲ منوچهر منطقی، رییس سازمان صنایع هوایی ایران از طراحی و ساخت نسل جدید این هواپیمای مسافربری با نام «ایران ۱۴۱» تا پایان سال ۹۲ خبر داد. این پروژه به علت مشکلات مالی و… از برنامه طراحی و ساخت خود عقب مانده است.آنگونه که ایرنا در تاریخ 2 خرداد سال جاری گزارش کرده است، در اواخر اردیبهشت ماه سال جاری، با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از هواپیمای ترابری سبک سیمرغ در شرکت هواپیماسازی ایران (هسا) در شاهین‌شهر اصفهان رونمایی شد که به گفته امیر آشتیانی این هواپیما باز طراحی و توسعه یافته هواپیماهای هم نسل خود است و کاملا متناسب با نیازهای مورد تقاضای دستگاه‌های کشوری و لشکری طراحی، تولید و ساخته شده است. نگاهی به ظاهر هواپیمای سیمرغ بیانگر شباهت آن به هواپیمای مسافری ایران ۱۴۰ است، موضوعی که در سخنان وزیر دفاع مبنی بر «بازطراحی و توسعه این هواپیما بر اساس هواپیماهای هم‌نسل خود» عیان است با این حال با رونمایی از هواپیمای سیمرغ عده‌ای این موضوع را مستمسکی قرار دادند تا این موضوع را القا کنند که سیمرغ همان هواپیمای ایران ۱۴۰ است، در حالی که بررسی موشکافانه‌تر این هواپیما و تصاویری که از آن منتشر شده است نشان می‌دهد، باز طراحی سیمرغ و تولید یک هواپیمای ترابری از آن فرآیندی پیچیده و دقیق را طی کرده است تا نهایتا به محصول نهایی که یک هواپیمای سبک ترابری است منتهی شود. 

   هم ساخت، هم واردات

در این حال، دیروز رییس سازمان هواپیمایی کشور با بیان اینکه در آینده‌ای نه چندان دور خبرهای خوبی از تولید هواپیمای ایرانی را اعلام کنیم، اظهار کرد: به‌طور همزمان ورود هواپیما به کشور همچنان در حال پیگیری است. محمد محمدی‌بخش، رییس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان «در بخش هوانوردی در یک جنگ تمام‌عیار با غرب هستیم»، گفت: با همکاری وزارت دفاع و صمت در حال برنامه‌ریزی برای تولید هواپیمای ۵۰نفره ایرانی هستیم.

به گزارش تسنیم، محمدی‌بخش که در یک نشست خبری سخن می‌گفت، اظهار کرد: ایده و برنامه ساخت هواپیما از سال‌های قبل بوده و یک دستور و راهبرد است که جمهوری اسلامی ایران به آن توجه کرده است. استفاده از ظرفیت‌های علمی کشور برای این کار احتیاج به یک همگرایی و کار بزرگ صنعتی دارد. در دنیا چند کشور در قالب کنسرسیوم تولید هواپیما را انجام می‌دهند.

وی با اعلام اینکه «در این مسیر با محدودیت‌های خاص ایران برای این کار از همه ظرفیت‌های داخلی استفاده خواهیم کرد»، اضافه کرد: پلت‌فرم‌های مربوطه تهیه و نیاز کشور در آن دیده شده است، بر این اساس سه پلت‌فرم 50، 72، 150 نفره تهیه شده است که آنچه مدنظر است تولید این هواپیماها از 50نفره آغاز می‌شود.معاون وزیر راه و شهرسازی با اعلام اینکه با همکاری مجموعه هسا تولید هواپیما عملیاتی می‌شود، اظهار کرد: البته باید در حوزه‌های مختلف بازنگری لازم صورت گیرد و با هماهنگی با وزارتخانه‌های راه، دفاع و صمت انتظار داریم اشکالات و معایب برطرف شود و در آینده نه چندان دور خبرهای خوبی از تولید هواپیمای ایرانی را اعلام کنیم، ضمن اینکه به‌طور همزمان ورود هواپیما همچنان در حال پیگیری است.

محمدی‌بخش همچنین در پاسخ به پرسشی دیگر گفت: شرکت‌های هواپیمایی داخلی از روغن تولید داخل هواپیما استفاده می‌کنند. او تأکید کرد: تحریم کلمه سبکی است در بخش هوانوردی و ما در یک جنگ تمام‌عیار با غربی‌ها هستیم، در این راستا از همه ظرفیت‌ها استفاده می‌کنیم تا تحریم‌ها را بی‌اثر و کم‌اثر کنیم که تا اینجا در این مسیر موفق بوده‌ایم.

