تحریم‌های جدید اروپا و امریکا مانع برجام نخواهد بود
یک کارشناس مسائل بین‌الملل درباره تاثیر مواضع اخیر امریکا درباره تحولات سیاسی ایران و تحریم‌های حقوق بشری همسو با اروپا بر مذاکرات آتی برجامی گفت: بر اساس ارزیابی مقامات امریکایی معتقدم که آنها عجله‌ای برای توافق با ایران ندارند یا اینکه آنها توافقی با ایران می‌خواهند که کمترین امتیاز را بدهند و بیشترین امتیاز را بگیرند.
رحمان قهرمان‌پور درباره رویکرد امریکا به تحولات اخیر سیاسی در ایران و تاثیر مواضع آن بر مذاکرات برجامی احتمالی در آینده نزدیک با اشاره به اظهارات اخیر ویلیام برنز رییس سیا درباره ایران اظهار کرد: مشخص است که مبنای اظهارات وی بر اساس نهادهای امنیتی امریکاست اما دو نکته در سخنانش است؛ اول اینکه حکومت ایران تحت فشار است، درآمدش کم شده و مشکلات اقتصادی‌اش بیشتر شده و دوم اینکه مردم و معترضان خسته و ناراضی‌اند. این دو نکته را اگر بگذاریم در کنار تحلیل برنز زمانی که هیات اسراییلی به امریکا رفت که در گفت‌وگو با وال استریت ژونال گفت، هنوز نهادهای اطلاعاتی ما بر این باورند مثل سال ۲۰۰۵ که ایران قصد ساخت سلاح هسته‌ای ندارد. بنابراین بر اساس ارزیابی دولت بایدن از وضعیت کنونی ایران و توافق هسته‌ای معتقدم امریکا عجله‌ای برای توافق ندارد یا باید گفت که آنها توافقی با ایران می‌خواهند که کمترین امتیاز را بدهند و بیشترین امتیاز را بگیرند. وی ادامه داد: این مسائل نشان می‌دهد حتی فراتر از اینها امریکایی‌ها مذاکرات برجامی را بعد از انتخابات کنگره هم در تعلیق نگه دارند چرا که اظهارات مقاماتشان نشان می‌دهد دولت امریکا تحت فشار خاصی برای امتیاز دادن به ایران یا توافق با ایران نیست.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه ممکن است در ایران در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای توسعه و پیشرفتی صورت گیرد که محاسبات را بر هم زند؟ گفت: سوال این است که ایران چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟ آیا در فضای قبلی که ایران می‌گفت سطح و میزان غنی‌سازی را افزایش می‌دهد کار ادامه می‌یابد یا خیر؟ به نظر می‌آید حساسیت کاخ سفید نسبت به تهدید به افزایش سطح غنی‌سازی ایران کاهش یافته است. به علاوه به نظر می‌آید اظهاراتی که آقایان خرازی و لاریجانی درباره ظرفیت ساخت بمب ایران داشتند، در حد یک اتفاق باقی ماند و به یک روند تبدیل نشد. از این رو معتقدم فعلا ارزیابی امریکایی‌ها این است که ایران اقدام شگفت‌آوری در حوزه غنی‌سازی انجام نمی‌دهد و در همان چارچوبی که در یک سال گذشته پیش رفته است، کار را ادامه می‌دهد.
