گزارش عملکرد یک‌ساله محیط آزمون بازار سرمایه

سنا| سجاد موحد، مدیرعامل مرکز مالی ایران، با بیان اینکه سندباکس یک محیط کنترل‌شده و تحت نظارت است که به شرکت‌های نوآور اجازه می‌دهد محصولات، خدمات و مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه خود را در مقیاس کوچک آزمون کنند گفت: به‌واسطه کوچک بودن مقیاس آزمایش و همچنین نظارت‌های اعمال‌شده از سوی رگولاتور میزان خطرات و ریسک‌ها به میزان‌ قابل‌توجهی کاهش می‌یابد، بنابراین زمینه‌های آزمایشی برای پیاده‌سازی مدل‌های تجاری جدید که به دلیل نوظهور بودن در حال حاضر برای آنها قانون و مقررات مشخصی وجود ندارد یا توسط نهادهای نظارتی نظارت نمی‌شوند، فراهم می‌شود. اوادامه داد: سند باکس که با عنوان محیط آزمون تنظیم‌گری نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از رویه‌های بررسی و سنجش ایده است که پس از دریافت ایده نوآورانه، نسبت به ایجاد محیط کنترل‌شده برای شروع فعالیت در دوره‌ای موقت و زمان‌بندی‌شده با شرایط مختص ایده، اقدام می‌نماید. این محیط در صورت تحقق شاخص‌های موفقیت تعیین‌شده و تشخیص امکان‌پذیری تنظیم و کنترل رفتار کسب‌وکار، شرایط صدور مجوز دایم و توسعه عملکردی فعالیت کسب‌وکار تحت کنترل را ایجاد می‌کند و نیز متقاضیان جدید این زمینه را به نهادهای قانونی، مرتبط می‌کند. موحد افزود: آیین‌نامه اجرایی محیط آزمون بازار سرمایه در تیرماه سال ۱۴۰۰ به تصویب سازمان بورس و اوراق بهادار رسید. ساختار محیط آزمون بازار سرمایه (سندباکس) متشکل از سه رکن اصلی شورای راهبری، دبیرخانه و مجری است. شورای راهبری متشکل از معاونت اجرایی به عنوان رییس شورا، معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران، معاونت نظارت برنهادهای مالی و معاونت حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار، یک نفر خبره در حوزه نوآوری‌ها یا فناوری‌های مالی آشنا به بازار سرمایه و مدیر فناوری اطلاعات سازمان به عنوان دبیر شورای راهبری است. وفق ماده ۸ دستورالعمل دومین جلسه شورای راهبری محیط‌های آزمون (سندباکس) مورخ اول آذر ۱۴۰۰، مرکز مالی ایران به مدت دو سال به عنوان مجری محیط‌های آزمون بازار سرمایه تعیین‌شده است.او با اشاره به عملکرد مرکز مالی ایران در یک سال گذشته گفت: طبق وظایف مجری در دستورالعمل محیط آزمون بازار سرمایه، این مرکز در راستای تحقق وظایف خود، طی یک سال اخیر اقدامات متعددی را به عمل آورده است. از زمان تعیین این مرکز به عنوان مجری سندباکس، به طراحی و تعیین فرآیندها و رویه‌های اجرایی موردنیاز در مراحل پیش از آزمون، حین آزمون و خروج از آزمون پرداخته است. تشکیل کمیته‌های تخصصی از دیگر اقدامات این مرکز بوده است. کمیته‌های فقهی- حقوقی، کسب‌وکار و فنی-امنیتی هسته اصلی فرایند سندباکس قبل از مرحله اجرا بوده و بدین منظور همه اعضای منتخب کمیته‌های مذکور از خبرگان حوزه تخصصی خود در بازار سرمایه هستند. هر کمیته سه عضو اصلی داشته و متناسب با طرح‌های مختلف، متخصصان حوزه به‌صورت مدعو در جلسات شرکت دارند.مدیرعامل مرکز مالی ایران با تاکید بر تازه بودن فضای سندباکس، استقبال استارتاپ‌ها را مناسب خوانده و افزود: تا به امروز سه فراخوان در ارتباط با ارسال طرح توسط استارتاپ‌ها برای دبیرخانه سندباکس بازار سرمایه منتشر شده است. طرح‌های متعددی از کسب و کارهای جدید با تیم‌های حرفه‌ای به دست ما رسیده است. این طرح‌ها اغلب در حوزه رمز ارزها بوده و برخی نیز در حوزه رپو، توکنایز کردن دارایی، اوراق مشتقه شاخصی، فروش مسکن متری و ... بوده است که بنا بر احراز شرایط هر یک از این طرح‌ها مورد بررسی تخصصی کمیته‌ها قرار گرفته است.او با اشاره به لزوم فرهنگ سازی و اطلاع‌رسانی این محیط جدید بازار سرمایه افزود: برگزاری نشست‌های بین المللی در حوزه سندباکس با کشور‌هایی همچون ژاپن، مالزی، اندونزی و همچنین نمایندگان فدراسیون بورس اوراق بهادار اوراسیا (FEAS) با همکاری شرکت فرابورس و معاونت علمی ریاست‌جمهوری وکارگروه یکپارچه محیط‌های آزمون وزارت اقتصاد و همچنین حضور در نمایشگاه‌های بورس، بانک و بیمه از اقدامات مجری سندباکس بازار سرمایه بوده است. موحد همچنین از انتشار و رونمایی از کتاب سندباکس در آینده نزدیک خبر داد. مدیرعامل مرکز مالی ایران در ادامه با ضرورت تسریع در فرایند اخذ ایده‌های نوآورانه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر تنها راه دریافت طرح‌های ارسالی متقاضیان حضور در محیط آزمون، از طریق سایت ایران تما به نشانی irantama.ir بوده و متقاضیان برای ارسال ایده‌های نوآورانه خود می‌توانند از این طریق اقدام نمایند. تلاش بر این است که در صورت امکان و به‌منظور تسهیل نحوه ارسال ایده‌های نوآورانه در این محیط، شرایطی برای ارسال مستقیم طرح به دبیرخانه سندباکس بازار سرمایه فراهم کنند.او تصریح کرد: مطابق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، مراحل اصلی سندباکس شامل دریافت درخواست، ارزیابی، آزمون و خروج است. دریافت درخواست شامل دریافت و بررسی اولیه درخواست ارسال شده از جانب متقاضیان حضور در سندباکس است.مدیرعامل مرکز مالی ایران در ادامه گفت: در پایان دوره سندباکس، چنانچه طرح‌های ارسال شده قادر باشند حدنصاب شاخص‌های تعیین شده در آزمون را کسب کنند، به تشخیص نهادهای قانونی می‌توانند شرایط اخذ مجوز دائم فعالیت در بازار را دریافت کرده و موفق به توسعه کسب‌وکار خود در بازار واقعی شوند. موحد در پایان از استارتاپ‌ها جهت حضور در این محیط دعوت به عمل آورده و ۴ ویژگی اصلی هر طرح جهت حضور در این محیط را برشمرد: نوآوری به کار گرفته‌ شده در طرح تفاوت قابل‌توجهی با ابزارها، نهادها، فرآیندها و رویه‌های جاری بازار سرمایه داشته باشد و مشابه آن در بازار اجرا نشده یا مقررات، الزامات و یا رویه‌های اجرایی موجود جوابگوی فعالیت آنها نبوده و یا نیازمند اصلاح قوانین باشد.