دغدغه‌های فعالان بازار سرمایه در بودجه ۱۴۰۲ را کنار می‌زنیم
مجید عشقی، رییس سازمان بورس به بررسی شرایط این روزهای بازار سهام پرداخت و اظهار داشت: اکنون بازار سهام روزهای سختی را می‌گذراند که این موضوع ناشی از مجموعه عوامل اثرگذار بر روند بازار و نیز رفتار سرمایه‌گذاران است. وی به انتشار گزارش ۶ماهه شرکت‌ها در چند روز گذشته اشاره کرد و افزود: طبیعتاً وضعیت و عملکرد همه شرکت‌ها یکسان نیست، گزارش برخی شرکت‌ها مطلوب اما برخی دیگر عملکرد مورد انتظار را ارایه ندادند و سود کمتری را تحت تاثیر عوامل متعدد مانند کاهش قیمت‌های جهانی محقق کردند. عشقی به ارزندگی برخی از شرکت‌ها در بورس تاکید کرد و گفت: در مقابل برخی از شرکت‌ها به قیمت در بازار در حال معامله هستند؛ با توجه به چنین مساله‌ای شاهد انواع شرکت‌ها با عملکردهای متفاوت در بازار سهام هستیم که در جهت رشد سودآوری در تلاش‌اند. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: تاثیر منفی شرکت‌هایی که در گزارش‌های خود عملکرد ضعیف داشتند، بر معاملات بورس محسوس است و حتی در چند روز گذشته این شرکت‌ها سردمدار افت بازار بودند. وی با تاکید بر اینکه رشد تولید به عنوان موضوعی مهم تلقی می‌شود که در گزارش برخی از این شرکت‌ها وجود دارد، گفت: با وجود اثرگذاری کاهش قیمت‌های جهانی در نرخ‌های داخلی و کاهش درآمد اما روند تولید آنها صعودی بوده که این موضوع می‌تواند به عنوان مساله‌ای امیدوارکننده محسوب شود. عشقی با تاکید بر اینکه فولاد در بازه زمانی ۶ماه با بیش از ۲۰ درصد افزایش تولید همراه شد و در کنار آن صنعت خودرو هم افزایش تولید داشت، گفت: این موضوع نشان می‌دهد با گذشت دوره‌ای که شاهد فشار بر قیمت کامودیتی‌ها در بازار جهانی هستیم؛ اما این شرکت‌ها می‌توانند به سطوح سودآوری گذشته خود و حتی بیشتر برسند.
کمبود نقدینگی، مشکل دیگر بازار است
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در بخش دیگر مصاحبه خود به عقب‌نشینی خریداران در بازار سهام اشاره کرد و گفت: کمبود نقدینگی، مشکل دیگری است که اکنون در بازار مشهود است؛ به‌طوری که خریداران به دلایل مختلف از خرید در این بازار دست نگه داشته‌اند. به عقیده عشقی، خریداران زمانی از خرید در بازار دست می‌کشند که شاخص بورس بر مدار نزول قرار می‌گیرد، زیرا از این طریق به دنبال آن هستند تا در زمان مناسب اقدام به خرید و ورود سرمایه‌هایشان به بازار کنند. وی با بیان اینکه طبق تجربیات به دست آمده، هیچگاه روند نزولی یا صعودی در بازار پایدار نبوده است، گفت: با توجه به تداوم روند فعلی بازار بر مدار نزول، افت قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها و نیز ارزندگی آنها این روند در بازار پایدار نخواهد بود و با تغییر همراه می‌شود.
