اختلالات خلقی و تاثیر آن بر جامعه

لیلا رازقیان

اختلالات روانپزشکی که شامل افسردگی، اضطراب، وسواس فکری و غیره بوده، اغلب کیفیت زندگی افراد را به حدی تحت تاثیر قرار می‌دهند که گاهی اوقات ممکن است آنها تصور کنند زندگی ارزشی ندارد. در واقع اختلالات روانی الگوهایی از علائم رفتاری یا روانی هستند که جنبه‌های مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، این اختلالات منجر به ایجاد پریشانی در شخص دارای این علائم می‌شوند، افسردگی، اختلالات فکری و دلواپسی میان جوانان ایرانی به دلیل شرایط اقتصادی رواج بسیاری پیدا کرده و می‌تواند آینده آنها را تحت‌الشعاع قرار دهد. اختلال دوقطبی نیزیکی دیگر از بیماری‌های روانی شایع در میان اختلالات خلقی است که شامل چرخه میان افسردگی و سرخوشی می‌شود. اختلالات خلقی از بیماری‌های روانی شایع در ایران و بیماری‌های روانی شایع در سالمندان هستند. البته بیماری‌های روانی طیف گسترده‌ای دارند و همه آنها می‌توانند به‌شدت کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهند. به همین دلیل هم آگاهی و شناخت بیشتری نسبت به این اختلالات وجود دارد. هر یک از این اختلالات، علائم، علل و روش‌های درمان متفاوتی دارند و هفته سلامت روان می‌تواند فرصتی مناسبی باشد تا دولتمردان برای پیشگیری از رواج این بیماری‌ها به ویژه در جوانان برنامه‌هایی را اتخاذ کنند تا زمینه‌های زندگی، کاری و نشاط آنها در جامعه فراهم شود. از سوی دیگربا شیوع کرونا اختلالات اضطرابی و افسردگی در صدر شیوع بین بیماری‌های روانپزشکی قرار گرفته که برای کمک به افراد جامعه و در جهت کاهش این مشکلات روانپزشکی نیاز به حمایت و همکاری نهادهای دولتی داریم. همه افراد برای زندگی بهتر و سازگاری با محیط و جامعه نیاز به سلامت روان دارند و اصول بهداشت روانی به فرد کمک می‌کند تا امنیت روانی و احساس آرامش داشته باشد. البته هنوز این مهم در اولویت قرار نگرفته است و در حال حاضر با توجه به شیوع اختلالات روانپزشکی در دوران کرونا نیاز به برنامه‌ریزی و قانونگذاری توسط دولت با همکاری متخصصین این حوزه بیش از پیش احساس می‌شود.

برای کمک به افراد جامعه و در جهت کاهش این مشکلاتِ روانپزشکی نیاز به حمایت و همکاری نهادهای دولتی داریم و برای ارایه خدمات سلامت روان ابتدا باید در شبکه‌های بهداشتی به آموزش جمعیت عمومی درحوزه سلامت روان پرداخت و سپس افراد را غربالگری کرده و به کسانی که غربال مثبت می‌شوند خدمات درمانی را ارایه کرد. به‌طور کلی لازم است به همه افراد جامعه در زمینه خود مراقبتی آموزش داده شود تا در حوزه پیشگیری از اعتیاد، خودکشی، بیماری‌های روانپزشکی و داشتن مهارت‌های زندگی و 

فرزند پروری توانمند شوند. این در حالی است که حدود ۱۵ سال قبل قانون سلامت روان تدوین شد تا به عنوان لایحه سلامت روان برای تصویب نهایی به مجلس و دولت ارسال شود.  اما اگر این قانون تصویب شود بسیار مهم است که نهادهای مختلف از جمله دانشگاه‌های علوم پزشکی، آموزش و پرورش، سازمان برنامه و بودجه، صدا و سیما، نظام پزشکی، سازمان ورزش و جوانان، سازمان‌های بیمه‌گر و سایر نهادها با یکدیگر در تعامل باشند تا این قانون اجرایی شود.  به‌طور مثال لازم است همه سازمان‌ها در برابر پرسنل زیرمجموعه خود از طریق آموزش در خصوص شیوه زندگی سالم و دور از اعتیاد احساس مسوولیت کرده و افراد را در خصوص تشخیص به موقع اختلالات روانپزشکی حساس کنند.  ضروری است سازمان صدا و سیما به تولید برنامه‌های سلامت محور در حوزه روانپزشکی بپردازد و از این ظرفیت در جهت تشریح موضوع سلامت روان استفاده کند.  همچنین آموزش و پرورش در تدوین دستورالعمل استاندارد برای پیشگیری از مشکلات سلامت روان باید با متخصصین این حوزه همکاری کرده و عوامل خطر مرتبط با بروز اختلالات روانپزشکی و اعتیاد را در بین دانش‌آموزان شناسایی کند و از طریق برگزاری کمپین‌های آموزشی با موضوع سلامت روان بیش از قبل فعال باشد و معلمان را با موضوع ارتقاء شیوه‌های زندگی سالم آشنا کند و به‌طور زنجیره‌ای از آنها بخواهد آموزش‌های فراگیری شده را به دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها انتقال دهند.