   توسعه ناوگان تا ۵۵۰  فروند در دستورکار 

رییس سازمان هواپیمایی کشوری از دستور رییس‌جمهوری برای اجرای برنامه ۱۰ ساله تحول در صنعت هوایی خبر داد و گفت: ذیل این برنامه توسعه ناوگان تا ۵۵۰ فروند، نهضت تعمیر قطعات و ساخت هواپیمای بومی در حال انجام است.

محمدی بخش گفت: دولت سیزدهم با دستور رییس‌جمهوری برنامه تحولی را تحویل صنعت هوایی دادند و قرار شد برنامه جامع صنعت مورد توجه قرار گیرد. صنعت هوایی اکنون دارای راهبرد ۱۰ ساله شده است. این برنامه شامل یک برنامه یکساله پایداری و سه برنامه ۳ ساله برای پیشرفت در حوزه زیرساخت و فرودگاه و آموزش و دانشگاه است. 

به گفته محمدی بخش، ذیل برنامه ۱۰ ساله تحول در صنعت هوایی نهضت تعمیر قطعات ساخت هواپیمای بومی و نو، و خرید هواپیمای دست دوم به عنوان بخشی از آن درحال انجام است. وی درباره جزییات ساخت هواپیمای بومی گفت: برنامه ساخت هواپیما از سنوات قبل بوده و دستور و راهبرد جمهوری اسلاامی ایران است. وی گفت: موضوع پرنده‌های سبک را به بخش خصوصی واگذار کردیم و در ساخت هواپیمای مسافری نیز از ظرفیت علمی و تکنولوژی دانش بنیان‌ها استفاده می‌کنیم.

   بلوغ صنعت هوایی  مهم‌تر از نوسازی ناوگان

آرمان بیات، کارشناس صنعت هوایی با بیان اینکه صرف توافق منجر به نوسازی ناوگان هوایی ایران نخواهد شد، گفت: مهم‌تر از آن بلوغ حمل‌ونقل هوایی ایران به لحاظ تبیین سیاست‌های راهبردی، تدوین برنامه استراتژیک، مقررات‌زُدایی و اصلاح فرآیندها، توسعه منابع انسانی و شفافیت‌های مالی و اقتصادی است.آرمان بیات در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نقش توافق هسته‌ای در نوسازی ناوگان هوایی کشور، بیان کرد: طبیعتا توافق برای فرصت نجات صنعت حمل‌و نقل هوایی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است، اما مهم‌تر از آن بلوغ حمل‌ونقل هوایی ایران به لحاظ تبیین سیاست‌های راهبردی، تدوین برنامه استراتژیک، مقررات‌زُدایی و اصلاح فرآیندها، توجه به زیرساخت‌های عملیاتی به‌خصوص در حوزه فرودگاهی، توسعه منابع انسانی و شفافیت‌های مالی و اقتصادی است.وی ادامه داد: در واقع صرف توافق منجر به نوسازی ناوگان نخواهد شد، اگر چه فرصتی برای تامین مالی خرید هواپیمای نو یا با سن کم برای ما فراهم می‌کند، اما مهم‌تر از آن اصلاح نگرش بهره‌برداری تجاری، بهسازی و توسعه منابع انسانی متخصص، احترام به حقوق بازار رقابتی و توجه به مدیریت مالی است که موجب کاهش ریسک و متعاقباً امکان جذب فاینانس با نرخ بهره نزدیک به میانگین جهانی و دوره بازپرداخت طولانی در حمل‌ونقل هوایی ایران خواهد شد.

   لزوم بلوغ راهبردی  و مقررات توسعه‌اندیش و تسهیل‌گر

این کارشناس صنعت هوایی خاطرنشان کرد: اما همه اینها مستلزم وجود یک، بلوغ راهبردی و مقررات توسعه‌اندیش و تسهیل‌گر، دوم شفافیت مالی و سوم مدیریت علمی و اصولی در حمل‌ونقل هوایی‌ مبتنی‌ بر تکریم مشتری است که امکان عیان شدن بازارهای پنهان را فراهم آورده و نهایتا اقتصاد حمل‌ونقل هوایی ایران بر پایه مدل‌های جدید کسب‌وکار، جذاب نشان داده می‌شود. لذا این امر، بهسازی و نوسازی ناوگان را امکان‌پذیر خواهد کرد و در غیر این صورت همچون سنوات گذشته، تملک ناوگان به‌صورت نقدی است که با توجه به تورم و نرخ بهره اقتصاد ایران، امکان کاهش میانگین سنی ناوگان وجود نخواهد داشت.