ابهام در بودجه ۱۴۰۲ کنار می‌رود
عشقی مساله مربوط به بودجه ۱۴۰۲ را اقدامی مهم از سوی سازمان بورس در راستای بهبود وضعیت بازار و بازگشت اعتماد دانست و گفت: از یک ماه گذشته و تا قبل از آماده شدن لایحه بودجه، رایزنی‌ها را با دولت و نیز سازمان برنامه و بودجه برای کنار رفتن ابهام بازار سرمایه در دستور کار قرار دادیم. وی ادامه داد: در این زمینه کمیته‌ای با حضور صاحب‌نظران و ارکان بازار تشکیل شد تا موارد لازم در بودجه گنجانده شود و مورد بررسی قرار گیرد، پس از آن اطلاعات به دست آمده را در اختیار دولت و سازمان برنامه و بودجه قرار می‌دهیم تا دیگر مانند سال گذشته پس از ابلاغ بودجه به دنبال اصلاح لایحه بودجه نباشیم. عشقی گفت: در جلسه اخیر ستاد اقتصادی دولت و در گزارشی که در اختیار رییس‌جمهور قرار دادیم، دغدغه‌های مربوط به آینده بازار و نیز چشم‌انداز معاملات را مورد بحث قرار دادیم. رییس سازمان بورس اظهار داشت: قرار بر این است تا به‌طور حتم مواردی که لازم است در بودجه مورد توجه باشد و نیز موارد غیربودجه‌ای را که دولت می‌تواند تصمیماتی را برای آنها اتخاذ کند را منتقل کنیم. او تاکید کرد: قبل از اینکه بودجه در دولت بسته شود، پیشنهادهای را منتقل می‌کنیم تا در بودجه مدنظر قرار گیرد و از این طریق شاهد به حداقل رسیدن و حذف تهدیدات لایحه بودجه در بازار باشیم.
پیش‌بینی‌پذیری بازار و سودآوری بنگاه‌ها
عشقی به همکاری‌های دولت برای بهبود وضعیت فعلی بازار سرمایه تاکید کرد و گفت: اکنون در حال جمع‌بندی پیشنهادها برای بازار سرمایه هستیم، مسائلی که بتواند منجر به افزایش پیش‌بینی‌پذیری بازار، افزایش امنیت سرمایه‌گذاری و نیز سودآوری بنگاه‌های اقتصادی شود را به کار خواهیم گرفت.
اثر حداقلی قطعی برق و گاز در پی مشورت با شرکت‌ها
رییس سازمان بورس در ادامه به موضوع قطعی گاز واحدهای تولیدی و تهدید این موضوع بر عملکرد شرکت‌ها اشاره کرد و گفت: تجربه به کار گرفته شده در خصوص قطعی برق برای تابستان امسال موفق بود و تقریباً قطعی برق مانند سال گذشته منجر به کاهش تولید شرکت‌ها نشد. وی افزود: در تابستان سال گذشته با کاهش شدید در تولید بسیاری از صنایع مواجه بودیم؛ اما امسال به دلیل برنامه‌ریزی‌های انجام شده توسط وزارت نیرو، محدودیت مصرف در برخی از روزها جایگزین قطعی برق شد. این اتفاق با هماهنگی خود شرکت‌ها صورت گرفت تا کمترین اثر را بر روی تولید به همراه داشته باشد. به گفته عشقی، همچنین در زمان دیگر، تامین برق مازاد انجام شد که صنعت فولاد تاثیرپذیری بسیار خوبی را از این مساله داشت و با افزایش ۲۰ درصدی تولید در بازه زمانی ۶ ماه مواجه شد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: اکنون در مورد بحث گاز هم وزارت نفت برنامه‌ریزی کرده تا روزهایی که قرار است با قطعی گاز مواجه شویم با هماهنگی شرکت‌ها و به صورت برنامه‌ریزی شده باشد تا از این طریق کمترین کاهش تولید را در شرکت‌ها شاهد باشیم. به گفته وی، این اقدام در حال انجام است تا محدودیت مصرف گاز مانند قطعی برق به صورت برنامه‌ریزی شده باشد و در این میان تامین سوخت جایگزین برای شرکت‌هایی که امکان‌پذیر است در دستور کار قرار بگیرد. عشقی ادامه داد: امیدواریم این مساله مانند موضوع برق به خوبی مدیریت شود تا شاهد اثر منفی محسوس بر روی فعالیت و تولید شرکت‌ها نباشیم. رییس سازمان بورس در پاسخ به این پرسش که عنوان می‌شود بازار سهام در دست یکسری از حقوقی‌های بزرگ قرار دارد که آنها عمداً با برخی اقدامات و حتی تخلفات به نزول بازار دامن می‌زنند؟، گفت: قطعاً مطرح شدن چنین مسائلی واقعیت ندارد، سازمان بورس همه پرونده‌های تخلفاتی یا مواردی که مشکوک به دستکاری قیمت و استفاده از اطلاعات نهانی هستند را با جدیت دنبال می‌کند. وی افزود: اکنون تعدادی از این پرونده‌ها در دادگاه‌ها در حال پیگیری هستند و شک نداریم که اگر با متخلفان برخورد جدی صورت نگیرد؛ به‌طور حتم شاهد گستردگی دامنه تخلفات در بازار خواهیم بود. عشقی اظهار داشت: این مساله جزو وظیفه ذاتی سازمان بورس است تا ضمن رسیدگی به بحث‌های تخلفاتی مسائلی که در قانون بازار جرم انگاری شده است را پیگیری کند. رییس سازمان بورس با بیان اینکه بحث صدور و انتشار آرای تخلفاتی و کیفری برای اشخاص از جمله مباحثی است که اکنون در حال پیگیری است، گفت: صدور و انتشار آرای تخلفاتی و کیفری برای اشخاص است که این موضوع طی ۱۳ سال گذشته به اجرا نرسید. وی ادامه داد: اکنون نحوه انتشار در حال نهایی شدن است و آرا در صورت تصویب در شورای عالی بورس منتشر خواهد شد، این مساله می‌تواند اثر زیادی را در بازدارندگی ارتکاب جرم داشته باشد.