قهرمان‌پور در پاسخ به اینکه با وجود مواضع اخیر کشورهای برجامی و مواضع شان درباره تحولات سیاسی ایران و تحریم‌های حقوق بشری، آنها به دنبال لغو مذاکرات و تعطیلی برجام نیستند؟ اظهار کرد: خیر. برای اعتبار بایدن مهم است که مذاکرات برجامی و برجام بماند. آنها تجربه اوباما را دارند و باور دارند که تجربه و رویکرد اوباما با ایران بهتر از آن چیزی بود که در دوره ترامپ دنبال شد. ارزیابی بایدن این است که بر روی دیپلماسی بین‌المللی برای اعمال فشار دیپلماتیک به ایران تاکید کنند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که تحریم‌های حقوق بشری امریکا می‌تواند مانع مذاکرات احتمالی برجامی در آینده نزدیک باشد؟ خاطرنشان کرد: توافقی که ایران و امریکا در چند سال اخیر داشتند این است که خط تحریم‌های حقوق بشری را از تحریم‌های هسته‌ای جدا کنند و تبادل زندانی‌ها و مسائل حقوق بشر جدا از موضوع هسته‌ای و تحریم‌های هسته‌ای پیش می‌رود، هر چند بی‌ربط به هم نیستند. در کل ملاحظات و تحریم‌های حقوق بشری اخیر امریکا و اروپا مانع جدی در برابر برجام نخواهد بود ضمن اینکه تسهیل‌کننده هم نیست.
وی درباره رفتار اروپا و امریکا در حمایت از اعتراضات و لزوم برداشتن تحریم‌هایی که اینترنت و فضای باز اطلاعات و ارتباطات را تحت تاثیر قرار داده است در حالی که تلاش‌ها برای برداشته شدن تحریم دارویی به ویژه داروی برخی بیماران خاص از جمله بیماران پروانه‌ای تاکنون بی‌نتیجه بوده است، گفت: بالاخره نظام‌های دموکراتیک همیشه تحت فشار افکار عمومی هستند و از طرفی مساله قدرت و منافع شان وجود دارد و این منحصر به اروپا هم نیست، در رفتار و سیاست روسیه و چین و کشورهای دیگر هم این پارادوکس و استاندارد دو گانه را می‌بینید. جایی که منافعشان ایجاب کند وارد می‌شوند و جایی که ضرورت نباشد، وارد نمی‌شوند. اینکه چرا کشورهای اروپایی این طور رفتار می‌کنند اما در بین کشورهای روسیه و چین و غیره این رفتار را نمی‌بینیم برای این است که در این کشورها یک متغیر اضافه‌تری وجود دارد و آن مساله افکار عمومی است. اساسا دولتمردان این کشورها به چیزی که برای افکار عمومی مهم می‌شود، سریع باید واکنش نشان دهند. تا زمانی که مسائل حقوق بشری در افکار عمومی مهم نیست اهمیتی نمی‌دهند اما وقتی مردم به خیابان می‌آیند سعی می‌کنند برای انتخابات هم شده کاری انجام دهند و این همان پارادوکس قدیمی «افکار عمومی» است که سیاستمداران تا چه اندازه باید تابع افکار عمومی باشند؟
قهرمان پور تصریح کرد: یکی از ضعف‌های ما این بوده که در جامعه غربی پایگاه آنچنانی نداریم و افرادی نداریم که با نهادهای مدنی آنجا صحبت کنند که تحریم چه بلایی بر سر مردم و بیماران آورده است و به لحاظ انسانی و اخلاقی چه صدماتی وارد کرده است اما در مساله فلسطین در اروپا و انگلیس جامعه مدنی فعال بوده و روشنفکران فلسطینی رفت و آمد داشتند و فعال بودند. کسانی مثل ادوارد سعید و محمود درویش بودند که فعال بودند اما در دهه‌های گذشته ما از این نوع پتاسیل استفاده نکردیم. در نتیجه برداشت آنها عموما تابع فضای رسانه‌ای بوده است. در رسانه هم فرمان دست آنهاست، هرچه قدر هم سرمایه‌گذاری کنید یک صدا در انبوه بلندگوهای آنهاست.
وی تاکید کرد: حساسیت این سیاست‌گذاران نسبت به افکار عمومی و رای که باید از مردم بگیرند و دیگری ضعف ما در جامعه مدنی این کشورها و نداشتن ارتباط است که در نهایت باعث می‌شود ذهنیت آنها متاثر از جریان رسانه‌ای اصلی غربی و امریکایی باشد. مثل آنچه در جریان اوکراین و تصویر‌سازی از چین می‌بینید که رسانه‌هایشان چه می‌کنند؛ دقیقا همین کار را درباره ایران انجام می‌دهند.