دو موضوع پرچالش معاملات الگوریتمی و بازارگردانی
عشقی در بخش دیگر این مصاحبه به موضوع معاملات الگوریتمی و بازارگردانی به عنوان دو مقوله پر بحث این روزهای بازار سرمایه پرداخت. رییس سازمان بورس با اشاره به اینکه معاملات الگوریتمی و بازارگردانی دو موضوع جدا از هم هستند، گفت: هر چند بازارگردان‌ها از الگوریتم برای انجام عملیات بازارگردانی استفاده می‌کنند؛ اما این موضوع به ماهیت بازارگردانی باز می‌گردد، چراکه بازارگردانی و رعایت الزامات دستورالعمل بازارگردانی ایجاب می‌کند فردی که این کار را انجام می‌دهد به سرعت دستور خرید و فروش را بر روی سیستم تغییر دهد که آن هم به صورت دستی در یک معامله امکان‌پذیر نیست. وی تصریح کرد: این مسائل توسط معاملات ماشینی انجام می‌شود و در نهایت همه دستورهای خرید و فروش که وارد هسته معاملات می‌شوند ملزم به رعایت برخی از الزامات مقرراتی هستند. عشقی توضیح داد: در این زمینه باید فاصله زمانی سفارش‌ها، نحوه قیمت گذاشتن، سفارش چینی گسترده و رنج کشیدن‌ها تابع ضوابط و مقرراتی باشد که سازمان بورس اعلام می‌کند، در غیر این صورت سفارش‌ها حذف می‌شود و حتی اگر معامله انجام شده باشد، باطل خواهد شد؛ در این حوزه بروز هرگونه تخلفی توسط مراجع قانونی رسیدگی می‌شود.
با هرگونه تخلف در بازار سرمایه برخورد می‌کنیم
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه اکنون بحث‌های زیادی در خصوص معاملاتی که به صورت الگوریتمی وارد سیستم می‌شود در حال انجام است، افزود: سازمان بورس هم توسط مرکز پژوهش و معاونت نظارت بر بازار جلسات کارشناسی را برگزار کرده تا ایرادهای معاملات الگوریتمی مشخص شود. او تاکید کرد: در این زمینه اختلاف نظر جدی بین بازیگران بازار وجود دارد و در صورتی که فرد سفارش معاملات الگوریتمی را بدون رعایت الزامات به هسته معاملات ارسال کند برخورد خواهیم کرد. عشقی گفت: در این زمینه، معاملاتی در بورس و فرابورس وجود داشته که مدت زمان بین سفارش‌ها رعایت نشده و با آنها برخورد صورت گرفته است که در این راستا فرد خاطی باید جوابگو باشد. رییس سازمان بورس در پایان گفت: بدون شک با هرگونه تخلفی در بازار سرمایه برخورد می‌کنیم و مسوولان حاضر در سازمان بورس، پذیرای نظرات کارشناسی در خصوص بخش‌های مختلف از جمله معاملات الگوریتمی هستند تا پس از بررسی نظرات، آنها را در تصمیمات خود مدنظر قرار دهند.
